Stabiliteit is de basis voor innovatie

De verkoop van de producten loopt vlot. Uw bedrijf geniet naambekendheid en waardering bij de klanten. Investeringen werpen vrucht af. Kortom, de onderneming zit op kruissnelheid. Dan wordt het tijd om te diversifiëren. Zowel uw business als uw financieringsbronnen moeten zich aanpassen.

“Als een onderneming winst maakt, kan ze meestal tegen goede voorwaarden leningen op korte en op lange termijn aangaan”, zegt Olivier Kahn, accountant en coördinator van het Centrum voor Ondernemingen in Moeilijkheden (COM). Van die maturiteit moet ze gebruik maken om te diversifiëren. “Niet alleen in de business zelf, maar ook in de financieringsbronnen is diversificatie wenselijk. Dat garandeert financiële sta- biliteit, want investeerders of geldschieters met hetzelfde profiel – hetzij particulier, hetzij uit de overheidssector – zullen in een bepaalde situatie wellicht op dezelfde manier reageren.”

Interne processen bijvijlen

Als de onderneming financieel gezond is, kan ze de behoefte aan werkkapitaal optimaliseren door een goede kennis van de leveranciers die de onderneming genegen zijn en van de reacties van de klanten, zegt Kahn. “Ze kan de voorraden dan nauwkeurig ramen en de behoefte aan liquide middelen beter kaderen.”

Als de financieringsbehoeften van een onderneming echter afhangen van de modaliteiten van de betalingstermijnen die de klanten en leveranciers hebben bedongen, worden ze voornamelijk bepaald door de organisatie van haar industriële en logistieke cyclus. “Sommige keuzes kunnen veel geld kosten – het aanhouden van voorraden of te veel productiecapaciteit bijvoorbeeld – terwijl andere keuzes beduidend gunstiger kunnen zijn: pas produceren wanneer er bestellingen zijn, materiaal huren … De onderneming moet de maturiteitsfase dus aangrijpen om bijvoorbeeld de procedures te standaardiseren, het productieapparaat te verbeteren, de afvalberg te beperken, een aantal hiërarchische echelons te schrappen, de distributiecircuits opnieuw te bekijken. Dat zijn allemaal maatregelen die de winstmarge vaak met een paar procent kunnen opkrikken.”

De doelstelling: autofinanciering

Voor de onderneming komt het er nu op aan haar eigen rijkdom te creëren. “Autofinanciering is onontbeerlijk: hierdoor kan de onderneming haar waarde behouden, zich tegen risico’s indekken en de vernieuwing van de vaste activa deels betalen. De autofinancieringsgraad weerspiegelt in zekere zin hoe efficiënt de onderneming werkt”, zegt Kahn. Om de autofinancieringsgraad op te drijven, moet u de marges verhogen. Hetzij door de kosten te drukken, hetzij door de verkoopprijzen op te trekken, zonder aan al het overige te raken. “Autofinancieringscapaciteit is niet hetzelfde als netto liquide middelen, maar staat voor een potentieel aan liquide middelen waarmee de onderneming tegemoet kan komen aan haar financi-ele behoeften, inclusief het uitkeren van dividenden en het aflossen van leningen.”

Soms kan de onderneming dankzij forse winsten ook haar kapitaal verhogen. Een interessante operatie wanneer ze van plan is om in de toekomst grote leningen aan te gaan. Want de verhouding tussen eigen middelen en schuldenlast is een cruciaal criterium voor de banken.

Innoveren om marktaandeel te behouden

Het is normaal dat een onderneming die in de mature fase zit, een dividend uitkeert. “Na een periode van maturiteit volgt vaak een periode van achteruitgang. En dan heeft het bedrijf behalve creativiteit en visie ook geld nodig”, waarschuwt Olivier Kahn. “Ook het afweren van deze fase vergt investeringen. Het vereist veel creativiteit om bestaande klanten aan je te binden en tegelijk nieuwe klanten over de streep te trekken. Nieuwe marktsegmenten aanboren, wijzigingen aanbrengen aan het product door er bijvoorbeeld nieuwe functies aan toe te voegen, schaven aan sommige elementen van de marketingmix: het vreet allemaal kostbare middelen.”

Kahn beklemtoont ook hoe belangrijk het is om innovatie zo ruim mogelijk te zien. Het kan gaan om een totaal nieuw concept of om de verbetering van een bestaand concept. De tweede oplossing is vaak de meest winstgevende. Innovatie kan betrekking hebben op producten, maar ook op diensten, op processen of zelfs op de werkomgeving. Innovatie moet de normale activiteiten van de onderneming uiteraard een meerwaarde bezorgen, maar ze vergt niet noodzakelijk kolossale investeringen in onderzoek en ontwikkeling.

In dat opzicht is de eenmalige innovatiepremie, door de federale overheid toegekend aan bedrijven die creatieve werknemers willen stimuleren, het vermelden waard. “De innovatie moet door een of meerdere werknemers van de onderneming – en dus niet door een derde partij – worden uitgewerkt en voorgesteld. De premie mag het loon niet vervangen. Het bedrag dat aan de werknemer wordt uitbetaald, mag niet hoger liggen dan diens maandelijkse brutoloon en het totale bedrag van de uitbetaalde premies mag niet groter zijn dan 1 procent van de loonmassa van de onderneming. De premie wordt toegekend aan maximaal tien werknemers per innovatieproject en is van toepassing op maximaal 10 procent van de werknemers. In bedrijven met minder dan dertig personeelsleden bedraagt dit maximaal drie personen. Sinds 1 januari 2006 is deze premie vrijgesteld van belastingen en sociale bijdragen. De maatregel werd verlengd tot 1 januari 2013.

Gesubsidieerd onderzoek

Op gewestelijk niveau kunnen studies naar de technische haalbaarheid vóór de start van industriële research of experimentele ontwikkeling financiële steun krijgen, op voorwaarde dat deze studies toevertrouwd worden aan gespecialiseerde instellingen zoals een universiteit, een hogeschool, een onderzoekscentrum … Afhankelijk van het gewest kan de tegemoetkoming oplopen tot 75 procent van de toegestane uitgaven, met bepaalde plafonds.

Tot slot kan de maturiteitsfase de ideale gelegenheid zijn om u te buigen over het effect van de onderneming op het milieu. Bekijk de energiekosten opnieuw, win inlichtingen in over de subsidies die de overheid op dit vlak toekent en investeer navenant. Bij zulke initiatieven heeft zowel de onderneming als de planeet baat.

Mis onze zomerreeks niet

Olivier Kahn maakt u wegwijs in het financiële beheer van een kmo

Camille van Vyve

Mature bedrijven moeten procedures standaardiseren, hiërarchische echelons herzien, afval beperken …