Ssst…hier wordt herbrond!

In een tijd van mateloze snelheid en overconsumptie krijgen traagheid en soberheid bijna iets exotisch. Geen wonder dat abdijen en andere oorden van stilte steeds meer bezoekers lokken.

F abrice is 33 jaar oud en een briljant jurist. Zijn carrière loopt van een leien dakje. Hij voelt zich zowel in zijn privé-leven als in zijn werk goed in zijn vel. Er is dus niets mis met deze jongeman. Maar als vrijgezel met een heleboel relaties is hij wel gesteld op een zekere eenzaamheid.

Tijdens de afgelopen eindejaarsfeesten besloot hij vier dagen in retraite te gaan in een klooster in het zuiden van het land. Niet dat hij gelovig is, maar, zegt hij, “ik had behoefte aan isolement in plaats van me in allerlei oppervlakkigheden te storten. Al een paar keer vond ik er helemaal niets meer aan om oudjaar te vieren. Ik had genoeg van die verplichting om lol te hebben, wat de schrijver PascalBruckner ‘de eeuwige euforie’ noemt.”

Het effect van zijn retraite omschrijft hij als verbazingwekkend. “Ik had de – wellicht paradoxale – indruk dat ik dichter bij mijn lichaam kwam te staan. Het ongetwijfeld overdreven comfort, waarin ik dagelijks leef, had me deze dimensie van mezelf doen vergeten. Een dik tapijt, een verende matras, dat alles draagt ertoe bij dat je stilzwijgend aan je lichaam voorbijgaat. In dat opzicht is een klooster een erg lichamelijk oord.”

Voor herhaling vatbaar dus? Fabrice houdt een slag om de arm: “Momenteel zie ik daar totaal het nut niet van in. Het is iets dat achter mij ligt. Maar ik acht het zeker niet onmogelijk dat ik op een goede dag die behoefte opnieuw voel opkomen.”

Een fenomeen in volle expansie

Het voorbeeld van Fabrice is er één van de vele. De abdij van Orval ontvangt jaarlijks 3000 tot 4000 bezoekers. Idem voor Maredsous. Saint– Remacle, in de buurt van Stavelot, heet elk jaar 200 gasten welkom. In het noorden van het land zijn de abdijen van Westmalle en Westerlo vaak verplicht mensen te weigeren. In Frankrijk ontvangen bepaalde abdijen, zoals die van Notre-Dame-de-Jouarre (Seine et Marne), jaarlijks tot 7000 mensen. Voor bepaalde kloosters in Frankrijk moet u enkele maanden of zelfs een jaar op voorhand reserveren.

Deze cijfers vormen ook het bewijs dat de tijd dat monniken achter hun dikke muren leefden voorgoed voorbij is. Sinds het Tweede Vaticaans Concilie dat ‘de hekken en de geesten opende’, moeten zij werken om te leven, maar vooral om hun ‘recht op gebed’ te behouden. Tegenwoordig mag het publiek de meest gesloten kloosters bezoeken en er verblijven. Duizenden alleenstaanden, koppels en gezinnen kiezen er jaarlijks voor die sereniteit op te zoeken. De ondervraagde monniken zijn unaniem: sinds enkele jaren stellen ze vast dat de retraitanten steeds verscheidener worden. Jongeren en niet-gelovigen vormen wel het leeuwendeel van de bezoekers.

Het fenomeen weerspiegelt zich ook in het uitgeverijwezen. De markt wordt overstelpt met uitgaven. Zo kent de oudste gids, de ‘Saint-Christophe’, tegenwoordig een enorm succes. Dit werk, dat door een katholieke vereniging wordt uitgegeven, was aanvankelijk niet meer dan een dun missaaltje dat ‘intern’ circuleerde. Sinds vijf jaar verschijnt het in vierkleurendruk in een oplage van 11.000 exemplaren en is het zelfs verkrijgbaar bij de Fnac.

Waar vindt u stilte?

Een absolute must voor stiltezoekers in België is de Onze-Lieve-Vrouweabdij van Orval. Dit vredige oord is gelegen in het uiterste puntje van de provincie Luxemburg in een buitengewoon natuurlijk landschap, dat zich perfect leent om stoom af te blazen. Gasten verblijven in een indrukwekkend kloostercomplex dat middeleeuwse ruïnes, een tuin met geneeskrachtige kruiden en een brasserie omvat. Spirituele bezinning vormt de minimumvereiste om hier te verblijven.

Een ander favoriet adres is de priorij van de Norbertijnen van Bois-Seigneur-Isaac. Dit adres ten noorden van Nijvel is vertrouwelijk: het wordt door een gemeenschap van slechts vier kanunniken bewoond. Hier heerst stilte, authentieke stilte. De plek is ideaal voor een oog-in-oog met uzelf. Retraitanten logeren er in een bijgebouw van het klooster.

Wilt u in Leuven in de Benedictijnenabdij op de Keizersberg verblijven, dan bent u verplicht om deel te nemen aan de liturgische diensten. Liefhebbers van Gregoriaanse gezangen zullen dat niet erg vinden. De site is architecturaal heel interessant. Het complex werd gebouwd door de abdij van Maredsous op de plaats van een oud kasteel van de hertogen van Brabant.

Als iets intiemere plek vermelden we de Sint- Sixtusabdij van Westvleteren, vlakbij Ieper. Hier vindt u een echte trappistengemeenschap. Historische getuigenissen lijken te bewijzen dat de monniken hier sinds 806 dienstdoen. Wilt u er een paar dagen doorbrengen, dan dient u zich wel de moeite te getroosten om tot bezinning te komen.

Bij de Waalse Boerinnenbond

Toch zijn er in België ook diverse alternatieven zonder religieuze connotatie te vinden. Daarvan vermelden we er eentje dat uitgaat van de Waalse Boerinnenbond. Dit initiatief heeft de naam ‘zorgboerderijen’ meegekregen. Het principe is eenvoudig: mensen die op zoek zijn naar stilte en vrede een plaats bieden waar ze kunnen bezinnen dankzij het contact met de natuur.

Tijdens deze herbronning kunt u op zoek gaan naar uzelf en openbloeien zonder dat er over u wordt geoordeeld. En u kunt meedoen aan een reeks ontspannende activiteiten. Dat kunnen klassieke activiteiten zijn als het maken van zuivelproducten, werken in een moestuin of streekgebonden gerechten kokkerellen. Maar ook de kennis van de bloementaal, het plukken van wilde planten of het aanleren van ontspanningstechnieken komen aan bod. Er zijn vier provincies in het zuiden van ons land die een verblijf op een dergelijke boerderij aanbieden: Henegouwen, Namen, Luik en Luxemburg. Zeker een overweging waard!

Michel Verlinden

Een absolute must voor stiltezoekers is de Onze-Lieve-Vrouweabdij van Orval.