Speculanten gezocht

Makkers, staakt uw wild geraas”, ben je geneigd te roepen bij de kakofonie van verkiezingspropaganda waarmee we worden overspoeld.

De essentie is echter dat er nauwelijks ruimte is voor een verhoging van de belastingen, terwijl er lichtzinnig talloze engagementen zijn aangegaan die we nooit kunnen respecteren, zelfs niet met een onwaarschijnlijke 2 procent groei.

Of is er toch ruimte voor hogere belastingen? Op vermogens bijvoorbeeld? Vanuit een totalitair gelijkheidsbeginsel kan je altijd beweren: ‘Van ieder naar zijn vermogens, aan ieder naar zijn behoeften.’ Of er dan nog iemand vroeg opstaat en hard werkt, tenzij achter prikkeldraad, is een in de 20ste eeuw op grote schaal beantwoorde vraag. Toch blijft deze ‘oplossing’ voor enkele partijen verleidelijk.

Dat neemt niet weg dat we voor een ingrijpende fiscale hervorming staan. Het is beledigend dat geen enkele politieke partij daarover klare wijn schenkt. Ze beloven allemaal belastingverminderingen. De meesten beweren ook dat fraudebestrijding nog miljarden kan opleveren. Maar zoals de horeca bewijst, komt de bestrijding van zwartwerk er vaak op neer dat het werk verdwijnt, niet dat het wit wordt. Als je bij een hoge belastingdruk wil dat zwartwerk wit wordt, moet je het subsidiëren, dus met fiscale uitgaven zoals dienstencheques ondersteunen. Fraudebestrijding kost snel meer dan het opbrengt. Zwartwerk is vaak — niet altijd, oké — een overlevingstechniek.

Kan er dan niets gebeuren in de fiscaliteit? En in roerende en onroerende fiscaliteit? Het blijft jammer dat minister van Financiën Koen Geens ter linker- én ter rechterzijde op zware weerstand stootte, toen hij de vrijstelling van roerende voorheffing wilde uitbreiden van het spaarboekje naar alle andere roerende inkomsten. Uiteraard impliceerde dat een vorm van controle. Daar struikelde de rechterzijde in de regering over, kennelijk omdat ze het misbruik van de vrijstelling van 1900 euro per spaarboekje verder door de vingers wilde zien. “Van de spaarboekjes blijf je af”, heette het. Dat ‘misbruik’ van spaarboekjes bedraagt volgens ingewijden niet meer dan 3 procent van het totaal, maar dan gaat het nog om 570.000 boekjes en de rente op 7 miljard euro belastbaar spaartegoed (3 % van 19 miljoen spaarboekjes en van 248 miljard euro deposito’s). Die 7 miljard is echter zeker een zware onderschatting.

Links wilde dan weer niet weten van de mogelijkheid dat de 1900 euro vrijgesteld inkomen ook met dividenden zou kunnen worden ingevuld. Ondernemers en aandelenbeleggers zijn speculanten. Temeer omdat het voordeel groter werd voor wie roerende inkomsten inbracht, waarop niet 15 maar 25 procent roerende voorheffing wordt geheven.

Beide standpunten zijn uitzichtloos. Eigenlijk is de vrijstelling van het spaarboekje al afgeschaft. In een interview met Rabo Magazine zegt minister Geens: “De taks die de banken betalen op het deel van de gereglementeerde spaarrekeningen dat is vrijgesteld van voorheffing, werd inderdaad verhoogd. Naast de rente die ze aan de spaarders betalen, betalen de banken nu bijna een kwartprocent belastingen op dat vrijgestelde deel. Bij de huidige lage rentestand is dat meer dan het belastingvoordeel dat de spaarder geniet.” Met andere woorden, de vrijstelling van belasting is eigenlijk fictief geworden, want de banken rekenen de zogenoemde ‘abonnementstaks’ natuurlijk door in een lagere rente.

Er komt dus voorspelbaar een grondige herschikking van de belastingen op roerende inkomsten. In De Morgen zei professor Bruno Colmant daarover zeer terecht dat men de fiscale vrijstelling moet voorbehouden voor inkomsten uit risicodragend kapitaal. Klassieke spaarders ‘no longer serve a useful economic purpose’, stelt ook Martin Wolf in de Financial Times. De economie heeft beleggers nodig. Speculanten. Misschien kan men daarnaast een aanmoediging behouden om per persoon een vrijgestelde spaarbuffer aan te leggen van pakweg 40.000 euro. Maar vandaag staat de 1900 euro vrijstelling bij een rente van 1,5 procent voor een bedrag van 126.000 euro.

En wat met de controle daarop? Welnu, heren en dames politici, leg eens aan de kiezers uit waarom u bij de Nationale Bank een databank hebt uitgebouwd met alle bankrekeningen van alle Belgen? Gaat u met dat ‘centraal aanspreekpunt’ echt niets aanvangen? Hooguit 230 keer per jaar bevragen, zoals staatssecretaris John Crombez laat verstaan? Of mogen we dat niet weten?