Spaarder laat zich pluimen

Een aalmoesrente op het spaarboekje en morgen ook nog eens een scheut inflatie. Meer nog dan de belastingbetaler draait de spaarder op voor de crisis. Met medeplichtigheid van het beleid en met instemming van de spaarder zelf.

Zoals een schaap zich naar de slachtbank laat leiden, zo parkeert de Belg braaf en goedkoop zijn zuurverdiende spaarcenten op een spaarrekening van de (groot)banken, waarvan de spaarder er trouwens een aantal moest redden met zijn belastinggeld.

Onderhand hebben de Belgen allemaal samen ongeveer 200 miljard euro op een spaarrekening staan, die een basisaalmoes van 1 procent oplevert, plus nog wat getrouwheidspremie voor wie extra zoet is en zijn geld voor langere tijd laat staan.

Met die return verdient de spaarder niet of nauwelijks de inflatie terug, waardoor de koopkracht van die 200 miljard euro langzaam maar zeker verschrompelt. En beterschap is niet meteen op til. De Amerikaanse en Europese centrale bank zijn niet van zinnens om snel de beleidsrente op te trekken.

Billijk is anders, maar de beleidsmakers hebben vandaag weinig andere keuze dan het hoofd van de spaarder aan te bieden aan de oppergod van het economisch en financieel herstel. De winnaars van dit beleid zijn zij die er een zootje van gemaakt hebben, de verliezers zijn zij die weinig blaam treffen.

De banken bijvoorbeeld, zij profiteren als geen ander van de extreem lage kostprijs van hun grondstof, geld, om hogere rentewinsten te boeken. De beleidsmakers willen de bankiers op die manier helpen om hun kapitaalpositie zo snel mogelijk te herstellen, na de zware verliezen van de voorbije jaren en in het vooruitzicht van hogere kapitaaleisen.

Een andere winnaar van de losse geldpolitiek zijn de overheden, die zich diep in de schulden hebben moeten steken om de crisis te counteren. Maar er mag ook niet vergeten worden dat vele overheden, zoals de Belgische, door slecht beleid in het verleden al in een financieel precaire toestand aan hun reddingsoperatie moesten beginnen.

En dus hebben de centrale bankiers vandaag geen andere keuze dan de geldkraan open te houden om de overheden drijvend te houden. Het is een beleid in het voordeel van de schuldenaars, te betalen door de schuldeisers. Of hoe de mier de krekel toch te eten moet geven.

De spaarder hoeft zich natuurlijk niet naar de slachtbank te laten leiden. Meer nog, de lage rente zou hem moeten prikkelen om meer risico’s te nemen of meer uit te geven. Dat geldt trouwens ook voor de ondernemers. Heel wat bedrijven laten grote cashreserves werkloos op de balans staan. Een lage rente is de zweepslag om dit geld tot actie en investeringen aan te manen.
Maar je kunt het paard wel naar de rivier leiden, je kunt het niet verplichten om te drinken. Het wantrouwen en de onzekerheid zijn nog groot. Kapitaalsbehoud blijft voor velen prioritair en een rendement is van ondergeschikt belang. Alleen een verstandig en een toekomstgericht beleid kan deze houding veranderen. Een politiek van gratis geld zal daar niet in slagen.

De spaarder dreigt binnenkort nog een tweede keer gepluimd te worden en deze keer door een hogere inflatie. Voor beleidsmakers is inflatie een verleidelijke uitweg om de schuldenlast van overheden en van vooral Amerikaanse gezinnen die te diep in de schulden steken af te toppen.

Dat moet een doorstart van de economie mogelijk maken, maar inflatie is opnieuw een weinig democratische belasting op spaargeld en een subsidie aan de schuldenaars. De prijs is hoog: een breuk van het sociaal contract en de erosie van monetaire stabiliteit als fundament van economische groei. Het is daarom uitkijken dat de behandeling niet erger wordt dan de kwaal. Stabiliteit is nog veraf. De spaarder zal het nog voelen.

Daan Killemaes, chief economist van Trends