Als extra internationale maatschappijen treinen via Brussel zullen sporen, dan zal dat ten koste gaan van de dienstverlening van de NMBS. Dat heeft de CEO van de spoorwegmaatschappij, Sophie Dutordoir, dinsdag gezegd tijdens een hoorzitting in de Kamercommissie Mobiliteit.
Dutordoir maakte de balans op van de aangekondigde intenties van buitenlandse maatschappijen om internationale verbindingen in te leggen. Zes operatoren willen de komende jaren via Brussel tussen Amsterdam en Parijs sporen. Het gaat zowel om hogesnelheidstreinen als gewone verbindingen. De NMBS is zelf samen met het Nederlandse NS bovendien van plan om het aanbod tussen Brussel en Nederland vanaf eind volgend jaar te verdubbelen en ook met het Franse SNCF zal een verhoging van de treinen tussen Brussel en Parijs worden bestudeerd.
‘Er tekent zich veel concurrentie af op de markt’, aldus Dutordoir. ‘Op de korte termijn dringt zich de vraag op hoe de netbeheerder (Infrabel, red.) en België die verschillende aanvragen zullen behandelen en welke prioriteiten gehanteerd zullen voor treinen van openbaredienstverleners.’
Piekuurtrein
Bijkomende internationale verbindingen zullen wel degelijk een impact hebben op het aanbod van de NMBS, klinkt het. ‘Komen er twee operatoren bij, dan zullen er tien openbarediensttreinen verdwijnen tijdens piekuren’, aldus de CEO van de NMBS. ‘Komen er nog meer bij, dan moeten tot vijftig openbarediensttreinen verdwijnen.’
De topvrouw van de spoorwegen verwees naar de piekuurtrein van Gent-Dampoort naar Brussel. Die rijdt tot ongenoegen van veel reizigers sinds vorige week een uur vroeger, omdat die moest wijken voor een Eurostar.
Stiptheid
Dutordoir merkte ook op dat de congestie op het spoor op dit moment al voor een groot stuk weegt op de stiptheid van de treinen in België. Volgens de gegevens van de NMBS reed dit jaar tot en met oktober 88 procent van de treinen op tijd. Congestie had daarbij een negatieve weerslag van 2 procentpunten op het stiptheidscijfer, evenveel als de impact van het verouderde materieel.
Die congestie is ook te zien in de statistieken. Het aantal treinkilometers nam tussen 2010 en 2022 met 9,5 procent toe en het aantal reizigers met 18 procent. Ondertussen kwam er maar 1,4 procent hoofdsporen bij en verdween een kwart van de secundaire sporen, die onder meer goederentreinen gebruiken om passagiersverkeer te laten passeren.
Overigens niet heel het spoornet heeft te maken met congestie, benadrukte Dutordoir. Het gaat om bepaalde knooppunten waar het vaak tot opstoppingen komt, zoals de Noord-Zuidverbinding in Brussel. De NMBS wil tegen 2032 – tot wanneer het huidige meerjareninvesteringsplan loopt – haar aanbod uitbreiden met 10 procent en dat is mogelijk op lijnen die ‘geen overmatige congestie’ kennen.
Besparingen
Die uitbreiding van het treinaanbod wil de NMBS overigens doorvoeren zonder de algemene kosten te doen stijgen. Dat wil de maatschappij onder meer bereiken door het personeelsbestand over de komende tien jaar met 6 procent af te bouwen. ‘De besparingen op het personeel worden hoofdzakelijk gedragen door zakelijke en ondersteunende diensten’, benadrukte Dutordoir. ‘Het gaat alleen om natuurlijke afvloeiingen.’ Wat operationeel personeel betreft, blijft de NMBS inzetten op bijkomende aanwervingen.
De NMBS-baas maakte van haar tijd in het parlement ook gebruik om de volgende federale regering alvast op te roepen om niet te raken aan het openbaredienstcontract met de spoorwegmaatschappij, zowel wat ‘rechten, plichten, financieringen, investeringen en productiviteitsinspanningen’ betreft. Dutordoir vreest dat de regering middelen zal komen zoeken bij het spoor om het begrotingstekort aan te pakken.
