Sociale bijdragen: betaalt u of uw firma?

Zelfstandige bedrijfsleiders hebben de keuze: ofwel betalen ze hun sociale bijdragen zelf, ofwel laten ze hun vennootschap ervoor opdraaien. Wat is fiscaal het interessantst? En wat zijn de gevolgen voor de groepsverzekering?

Net zoals er voor werknemers een sociaal vangnet bestaat onder de benaming Rijks Sociale Zekerheid (RSZ), is er ook een sociaal stelsel voor zelfstandigen, ook bekend als het Sociaal Statuut der Zelfstandigen (SSZ). Zodra u een zelfstandige activiteit begint, bent u onderworpen aan dit statuut. U moet zich dan binnen drie maanden aansluiten bij een socialeverzekeringskas naar keuze en sociale bijdragen betalen. Dat geldt ook voor de bedrijfsleider die via zijn vennootschap een zelfstandig inkomen krijgt. Bent u aangesloten als zelfstandige in hoofdberoep, dan kunt u aanspraak maken op een pensioen, gezinsbijslagen (kinderbijslag, geboortebijslag), uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en invaliditeit, een vergoeding voor geneeskundige verzorging (de zogenaamde grote risico’s zoals hospitalisatiekosten) en een faillissementsverzekering.

Hoeveel sociale bijdragen betaalt u?

De sociale bijdragen worden berekend op uw nettoberoepsinkomsten van drie jaar geleden. Wat u dit jaar moet betalen aan sociale bijdragen, is dus gebaseerd op de inkomsten van 2002. De ‘drie jaar terug’-regel kan soms onrechtvaardige gevolgen hebben. Had u bijvoorbeeld in 2002 een uitzonderlijk goed jaar, dan betaalt u daar dit jaar de rekening voor: uw sociale bijdragen stijgen, ook al waren uw inkomsten van 2003 en 2004 veel lager. Zit u in een vennootschap, dan is het loon dat u hebt opgenomen de basis van de bijdragen en niet de winst die uw vennootschap zelf heeft behaald.

De sociale bijdragen variëren tussen een minimum en een maximum, die u per kwartaal moet betalen.

De maximale kwartaalbijdrage voor 2005 is 3009,19 euro. Deze bijdrage geldt voor wie in 2002 een nettoberoepsinkomen van 63.049,90 euro of meer verdiende (geïndexeerd voor 2005: 67.300,54 euro). Deze bijdragen zijn exclusief de beheersbijdrage van de sociale kas. Er komt dus nog 3,5 à 5 % bovenop.

De minimale kwartaalbijdrage voor 2005 bedraagt 459,30 euro (exclusief beheersbijdrage). Dat stemt overeen met een netto-inkomen in 2002 van 8759,08 euro (geïndexeerd: 9349,59 euro). Lag uw netto-inkomen van 2002 hoger, dan moet u dus meer betalen dan dit minimum. Lag het lager, dan betaalt u dit minimum. Had u in 2002 bijvoorbeeld een netto-inkomen van 25.000 euro, dan moet u dit jaar ongeveer 1350 euro per kwartaal aan sociale bijdragen betalen.

Bent u nog geen drie volledige kalenderjaren zelfstandige in hoofdberoep, dan betaalt u voorlopige bijdragen. Die zijn 459,30 euro per kwartaal voor het eerste volledige jaar, 533,41 euro voor het tweede jaar en 604,20 euro voor het derde jaar.

Voor meewerkende echtgenotes geldt een aparte regeling. Een meewerkende echtgenoot in het zogenaamde ministatuut betaalt minimaal 18,47 euro en maximaal 117,77 euro per kwartaal. Voor het maxistatuut is dat minimaal 229,65 euro en maximaal 3009,19 euro per kwartaal.

Wie betaalt de sociale bijdragen?

Zelfstandigen (en dus ook zelfstandige bedrijfsleiders van vennootschappen) zijn hun sociale bijdragen in persoonlijke naam verschuldigd. De sociale kas factureert die driemaandelijks aan de zelfstandige. Tal van bedrijfsleiders hebben echter de gewoonte om hun sociale bijdragen door hun vennootschap te laten betalen.

Maakt dat een verschil op fiscaal vlak? Laten we deze vraag beantwoorden aan de hand van een voorbeeld.

U hebt een vennootschap en u neemt 30.000 euro loon uit uw vennootschap. Het opgenomen bedrag is voor uw vennootschap volledig fiscaal aftrekbaar. Betaalt u zelf uw sociale bijdragen op dit loon (bijvoorbeeld 4500 euro per jaar), dan zijn die voor u volledig aftrekbaar. Privé wordt u dan slechts op 25.500 euro belast.

Als uw vennootschap de sociale bijdrage van 4500 euro voor u betaalt, kunt u uw loon laten zakken met 4500 euro. U kunt dan nog slechts 25.500 euro loon opnemen in plaats van 30.000 euro. Die 4500 euro voor uw sociale bijdragen hebt u nu immers niet meer nodig, want die worden betaald door uw vennootschap. Voor uw vennootschap maakt dat fiscaal gezien geen verschil. Het betalen van uw sociale bijdragen (4500 euro) is namelijk een zogenaamd voordeel van alle aard en is dus – net als het loon zelf – voor de vennootschap fiscaal aftrekbaar. Ook nu is er dus voor uw vennootschap in totaal 30.000 euro fiscaal aftrekbaar. Voor u privé maakt het ook geen verschil. U wordt naast uw loon nu wel belast op een extra voordeel van alle aard van 4500 euro, maar dat voordeel is privé ook fiscaal aftrekbaar. Uiteindelijk wordt u dus ook nu slechts belast op 25.500 euro.

In dit voorbeeld gingen we ervan uit dat u uw loon laat dalen. Is dat niet het geval (u houdt het op 30.000 euro), dan maakt het wel een verschil of uw sociale bijdragen al dan niet door uw vennootschap worden betaald.

Gevolgen voor de groepsverzekering

Wie een vennootschap heeft, kan via een groepsverzekering op een fiscaal interessante manier voor een bijkomend pensioen zorgen. Uw vennootschap kan de premies die ze betaalt onder bepaalde voorwaarden namelijk aftrekken als beroepskosten, en het pensioen dat u ontvangt wordt relatief voordelig belast. Om aftrekbaar te zijn, moeten de premies voldoen aan de zogenaamde 80 %-regel: de premies hangen af van het loon dat u opneemt uit uw vennootschap. Hoe groter uw loon, hoe groter de aftrekbare premie voor de groepsverzekering.

Om de fiscaal aftrekbare premie van een groepsverzekering te berekenen, mag u alleen rekening houden met het loon of de voordelen van alle aard die maandelijks worden toegekend. Neemt u bijvoorbeeld elke maand een loon van 2500 euro op (30.000 euro op jaarbasis) en betaalt u zelf uw sociale bijdragen, dan is er geen probleem. Uw volledige loon komt dan in aanmerking voor de berekening van de premie groepsverzekering.

Betaalt uw vennootschap daarentegen elk kwartaal uw sociale bijdrage, dan wordt het voordeel van alle aard dat u hierdoor geniet ook maar om het kwartaal toegekend. Dat bedrag (4500 euro in ons voorbeeld) telt dus niet mee. In dit geval komt slechts 25.500 euro in aanmerking voor de berekening van de premie van de groepsverzekering.

Onlangs werd over deze kwestie een parlementaire vraag gesteld aan minister van Financiën Didier Reynders (MR). De minister liet weten dat de kwartaalbijdragen die de vennootschap ten laste neemt, toch mogen meetellen voor de berekening van de aftrekbare premie voor een groepsverzekering. Betaalt uw vennootschap dus uw sociale bijdragen, dan mag de premie toch berekend worden op 30.000 euro in plaats van 25.500 euro.

Probleem opgelost dus, maar voor alle zekerheid meldt u best aan uw groepsverzekeraar dat uw sociale bijdragen betaald worden door uw vennootschap. Dan kan hij hiermee rekening houden bij het berekenen van de premie die in aanmerking komt voor een fiscale aftrek.

Johan Steenackers

Betaalt uw vennootschap uw kwartaalbijdragen, dan tellen die mee voor de berekening van de aftrekbare premie van de groepsverzekering.