SmartReading: lees dit artikel in 1 minuut

Voor 1338 euro belooft Global Edutainment in drie dagen uw leessnelheid structureel te verhogen. Een boek in een uur, dát soort snelheid. We namen de proef op de som.

Deze leesmethode combineert de logica van de linker hersenhelft met het begripsvermogen van de rechter hersenhelft, waardoor u, in plaats van gemiddeld 250 woorden, gemakkelijk 2000 tot 5000 woorden per minuut kunt lezen,” meldt de brochure van Global Edutainment. Ze meldt niet hoeveel u dan nog begrijpt, maar dat doet de website. Die belooft dat uw begripsvermogen bij “gemakkelijk 2000 woorden per minuut en meer” stijgt van “gemiddeld 54 % naar ongeveer 75-80 %”. En: “Fortis en KPMG in Nederland hebben SmartReading opgenomen in de lijst met verplicht te volgen opleidingen voor de high potentials,” verzekert de documentatie nog (Global Edutainment zal ons later vragen het woord ‘verplicht’ te schrappen uit dat citaat). Wie voelt zich niet graag een high potential? Wij in ieder geval wel. We schreven ons in en maakten ons klaar om de vakantielectuur boven onze bedstee in een oogwenk weg te lezen.

Dag 1

Met dertien cursisten zitten we achter tafels die in U-vorm zijn opgesteld. Limburgers en West-Vlamingen, getrainde zelfvervolmakers en Chinese vrijwilligers, studenten en senioren, zeven mannen, zes vrouwen, zeven uit het bedrijfsleven, zes uit de vormingsbranche. Zij hebben de weg naar SmartReading gevonden via krantenartikels, de personeelsdienst van hun organisatie of via mond-tot-mondreclame. De grootste scepticus zit aan de kop. Stef is informaticadirecteur bij een Limburgse automobielfabriek. Maar ook andere grote bedrijven hebben high potentials gestuurd, Tractebel Engineering en de Boerenbond, bijvoorbeeld.

We kijken uit over de idyllische priëlen van de tuin van One Management in Hamme-Mille. Waterjuffers paren boven de lustvijver. Lesgevers zijn Steve De Weerdt en Peter Plusquin, sinds een jaar de zaakvoerders van Global Edutainment bvba in Oud-Heverlee. De twee werken onder licentie van Global Edutainment bv in Nederland. Ze gebruiken technieken van neurolinguïstisch programmeren (NLP). Autosuggestie speelt een grote rol, net als het aanleren van mechanische reflexen om een gewenste geestestoestand op te roepen.

“Geen wijsheid zonder verwarring,” is het motto bij de start. Steve toont veertig woorden. Hoeveel kunt u zich ervan herinneren? Hoeveel ervan vindt u terug in een lijst van 150? En u dacht dat het klassieke lezen perfecto was? Leessnelheden worden gemeten. Sommigen halen 130 woorden per minuut, anderen ver boven de 300 (het gemiddelde voor een volwassene is 250 à 275 woorden per minuut). De score op begrip varieert tussen 42 en 68 %.

Namiddag. Hoeveel woorden heb je in focus wanneer je leest? Drie tot zes, zo blijkt. Spring je soms terug tijdens het lezen? Als je dat doet, kost je dat, tegen twee keer per regel en één seconde per keer, zo’n zes uur per boek. Een tekst van woorden waarvan de letters door elkaar zijn geklutst, blijkt min of meer te lezen als je er als een gek doorheen scheurt. Wie woord per woord ontraadselt, blokkeert. “Uw hersenen doen onbewust wat u bewust niet kan,” is een van de basisstellingen van SmartReading. De generieke Nederlandse term is snellezen.

Stoelen schuiven achteruit. Handen gaan in komvorm op de knieën. We halen ons in detail iets dierbaars voor de geest, nemen het virtueel in onze handen en brengen het achter onze kruin. “We verleggen ons concentratiepunt om het leescentrum te activeren,” moedigt Steve ons aan. “In China krijgen de kinderen ook een punthoedje op als ze lezen. Kies als symbool iets dat je persoonlijk raakt. Hoe krachtiger het symbool, hoe meer effect op je lezen.” Ikzelf zie plots om een duistere reden de wandelende takken die mijn dochter thuis heeft binnengeloodst, over mijn handpalm kruipen. Steve kiest voor yin yang.

We lezen Geluk en succes – je hebt het zelf in handen van Paul Hanna. De wandelende takken werken. Ik zie meer woorden tegelijk dan daarnet. Ik spring minder terug in de tekst. “Lezen is het resultaat van associaties tussen symbolen en interne referentie-ervaringen. Hoe rijker, voller en aangenamer de associaties zijn die een persoon uit de symbolen kan halen, hoe meer hij zal lezen en hoe beter hij zal onthouden en begrijpen,” doceert de Encyclopedia of NLP.

Eindelijk komen de tips & tricks waar Stef zo ongeduldig op zit te wachten.

Je leest sneller door de tekst met een vinger of pen aan te wijzen, of met twee vingers, wijd gespreid. Het geeft je ogen focus, er zijn minder overbodige oogbewegingen.

Je kan recht naar beneden lezen, zigzaggend of tussen twee punten door scannend. Zoek wat je best past.

Lees zo snel dat je geen tijd hebt om de woorden in je hoofd voor te zeggen. Stap af van het idee dat je woorden moet ‘horen’ om ze te snappen.

Besteed geen aandacht aan commentaarstemmen in je hoofd. ‘Mieren’ noemt Steve dat. “Bestrijd ze niet. Negeer ze, je hebt er niets aan.”

In plaats van van links naar rechts te lezen en dan weer te beginnen aan de linkerkant van de volgende regel, lees je de volgende regel van achter naar voren. Je bespaart de diagonale sprong naar het begin van de volgende lijn.

Lees meerdere regels tegelijk, zelfs een hele paragraaf.

We proberen met drie, vier regels tegelijk over het papier te razen. Peter doceert: “De grote valkuil is dat je trager gaat lezen omdat je angst heb dingen te missen. Het gaat erom vertrouwen op te bouwen. Dat doe je door oefening.” Stef pruttelt tegen dat hij nu helemaal niet meer weet wat hij leest. Ilse, een juriste, merkt op dat het missen van een woord als ‘niet’ in haar vak ernstige gevolgen heeft. “SmartReading is uit je comfortzone treden,” sust Peter.

Hij vertelt hoe hij samen met zijn vriendin op zoek gaat naar een huis. En hoe het beeld dat ze daar samen mensen gaan ontvangen, hem motiveert. Zo’n beeld moet je zien op te roepen als je een boek wil lezen, adviseert hij. Het beeld creëert emoties en die motiveren je om informatie te zoeken. “Ons brein is een doelzoekend apparaat,” zegt Peter. “Je moet je afvragen wat je met het lezen van dat boek wil bereiken. Hoe kan dit boek me sterker maken in mijn job? Wat je uit het boek nodig hebt, zal uit de tekst tevoorschijn springen.”

Vooraleer het doel te formuleren, verken je het boek. Bekijk de inhoudstafel, turbo-lees inleiding en besluit, doorloop de woordenlijst op zoek naar onbekende woorden of afkortingen – “zeer hinderlijk bij SmartReading” -, blader door de bladzijden, werp een blik op tekeningen, kaders, grafieken. Vervolgens scan je het boek, een techniek waarbij je met perifeer zicht naar rato van 1 pagina per seconde het boek doorbladert. “Hiermee download je het boek rechtstreeks in je langetermijngeheugen,” stelt Peter.

Slaap er een nachtje over.

Dag 2

10.50 uur. We doen aan mindmapping, de voorstellingstechniek van de Brit Tony Buzan, die overigens ook de auteur is van een cursus over snellezen. “Laat je geest vrij. Je moet de hersenen de kans geven om nieuwe synapsen aan te maken,” moedigt Peter aan.

Pauze.

We leren dat vier op vijf mensen naar linksboven kijken (vanuit hun standpunt gezien) wanneer ze zich iets visueel herinneren, maar naar rechtsboven wanneer ze proberen zich iets voor te stellen dat ze nog niet hebben meegemaakt. We werken onze twijfels weg over onze kansen om een succesvol SmartReader te worden door naar rechtsboven te kijken en ons voor te stellen hoe het zou zijn om een succesvol SmartReader te zijn. Om die voorstelling te verankeren, verbinden we ze met een succeservaring uit ons verleden. Steve en Peter doen het voor. Peter steekt zijn vuist in de lucht en roept: “Yessss!”

Persoonlijk probeer ik extremen te vermijden. Misschien is het daarom dat ik zoveel moeite heb met het vinden van een geschikte succeservaring. Ik merk dat ik niet de enige ben. Probeer harder, adviseert Peter. Als u die succeservaring niet beleeft, stelt u zich het doel niet concreet genoeg voor. Olympisch lezen vraagt olympische motivatie.

Drie gangen plus koffie.

Ik smartread Berthold Gunster, Ja-maar, wat als alles lukt?. Een boek over de grenzen van de ja-maar-houding, die zo typisch is voor journalisten. Zes mensen van ons groepje doorploegen hun boek in minder dan twee uur. Sommigen, zoals Marijke, kunnen er verbluffend veel van navertellen. Ikzelf eindig in het zicht van halfweg.

Huiswerk. Een kwartier spreken over “drie tot zes boeken”, die we in vier uur tijd hebben gelezen, over een onderwerp waar we weinig van weten. Rendez-vous over drie weken.

Terug thuis is de laatste wandelende tak overleden. Twee dagen voor D-Day ontsteekt mijn linkeroog. Uiteindelijk slaag ik erin om in de voorziene vier uur zo’n 150 bladzijden te lezen en twee andere boeken door te vlooien.

Dag 3

Vier compañeros blijven weg. Stef zit in het buitenland. Kenny, een informaticus, is nieuw. Geen parende waterjuffers in de tuin. Stortregen.

We doorlopen nog eens de hele procedure: relaxatie, het symbool (Peter: “Alle zintuigen gebruiken zodat de focus zich verplaatst naar de visuele cortex”), het boek overzien, het ‘doendoel’ bepalen (altijd positief, “ik zie mezelf mijn omzet verhogen dankzij inzichten uit het boek”), de succeservaring oproepen, de initiële mindmap maken, het boek scannen, rusten, turbo-lezen en ten slotte springlezen om hier en daar nog wat lacunes in te vullen.

Ik kijk naar negen presentaties van een kwartier over onderwerpen als culturele diversiteit, de gevaren van duiken, slapeloosheid en de kabbala. Steve heeft al bij de start het enige échte onderwerp uit de discussie gehaald. “Eén vraag wordt niet gesteld: weet je dat door smartreading of door gewoon lezen?” verordent hij. Els, de medestichter-manager van een groot taalonderwijsbureau, houdt een modelvoorstelling over leiderschap. “SmartReading heeft me de kans gegeven om zoveel info binnen te halen op zo’n korte tijd. Anders had ik dat niet gekund,” zegt ze.

Er wordt niet gemeten hoeveel precies we sneller lezen na die drie dagen. “Dat kan je zelf doen, met de SmartReadersoftware die je van onze site kan downloaden,” laat Peter weten.

We waren met dertien apostelen. Nu blijkt dat mijn buurman, Jan, meedoet omdat hij verkoper voor Global Edutainment wordt. Als voormalig commercieel medewerker bij schoolboekenuitgever Van In zal hij de onderwijssector bewerken om leraren onder licentie SmartReading te laten onderwijzen. Ik prijs de commerciële gevatheid van dat idee. Peter corrigeert: “De licentie laat ons toe om de kwaliteit van de cursussen te blijven bewaken.” Hij verwijst naar voorbeelden van SmartReadingonderwijs in Nederland.

Epiloog

Sluit altijd positief af, is een stelregel van neurolinguïstisch programmeren.

Melissa is teleurgesteld. Stef heeft geen tijd meer voor dag drie. Ilse heeft vijf weken na datum nog niet geoefend, maar denkt dat de methode nuttig kan zijn om een globaal begrip te krijgen van een tekst. Frank, de PhD-student, denkt hetzelfde. “Het lukt me nog niet 100 %. Vermoedelijk moet ik nog meer trainen,” zegt hij. Gelukkig voor Steve en Peter zijn er ook fans. Marijke, de operations manager van een derdebetalersysteem in de verzekeringsbranche, “heeft veel gehad aan de cursus” en “de methode al daadwerkelijk gebruikt”. Hilde, de senior engineer, zet op haar evaluatieformulier onvoorwaardelijk: “Laat alle vooroordelen varen. Oefen veel!”

Of daar een driedaagse cursus voor is, is een andere vraag.

Mijn ervaring? Verwacht geen wonderen. Wikipedia, de webencyclopedie, verwijst naar nogal wat onderzoek: “Snellezen is zoals het leren van een vreemde taal. Het wordt moeilijker met ouder worden. Het vergt oefening.”

Bruno Leijnse