SLIMME EMIGRATIE DOOR DOMME GENERATIE?

Het zou naïef zijn te denken dat onze jongeren slaafs de lasten van de vorige generaties zullen blijven betalen. Misschien gaan onze hoger opgeleiden hun geluk wel in het buitenland zoeken.

In ieder geval zal een algemene immigratie onze vergrijzing niet opvangen…

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be

Belgen zijn over het algemeen gelukkig. De geluksscore is beter dan het eurogemiddelde. Maar Nederlanders zijn nóg gelukkiger…

Het valt ook op dat jongeren doorgaans gelukkiger zijn dan ouderen. Geluk schijnt af te nemen met de leeftijd. Toch heeft dat niets met gezondheid te maken. De grootste bron van ongeluk is werkloosheid. Werken maakt gelukkig, zo blijkt uit alle studies, en ouderen werken minder.

De kans op werk stijgt ook naarmate het opleidingsniveau toeneemt, wat verklaart waarom hoger opgeleiden significant gelukkiger zijn dan laaggeschoolden. Hoe langer iemand studeert, hoe gelukkiger hij of zij wordt. Ik word betaald om te studeren, en voel me dan ook dolgelukkig.

Opvallend is ook dat grote gezinnen zich meestal gelukkiger voelen. Mensen met vier kinderen zijn significant gelukkiger dan ouderparen met één kind.

Als je in Europa gelukkig wil worden, moet je dus ofwel lang studeren ofwel een groot gezin stichten. Helaas zijn beide niet echt compatibel. Jonge gezinnen hebben nog maar gemiddeld 1,5 kinderen. Om onze bevolking op peil te houden, zou de fertiliteitsgraad boven 2,1 moeten liggen.

Kerktorenmentaliteit verdwijnt. En dus vergrijst de bevolking. Jongeren willen een goede opleiding om hun gelukskans (lees: kans op werk) te verhogen. Dat gaat echter ten koste van kindergeluk, en leidt uiteindelijk tot een krimpende bevolking.

Jongeren zijn ongetwijfeld ook gelukkiger omdat ze zich niet bewust zijn van die vergrijzingsproblematiek. De meesten realiseren zich niet dat ze niet alleen langer (stijgende pensioenleeftijd), maar ook harder (hogere productiviteit) zullen moeten werken. Het is bijna surrealistisch dat ze daarvoor ook minder netto zullen worden betaald (hogere belastingen) en toch meer zullen kosten aan hun werkgever (sociale lasten).

Langzaam groeit bij hen het besef dat dit geen aantrekkelijk aanbod is. Ze kijken tegenwoordig ook wel wat verder dan de kerktoren. Erasmusprogramma’s helpen de hoger opgeleiden bijvoorbeeld om ervaring op te doen buiten de grenzen. Ze weten dus al dat België geen monopolie heeft op levenskwaliteit.

Economie zoals ecologie. Enkele maanden geleden schreef ik dat nergens ter wereld zo’n kleine groep van de bevolking zo’n groot stuk van de lasten draagt. 10 % van de Belgische bevolking draagt 42 % van de lasten. In Nederland draagt diezelfde 10 % slechts 28 % van de lasten. De socialistische vakbond reageerde in zijn lijfblad smalend “dat ik het opnam voor de rijksten”. Het getuigt van de kortzichtigheid en het gebrek aan economisch inzicht van die vakorganisatie. Hoe sociaal is het nog als een erg kleine groep van de bevolking een steeds grotere groep moet onderhouden?

In de ecologie bestaat het principe dat de vorige generatie de aarde in dezelfde en liefst betere staat moet doorgeven aan de volgende generatie. Dat zou eveneens een economisch principe moeten zijn. Er mogen geen lasten of onevenwichten aan de volgende generatie worden doorgegeven. Zoiets heet intertemporele neutraliteit. Of noem het het principe van het rentmeesterschap: je mag de rente innen, maar niet het huis plunderen.

Wereldwijde strijd om talenten. Goed opgeleide jongeren hebben tegenwoordig de keuze om de economische erfenis van de vorige generatie te weigeren. Het buitenland lokt ze niet alleen met betere lonen, maar ook met een beter werkkader. In de VS wordt nu al 20 % van de hoogst opgeleide beroepen (wetenschap en onderzoek) ingevuld door buitenlanders. Ook Amerika kampt immers met een vergrijzingsproblematiek. Die wordt niet alleen opgevangen door de inflow van bijvoorbeeld hispanics, maar ook door het aantrekken van de knapste buitenlandse koppen. Studies hebben aangetoond dat die buitenlandse bollebozen zelfs werk voor de Amerikanen creëren, en dus netto positief zijn voor de arbeidsmarkt. Hun criminaliteitsgraad ligt lager, hun integratie verloopt sneller, en hun bijdrage aan de sociale zekerheid is netto meer dan positief…

De enige immigratie die de vergrijzingsproblematiek kan verzachten, is dus een selectieve immigratie. Economisch gezien, is het onzin om de vergrijzing op te vangen met algemene immigratie. Die levert laaggeschoolden op, en die kennen nu al voldoende problemen op de arbeidsmarkt. Twee fouten moeten we dus alleszins zien te vermijden in België. Ten eerste de naïeve overtuiging dat de jonge generatie slaafs de lasten van de vorige zal blijven betalen. En ten tweede, dat algemene immigratie onze vergrijzing zal opvangen. In het ergste geval verliezen we onze best opgeleiden en vervangen we die door laaggeschoolde immigranten. Misschien moeten onze politici, behalve over een echt Generatiepact, ook eens beter nadenken over een migratiepact.

Geert Noels