Scheiden doe je niet alleen

Echtgenoten die willen scheiden door onderlinge toestemming, zijn niet verplicht een beroep te doen op een advocaat of een notaris. Maar dat kan wel een groot voordeel zijn.

De meeste echtparen die scheiden, doen dat door onderlinge toestemming. De echtgenoten moeten dan met elkaar over heel wat punten afspraken maken (zie kader Scheiden door onderlinge toestemming: een checklist). Daarbij is het belangrijk dat ze goed weten welke rechten ze hebben. Elke situatie is verschillend; er bestaan geen algemene regels die voor iedereen opgaan.

Scheidende partners zijn niet verplicht een beroep te doen op een advocaat. Toch kan dat nuttig zijn. Een advocaat kan advies verstrekken over wat een partij bij een procedure in de wacht kan slepen. Zo weet die echtgenoot waar zijn sterke en zijn zwakke punten liggen. Een advocaat hoeft dus niet neutraal te zijn. Hij kan ook helpen om de onderhandelingen te voeren met de andere partner of met diens advocaat, en om de documenten op te stellen die de echtgenoten moeten ondertekenen om de echtscheiding af te handelen.

Het is raadzaam met de advocaat vooraf afspraken te maken over hoeveel hij aanrekent voor zijn diensten. Veel advocaten werken tegen een uurtarief van 100 à 150 euro per uur. Sinds 1 januari is daarbovenop ook btw verschuldigd.

Naar een notaris

De partners hoeven ook niet noodzakelijk een notaris in de arm nemen. Zijn interventie is alleen nodig als er een onroerend goed moet worden verdeeld; hij moet dan de overdrachtsakte opmaken. Als een notaris de echtscheidingsdocumenten opstelt, heeft dat wel een belangrijk voordeel. De akte vormt dan een ‘uitvoerbare titel’ en heeft dezelfde waarde als een vonnis. Als een ex-partner de akte niet naleeft, kan de ander naar een deurwaarder stappen om ze te laten uitvoeren. Dat is niet het geval als de partners of een advocaat de echtscheidingsdocumenten opmaken. De benadeelde ex-partner moet dan eerst naar de rechtbank stappen om een vonnis te vragen.

Het honorarium van de notaris bedraagt ongeveer 1000 euro, exclusief btw. Daarnaast moeten de scheidende partners de kosten van de overname van het onroerend goed betalen (delingsrechten en eventuele aktekosten). Die kosten worden vaak ten laste gelegd van de ex-partner die het onroerend goed overneemt.

Scheidende partners kunnen de akte voor de scheiding zelf opstellen. Maar dat is niet verstandig als ze beiden niet juridisch geschoold zijn. De kans dat ze dingen vergeten, een slechte regeling uitwerken en clausules onzorgvuldig formuleren, is te groot.

Naar een bemiddelaar

Raken de scheidende partners het niet eens, dan kunnen ze naar een bemiddelaar stappen. Die kan proberen alsnog een vergelijk tot stand te brengen. Een lijst van de erkende bemiddelaars staat op de website www.juridat.be. Heeft ook de bemiddeling geen succes, dan moeten de echtgenoten een procedure opstarten voor de rechtbank op grond van een onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. Om zo’n procedure te voeren, doen ze het beste een beroep op een advocaat.

Naar de rechtbank

Nadat de partners de echtscheidingsovereenkomst hebben ondertekend, zijn ze nog niet gescheiden. Ze moeten zich daarna twee keer samen naar de rechtbank begeven. Zijn ze al zes maanden feitelijk gescheiden, dan volstaat één keer.

Vanaf 1 september 2014 verandert die regeling: echtgenoten die al zes maanden feitelijk gescheiden zijn en een overeenkomst voor een echtscheiding door onderlinge toestemming hebben afgesloten, hoeven dan niet meer voor de rechtbank te verschijnen. Andere echtgenoten die door onderlinge toestemming scheiden, moeten vanaf dan slechts één keer persoonlijk naar de rechtbank gaan.

JAN ROODHOOFT

Als de echtscheidingsakte wordt opgesteld door een notaris, heeft die dezelfde waarde als een vonnis.