Er vallen binnen de werkloosheidsuitkeringen niet veel fundamentele besparingen meer te rapen. Daarvoor waarschuwt de RVA in een studie die donderdag is gepubliceerd. De uitkeringen zijn immers nog maar goed voor minder dan 3 procent van de sociale zekerheid. Toch kan het beperken in tijd van de werkloosheidsuitkering tot 2,5 miljard euro opbrengen volgens berekeningen van het Planbureau.
Verschillende partijen hebben de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd met stip genoteerd in hun kiesprogramma’s. Premier Alexander De Croo liet al verstaan dat Open VLD niet in een regering stapt zonder die maatregel. België is een van de weinige landen ter wereld waar je onbeperkt in de tijd een werkloosheidsuitkering kan krijgen. De centrumrechtse partijen willen dat systeem beperken om op die manier de werkloosheidsgraad op te krikken. Werken zou daardoor immers financieel aantrekkelijker worden.
Indien het de bedoeling is de draagkracht van de sociale zekerheid op te krikken, kunnen – volgens een studie van de RVA – ingrepen op de werkloosheidsuitkering weinig soelaas bieden. “De Belgische werkloosheidsuitkering is relatief uniek in de wereld, het is niet onlogisch dat hier debat over ontstaat en manieren worden gezocht om het stelsel te verbeteren”, zegt auteur Michiel Segaert. “Maar als dat debat wordt gevoerd in termen van sociale uitgaven, moeten we er wel op wijzen dat de werkloosheidsuitkeringen geen 3 procent van de sociale zekerheid meer vertegenwoordigen. Realistisch gezien biedt dit stelsel geen fundamentele budgettaire marges meer.”
2,5 miljard euro
De grootste hap van het budget voor sociale bescherming gaat naar ‘ouderdom’, dus vooral de pensioenen, gevolgd door ‘ziekte’ en ‘invaliditeit’. Daarna komen gezins- en kindgerelateerde uitgaven en ‘overleving’. Pas dan komt ‘werkloosheid’. De studie toont ook aan dat terwijl de meeste posten stijgen en dus zwaarder wegen binnen het budget, werkloosheid daalt (behalve logischerwijze tijdens de coronacrisis).
Verschillende partijen lieten de maatregel doorrekenen door het Planbureau. Bij N-VA brengt die 2,5 miljard euro per jaar op, bij Open VLD is dat 0,7 miljard euro in 2029, CD&V komt uit op 1,6 miljard euro en bij Vlaams Belang gaat het om 1,4 miljard euro.
80 procent tewerkstelling
De studie bevestigt ook dat 80 procent tewerkstelling bereiken, niet enkel zal kunnen door zich te richten op RVA-gerechtigden. Die analyse werd ook al in politieke kringen gemaakt, waarbij in de richting van activering van langdurig zieken werd gekeken.
Segaert merkt op dat het lage aantal werkloosheidsuitkeringen weliswaar “een succesverhaal” is, maar het heeft ook een keerzijde. Hoeveel mensen de stap naar werk ook hebben gezet de voorbije jaren, ligt ook het aantal niet-beroepsactieven in België gevoelig hoog ten opzichte van de rest van Europa.”
Anders gezegd: “Om de ambitie van 80 procent tewerkstelling te bereiken, moeten ongeveer 550.000 extra personen aan het werk. Dat is een pak meer dan het aantal uitkeringstrekkers dat nog overblijft binnen de werkloosheid. Hoe belangrijk het ook is om aandacht te blijven hebben voor werklozen, blijkt daar niet langer de kern te liggen van het tewerkstellingsvraagstuk.”
