Ruiten zijn troef

Bij de nieuwe kwartaalcijfers van Microsoft schieten superlatieven tekort. Domweg omdat er zoveel pc’s zijn verkocht.

Redmond, 9 november 1998. Tientallen handtekeningen sieren een reuze-opleveringsdocument voor Windows 98 in de hal van een gebouw van Microsoft. Maar de vijftig-of-zo Europese journalisten grinniken vooral om het breedbeeldscherm dat iets lager staat opgesteld. Dwars over de Windows-interface blinkt daar de foutboodschap: This program has performed an illegal operation and will be shut down. Het is vroeg. Er is niemand om de computer te herstarten.

De journalisten zijn in Redmond om te horen hoe knap Microsoft wel is. Een uur later verklaart financieel directeur Greg Maffei hen de “virtueuze” cirkel achter het succes van Microsoft: betere pc-technologie leidt tot lagere pc-prijzen, hogere pc-volumes en – we citeren – tot “vernieuwing in software”. Maffei zet Microsoft-omzet en pc-verkopen uit op een grafiek. “Onze inkomsten stijgen sneller dan de pc-leveringen,” toont hij. “Dat komt bijvoorbeeld omdat we naar Windows NT ( nvdr – het duurdere Microsoft-besturingssysteem voor grotere computers) gaan. Maar we zijn nog zeer afhankelijk van pc-verkopen,” geeft hij toe.

Dan wijst hij routineus op wat er kan mislopen: de pc-verkoop kan instorten, gebruikers kunnen weigeren naar Windows 98 up te graden, Microsoft Office neigt naar saturatie, de groei in Windows NT is bezig te dalen van 60-70% naar 30%, nieuwe diensten zoals The Microsoft Network zijn “in investeringsmodus” (wat betekent dat ze geld verliezen), de afzet in Japan en Azië krijgt klappen… “De millenniumbug kan bedrijven ertoe aanzetten om te stoppen met kopen omdat ze bezig zijn hun informatica te herstellen,” waarschuwt hij. En dan zijn er de concurrenten “die samenzweren en proberen om Justitie te beïnvloeden”.

Even duur op goedkope pc’s

Woorden, woorden, woorden. De realiteit is fantastischer dan de presentatie. Twee maand later bekent Microsoft een nettokwartaalwinst die nog eens 74% hoger gaat dan een jaar voordien: 1,98 miljard dollar. Bijna een kwart meer dan wat Wall Street verwachtte. De nettowinstmarge is nu 40,2%, na 35% belastingen. De omzet zelf steeg 38% tot 4,94 miljard dollar. Bill Gates’ bedrijf zit op 19,2 miljard dollar liquiditeiten, hijzelf was vorige week met zijn 20,8% van de aandelen bijna 94,5 miljard dollar waard, 3278 miljard frank.

De zaligmakende cirkel heeft nog veel beter gewerkt dan gedacht. De pc-markt groeit, Microsoft zweeft. “De omzet overtreft onze wildste verwachtingen,” zegt een enthousiaste senior director voor Planning en Rapportering Jerry Masters tijdens het gebruikelijke conferentiegesprek met analisten. “Besturingssystemen voor pc’s (“desktops”) waren het echte succesverhaal van het kwartaal,” zegt hij. Het aantal verkochte pc’s steeg “bijna 30%” ( nvdr – ongeveer tweeëneenhalve keer meer dan marktonderzoeker IDC had voorspeld). Een groot deel daarvan waren laaggeprijsde modellen, zogenaamde minder-dan-1000-dollar pc’s. Volgens Greg Maffei viel in november in die categorie 57% van alle verkochte pc’s in de detailhandel in de VS. Maar op die goedkope pc’s kost Windows evenveel als op de dure (zie ook grafiek).

Een extrabonus voor NT

En Microsoft slaagt er ook eindelijk in om professionele gebruikers in serieuze aantallen naar zijn duurdere Windows NT platform te drijven. “Bijna 22% van alle verkochte 32 bits pc-besturingssystemen, waren Windows NT Workstation,” zegt Jerry Masters, een stijging met ongeveer 4 procentpunten tegenover het septemberkwartaal ( nvdr – Windows NT Workstation is de desktopvariant van het besturingssysteem Windows NT en sinds Windows 95 zijn alle nieuwe besturingssystemen van Microsoft 32 bits). “We hebben nu licenties uitstaan voor meer dan 25 miljoen eenheden van Windows NT Workstation en 25 miljoen eenheden van Windows 98,” klinkt het.

Greg Maffei springt hem bij: “Wij hebben een geweldige inspanning gedaan om grote bedrijven en pc-fabrikanten de waarde van NT Workstation te tonen,” zegt hij, “maar we zijn geholpen door de prijsdaling in pc’s. Voor dezelfde dollar koop je nu meer pc, meer processor en vooral meer geheugen. Dat is wat je nodig hebt voor een NT Workstation. Goedkoper geheugen betekent meer potentiële NT-zitjes.” Al denkt hij dat de trend in het volgende kwartaal eerder met 1 of 2 dan met 3 percentpunten zal doorgaan. Windows NT Workstation brengt Microsoft ongeveer 85 dollar per eenheid op, tegen ongeveer 50 dollar voor Windows 98.

Maar ook in grotere computers blijft Microsoft scoren, tenminste gemeten naar eenheden. “Windows NT Server had een geweldig kwartaal,” orakelt Masters. De serverversie van Windows NT verkocht 34% beter in eenheden (26% het jaar voordien), terwijl er ook 44% meer gebruikerslicenties werden verkocht voor die servers. “In het kalenderjaar 1998 gaven we licenties voor ongeveer 1,5 miljoen servers.” Greg Maffei verwacht echter dat de groei in NT Servers zal terugvallen tot 25 tot 30% onder druk van de millenniuminspanningen, de nieuwe versie van Novell Netware en de leeftijd van het NT-product (een nieuwe versie van Windows NT, al voor 1997 beloofd, is nog maar eens enkele maanden uitgesteld).

Alles samen puurde Microsoft 2,3 miljard dollar uit de verkoop van zijn basisproduct, besturingssystemen, een stijging met 50%.

Toepassingen en programmeeromgevingen scoorden een 27% verhoging tot 2,15 miljard dollar, wat ook al merkwaardig is omdat Office 97, de belangrijkste applicatie, over twee maanden vervangen wordt door Office 2000. Overigens houdt Greg Maffei sommige sleutelgegevens achter de kiezen. Op de vraag hoeveel omzet uit servertoepassingen komt, gaat hij niet verder dan “minder dan 500 miljoen dollar”.

Onstabiele toestand

Zal de groei even hard doorgaan? Ik vrees van niet, zegt Maffei, terwijl hij een nieuwe versie van zijn “millenniumbugverhaal” opduikelt. In november in Redmond waarschuwde hij dat de millenniumbug de informatica-uitgaven voor pc’s zou vertragen. Maffeis jongste hypothese: de bug heeft de pc-uitgaven versneld. Grote bedrijven hebben nog gauw-gauw op het einde van het jaar pc’s gekocht, omdat ze hun pc-park dit voorjaar willen stabiliseren om hun millenniumtesten te kunnen doen. Maffei: “Ze kopen elk jaareinde extra pc’s om hun budget op te krijgen, maar deze keer hebben ze er mogelijk nog een schepje bovenop gedaan.” Het voorbije kwartaal is misschien opgeblazen, a bubble, vreest hij, het nieuwe kwartaal zou veel somberder kunnen zijn.

En dan verwijst hij uiteraard naar de gevolgen van de crisis in Azië (Japan was het jongste kwartaal “vlak”, Korea en China “hard”, Rusland “zeer hard”, Maleisië en Indonesië “down”). “De situatie is bizar. De groeimarkten groeien het traagst en de rijpe markten het snelst,” zegt Maffei, “het is een onstabiele toestand”.

BRUNO LEIJNSE