Rij voorzichtig, denk aan Traficon

Als u tijdens de vakantie met de auto op reis bent geweest, hebt u ongetwijfeld langs de camera’s van Traficon gereden. Ook in België signaleren ze problemen. De firma uit Bissegem behoort wereldwijd tot de top drie in verkeerscamera’s.

De voormalige vlasschuur, van buiten onooglijk, is binnenin door architect Jo Crepain met glas en staal ingericht. Eén hoog en even creatief werkt daar een ondernemer die al op de cover van Trends stond toen internet nog videotex heette. Een gegriefd man ook, die niet is vergeten hoe de banken in 1992 de kredietlijnen van wijlen Devlonics afsloten. Sindsdien bewijst Jo Versavel (63) dat de financiers ongelijk hadden.

Met zijn vijftig medewerkers en 8,5 miljoen euro omzet behoort Traficon vandaag bij de top drie in een zeer scherpe niche: verkeersdetectie met camera’s. De West-Vlamingen boksen er op tegen de beursgenoteerde Amerikanen Image Sensing Systems en Iteris (Jo Versavel wil wel eens naar hun koersen gluren) en een kleine Fransman, Citilog. De klanten wereldwijd zijn vooral publieke verkeersadministraties, maar ook privé-uitbaters van tunnels en tolwegen.

“Ons voordeel is snelheid”

Radar, laser, infrarood en akoestische en ultrasone technologieën zijn er de afgelopen twintig jaar niet in geslaagd om visuele detectie uit zijn niches te verdringen.

“Ons voordeel is snelheid – zeer belangrijk bij tunnelincidenten – en het simpele feit dat de operator de situatie ook werkelijk kan zien. Beelden kan je tegenwoordig gemakkelijk versturen,” zegt Versavel. Traficon verzorgt de ongevallendetectie in de tunnel naar de fameuze The Palm Islands voor de kust van Dubai. “Qua tunnels zijn we de nummer één in de wereld. We hebben er bijna 200 gedaan,” zegt Versavel.

De investeringsgolf in Homeland Security in de VS, waar de kleine helft van zijn omzet vandaan komt, heeft camera’s in een beter daglicht gesteld. Ondertunneling wordt frequenter, want onteigeningen voor nieuwe ringlanen wordt duur. En er zijn nieuwe toepassingen. “In Los Angeles weigeren orthodoxe joden op de voetgangersknop te drukken op de sabbat. De burgemeester besloot ze langer groen te geven, wat dan weer tot files leidde. Nu heeft hij ons om automatische voetgangersdetectie gevraagd. De toepassing is veel ruimer: je kan ze gebruiken om iemand die traag oversteekt, meer tijd te geven. Of om te corrigeren dat een voetganger weer eens op de knop heeft gedrukt, maar al door het rood is overgestoken. Hoe meer intelligentie, hoe efficiënter de verkeersregeling.” Voorlopig zijn dat proefprojecten. Versavel: “Daar leven we niet van.”

Grote klanten in de VS

De 8,5 miljoen euro omzet van Traficon kwam vorig jaar voor 48 % uit de VS, waar de twee lokale distributeurs elk 24 % hebben van Traficon USA. Twaalf procent komt uit Azië, 36 % uit Europa, de rest uit tunnels in het Midden-Oosten, Zuid-Afrika, Chili en Brazilië. Traficon heeft in Europa geen nationale distributeurs meer sinds zijn Spaanse vertegenwoordiger eind de jaren negentig het contract voor de Oresundverbinding tussen Denemarken en Zweden won – ten koste van zijn Zweedse collega.

“Met nationale distributeurs zit je bij aanbestedingen in één team, terwijl je concurrenten via meerdere partijen aanbieden,” zegt Versavel. Hij certificeert nu integratoren na een opleiding. Siemens en andere bedrijven kleven hun eigen naam op Traficonproducten.

Verwacht geen laadbruggen aan de Meensesteenweg. “Gewoonlijk krijgen we zo’n acht tot tien bestellingen per maand.” Bij de Fréjustunnel, met zijn 12,9 kilometer een van de langste in de wereld, ging het in 2004 om 220 camera’s. De grootste klant vandaag is de staat Colorado, met bijna 1000 camera’s. De ring rond Moskou – 75 camera’s – is Traficons eerste Russische project. De West-Vlamingen zijn ook in de running voor de nieuwe ring rond Beijing.

Twee industriemodellen

Hun nieuwste TrafiCam-camera voor kruispuntdetectie – niet veel groter dan een webcam maar met een prijskaartje van 700 à 800 euro – wordt meer en meer per stuk besteld. Fabricage gebeurt bij een bedrijf uit het Ieperse. Versavel: “Wij zetten er de software op. Uiteindelijk is het de bedoeling dat hier geen product meer binnenkomt.”

Grote concurrent Image Sensing Systems (ISNS) gaat nog verder en haalde vorig jaar bijna tachtig procent van zijn 8,8 miljoen euro omzet uit royalty’s op zijn detectiesoftware. ISNS laat zijn integratoren standaardcamera’s gebruiken – in tegenstelling tot Traficon, dat voor geïntegreerde producten kiest. Met 1,6 % groei bleef ISNS vorig jaar wel onder de 23 % groei van de West-Vlamingen.

“In onze niche is er geen nek-aan-nek prijsconcurrentie. De markt groeit, de afvlakking van de curve is nog niet in zicht,” zegt Versavel. Traficon scoort een bedrijfswinstmarge van bijna 16 %. Een kwart van de omzet gaat naar productontwikkeling. Traficon staat of valt met de selectie van de camerachips – “met een slecht beeld kan je niks” – en met de ontwikkeling van de eigen algoritmes, die de beelden analyseren. “We overleggen nauw met de makers van verkeersmanagementsystemen. We werken ook samen met universiteiten in Provo en Modena en met een vijftal Belgische instellingen. Met Imec doen we een haalbaarheidsstudie naar een totaal nieuw cameraconcept. Ons doel is om camera en beeldverwerking op één chip te hebben.”

Opvolging verzekerd

Jo Versavel heeft vier kinderen en kleinkinderen, maar er zitten behalve hemzelf geen Versavels in het bedrijf. Zijn oudste zoon, ook burgerlijk ingenieur, startte vier jaar geleden met een vennoot Encima, een hardwerkende bouwer van complexe websites als Weekendesk en Toneelhuis. “Ik heb de nadelen ten tijde van Barco gekend, ik denk dat het beter is die twee gescheiden te houden,” zegt Versavel, verwijzend naar de rol van de familie bij Barco. Zijn vader, Joseph Versavel, was tussen 1941 en 1979 hoofdaandeelhouder en vele jaren gedelegeerd bestuurder van Barco. Jo Versavel zelf had in 1978 bij Barco de cruciale idee om videoprojectoren te gaan ontwikkelen. Toch vertrok hij er om met groothandelaar Manudax en Dirk Ghekiere in 1982 Devlonics op te richten.

“We hebben nu een directiecomité van zeven – vier mannen en drie vrouwen – die de business runnen. Ik doe hier bijna niets meer,” verzekert Versavel, die gedelegeerd bestuurder is. Waarna hij uitlegt hoe hij de week voordien vier nachten in het vliegtuig heeft gezeten – eerst naar Arizona, daarna naar Hongkong, met tussenstop in Kortrijk. “Dan land je ‘s avonds om 17.00 uur in Hongkong. Om 19.00 uur is er thee, om 20.00 uur ga je eten in een visrestaurant in de haven. Daarna is het ‘kampai!’ met sake en bier en om middernacht – je hebt de hele nacht op de vlieger gezeten – is het “let’s talk business”. Achteraf nodigt uw zakenpartner u uit om te gaan gamblen in Macau – zijn helikopter staat klaar.” Dat laatste kon hij afwimpelen. “Ik moest daar invallen voor onze man in Azië,” zegt Versavel, die nu als de grand old man van de visuele verkeersdetectie naar wereldcongressen trekt om ideeën op te doen, het geloof te verkondigen en zijn ploeg te inspireren.

Nog altijd uitvinder

Toevallig publiceert de octrooidatabase Espacenet op 10 augustus de patentaanvraag voor een “apparaat om voertuigen te detecteren” en een “verkeerscontrolesysteem uitgerust met een apparaat van dat type”. Uitvinder? Jo Versavel. Het is het tweede patent dat Traficon aanvraagt in veertien maanden, na amper eentje in al die jaren voordien. Versavel: “Onze concurrenten nemen patenten, wij ook, en we laten elkaar gerust. Het is meer een defensieve strategie. Waar het om gaat, is snel genoeg vooruitkomen. In Korea hebben we al kopieën van onze TrafiCam gezien, maar dan van de vorige generatie.”

Het Franse Citilog haalde in juli 1,8 miljoen euro op bij twee investeringsfondsen. Detecteert Traficon wel eens buy-outvehikels voor zijn deur? “Om de zoveel maanden hebben we er wel eentje op bezoek, maar de aandeelhouders zijn tevreden, we betalen dividenden, we hebben geen euro schuld en geld op de bank. Er is geen behoefte aan kapitaal,” wuift Versavel weg. In de raad van bestuur figureren Dirk Vyncke (voorzitter van de groep Vyncke uit Harelbeke) en Erik Dejonghe (ex-Barco). In de afgelopen veertien jaar zijn wel al aandeelhouders uitgestapt, maar de ‘harde kern’ – onder meer ook de vrienden met wie de Versavels hun vakanties in de bergen doorbrengen – koopt de aandelen van de vertrekkers in via Traficon International nv, met dat doel in 2004 opgericht.

“De aandelen zitten nu bij een dertigtal friends, family and fools en toch al een tiental medewerkers,” zegt Jo Versavel, die volgens het handelsregister niet zelf de belangrijkste aandeelhouder is. De grote meerderheid van de aandelen is wel in familiale handen.

Van Devlonics heeft de Kortrijkse industrieel onthouden dat je “als bedrijf je financiële rugdekking moet verzekeren.” Versavel: “Na het faillissement noteerden we in twee maanden voor 6 miljoen euro aan bestellingen. Met 7,5 miljoen euro op jaarbasis konden we break-even draaien. Hadden we gewoon kunnen doorwerken, we hadden veel verder gestaan.”

Bruno Leijnse