Reorganizatie van de administratie. De nieuwe fiets van de fiskus

Volgend jaar start

het lang verwachte vijfjarenplan

van de fiskus.

De belastingplichtigen varen er wel bij,

aldus de nieuwe administrateurgeneraal Edgard Van Vreckem.

De reorganizatie van de fiskale administratie wordt uitgesteld tot 1 juli 1996. Vanaf die datum bestaan voor de buitendiensten van de direkte belastingen en de BTW nog slechts twee besturen : “kontrole/taxatie” enerzijds en “inning” anderzijds. De fusie tussen “registratie” en “kadaster” tot “onroerend goed” vindt later plaats. De centrale administratie, die gevestigd is in de befaamde Financietoren aan de Kruidtuinlaan in Brussel, krijgt haar face-lift reeds op 1 januari 1996.

Met de uitvoering van het vijfjarenplan wil de overheid een nieuw elan geven aan de fiskale administratie die volgens interne woordvoerders op het strijdtoneel reeds sinds de jaren ’80 aan gezichtsverlies lijdt : eerst onder druk van de fiskale spitstechnologie, daarna onder een enorme werkinflatie die de ambtenaren letterlijk en figuurlijk bedolf. De cijfers spreken boekdelen : het aantal bedrijven in ons land is van 88.000 in ’78 gestegen tot 262.000 in ’93 ! En tegenover deze explosieve toename staat… een bedroevende afname van het administratief personeel en materieel. Door de aanwervingsstop tussen ’82 en ’92 is het eigenlijke effektief gedaald van bijna 34.000 ambtenaren naar ongeveer 30.000, een daling van 11 %.

HERVORMING.

In opdracht van minister van Financiën Philippe Maystadt goten de voormalige en de huidige administrateur-generaal van de Belastingen respektievelijk Rémy Watteyne en Edgard Van Vreckem (zie ook Trends, 27 feb. ’95) de reorganizatie van de belastingadministratie in een vijfjarenplan.

Voor het publiek is vooral de hergroepering van de kontrolediensten van de BTW en van de direkte belastingen in een nieuwe struktuur van belang : de Administratie voor de Inkomens- en Ondernemingsfiskaliteit (AIOF). Edgard Van Vreckem licht toe : “Deze integratie is niet alleen goed voor het personeel, maar werkt ook in het voordeel van de belastingplichtige. Vanaf 1 juli ’96 krijgt hij de fiskus over een periode van maar liefst 6 jaar nog slechts tweemaal op bezoek. Minder frekwent dus, maar wel systematisch én grondig. “

Tot zover de basisfilozofie van de Big Bang binnen de belastingen. De praktijk ziet er minder geolied uit. Laten we bij het personeel beginnen. De 4141 BTW-ambtenaren vrezen door hun 13.000 kollega’s van de direkte belastingen onder de voet gelopen te worden. Van Vreckem : “Dergelijke geruchten zijn ongegrond. De reorganizatie brengt geen ontslagen teweeg. Hierover is Maystadt duidelijk. Integendeel, er zullen tientallen nieuwe funkties met aanzienlijke verantwoordelijkheden bijkomen. “

Toch zal de nieuwe AIOF meer lijken op de huidige administratie van de direkte belastingen. En niet zonder reden. Bijna 5,5 miljoen personen vallen uitsluitend onder de kontrole van de inkomstenbelastingen, tegenover 600.000 BTW-plichtigen. Maar ook binnen de administratie van de direkte belastingen woeden hevige geschillen, namelijk tussen de ambtenaren van de personenbelasting (PB) enerzijds en die van de vennootschapsbelasting (VenB) anderzijds. Rekening houdend met het aantal te verwerken dossiers zouden de PB-mensen veel meer werk hebben en dus ook veel meer tijd nodig hebben dan de ambtenaren die de vennootschapsbelasting kontroleren.

IN TANDEM.

Elkaar bittere verwijten naar het hoofd slingeren, zet geen zoden aan de dijk. De solo heeft afgedaan, leve het duo ! Vanaf volgend jaar zullen de ambtenaren van beide administraties één gemeenschappelijk rapport moeten schrijven.

“De belastingplichtige zal zich vanaf nu voor beide materies tot één instantie kunnen richten, ” zegt de nieuwe administrateur-generaal. Ondanks het optreden in tandem, vereisen dergelijke kontroles van het administratief personeel toch wel een grote flexibiliteit. Is die binnen de fiskale diensten aanwezig ? Van Vreckem : “Als de privé-sektor dat aankan, waarom wij dan niet ? Onze ambtenaren zijn niet minder intelligent. “

Dit entoesiasme wordt niet door iedereen gedeeld. Belastingadvizeurs trekken verbaasd de wenkbrauwen op als zij deze vergelijking horen. Is de hyperspecializatie niet inherent aan het bedrijfsleven ? Van Vreckem : “Ik geloof niet dat de kontrole van een KMO een biezondere specializatie van onze ambtenaren vereist. Voor de complexere gevallen beschikken wij vanaf juli 1996 sowieso over specialisten die in de 67 kontrolecentra aktief zullen zijn”.

Daarnaast wil de minister van Financiën via de herstrukturering de administratie ook dichter bij de belastingplichtige brengen. Vooral als deze laatste niet akkoord gaat met de administratie. Voortaan wordt het betwiste dossier van een belastingplichtige door één van de 67 lokale kontrolecentra onderzocht. Van Vreckem : “In het verleden moest men vaak de hele hiërarchie doorlopen. De struktuur die vanaf juli 1996 van kracht is, zal veel vlakker zijn dan de oude struktuur. ” Met andere woorden : de oude piramidestruktuur, die de administratieve faze van een geschil (de zogenaamde precontentieuze faze) zo log maakte, zal ineenstorten.

GESPLITSTE BEVOEGDHEDEN.

Maar de echte vernieuwing moeten we hogerop zoeken, in het biezonder bij de langdurige geschillen met de administratie.

Zij die reeds vaker de degens kruisten met de fiskus, weten uit ervaring dat de belastingplichtige bij betwistingen één juridische graad verliest. Hun dossier wordt namelijk niet door een rechter in eerste aanleg behandeld, maar door de gewestelijke direkteur. Onrechtmatigheid troef, want deze ambtenaar is dus tegelijk rechter én partij. Tot grote vreugde van de verdediging zal die anomalie na de herstrukturering van de administratie verdwijnen.

Wie hanteert daarna de weegschaal ? Van Vreckem : “Nieuwe direkteurs of fiskale rechters hoe ik hen moet noemen weet ik nog niet, over de terminologie zijn er nog geen afspraken gemaakt zullen zich louter en alleen om betwistingen bekommeren. Daarbij is ook bepaald dat de ambtenaar die ervoor kiest om “rechter” te worden, geen stap terug meer zal kunnen zetten en dus niet naar zijn oude administratieve taak zal kunnen terugkeren. ” Deze nieuwe rechters (er zijn er in een eerste faze 33 voorzien, verdeeld over 11 kommissies) zullen in andere gebouwen gehuisvest worden, over een autonoom budget beschikken en onder het gezag van Aloïs Van de Voorde vallen, de huidige algemeen sekretaris van het ministerie van Financiën.

De symboliek van de gesplitste bevoegdheden kon niet beter ingevuld worden. Maar er rest nog één vraag : welk nut heeft de onafhankelijkheid als de benoemde rechters niet eens de mogelijkheid hebben om… recht te spreken ? De Brusselse advokaat Thierry Afschrift, om maar één toonaangevende dissonante stem te noemen, heeft zijn twijfels over de kompetentie van dit nieuwe ras rechters. Volgens hem kan alleen een jurist deze rol korrekt en bekwaam invullen.

Maar als we Edgard Van Vreckem mogen geloven, zullen er weinig juristen aan te pas komen. Meer nog : de ambtenaren die momenteel betwistingen opvolgen, kunnen doorgroeien naar deze funktie ongeacht hun initiële opleiding. De enige voorwaarden die gesteld worden, betreffen anciënniteit (ongetwijfeld 15 tot 20 jaar ervaring) en graad (rang 12 of rang van inspekteur). De nieuwe administrateur-generaal voorziet wel een faciliteit voor de jongeren onder hen die rechten studeerden : voor hen geldt een wachtperiode van… 10 jaar.

AMID FALJAOUI

ADMINISTRATEUR-GENERAAL VAN BELASTINGEN EDGARD VAN VRECKEM Onze ambtenaren zijn even bekwaam als werknemers uit de privé-sektor. De reorganizatie zal dus geen grote problemen opleveren.