J ean-Claude Trichet is een machtig man met een belangrijke baan. Maar de voorzitter van de Europese Centrale Bank ( ECB) kan noch terroristen inrekenen, noch de loonkosten verlagen, noch de pensioenleeftijd optrekken, noch de groei van de sociale uitkeringen indammen, noch een industriebeleid voeren, noch in Onderzoek & Ontwikkeling investeren. Noch is dit lijstje exhaustief.
En toch: als de Europese economie maar niet op toerental komt, dan kijkt iedereen naar de ECB om voor economisch herstel te zorgen, zoals een zieke naar Lourdes trekt, hopend op een wonderbaarlijke genezing. Maar Frankfurt is Lourdes niet, en Trichet is noch de Maagd Maria, noch God de Vader.
Kunnen de goedbetaalde centrale bankiers daarom toekijken hoe de rij werklozen langer wordt? Neen, Trichet & co. moeten in de eerste plaats waken over prijsstabiliteit in euroland. Maar op de vergaderingen horen ook de statistieken over het aantal werklozen en over de economische groei even prominent te circuleren als de inflatiecijfers. Het bestendigen van groei en welvaart is een even grote verantwoordelijkheid van de ECB. Negeert ze die opdracht, dan verliest ze alle legitimiteit en geloofwaardigheid. Kan de ECB die verantwoordelijkheid vandaag opnemen door te snoeien in haar rentevoeten? Neen.
Ja, de relatief dure euro en de tragedie van Madrid dreigen de knik in de opwaartse conjunctuurcurve aan te scherpen. Een psychologisch duwtje in de rug, in de vorm van een renteverlaging, zou helend kunnen werken. Maar overschat dit effect niet: het droogt snel op en is in het beste geval geschikt voor eenmalig gebruik. Het gaat trouwens relatief goed. Wat moet de ECB dan niet uit haar mouw schudden als het echt slecht gaat? Een ECB-basisrente van 2 % bij een inflatie in de eurozone van een kleine 2 % is moeilijk restrictief te noemen en beperkt de manoeuvreerruimte van de ECB. Het is een verstandige strategie om wat munitie achter de hand te houden.
Overschat het rentewapen niet. De Japanse centrale bank schoot jarenlang in het wilde weg, maar maaide ook de groei omver. Fed-voorzitter Alan Greenspan is er wel in geslaagd om met een agressieve renteverlaging – én met de steun van het expansieve fiscale beleid van president George Bush – de Amerikaanse economie op te jutten. Wacht echter met felicitaties tot de eindafrekening is gepresenteerd. Want als Greenspans geldmachine het inflatiespook wakker maakt, dan kan het de komende jaren heel wat groei kosten om dat spook weer te verjagen.
Intussen zou het voor Europa een drama zijn als een renteverlaging dienstdoet als een excuus voor politici om te denken dat de klus geklaard is. Is de ECB koppig en nukkig omdat de politici haar onder druk zetten? Goed zo. Europese politici zijn zelf al jarenlang koppig en nukkig om de noodzakelijke hervormingen door te voeren. Misschien moet de ECB de rente maar eens fors optrekken om de politici te dwingen structureel in te grijpen. De politici kunnen, of zouden moeten kunnen, wat Trichet & co. niet kunnen. Europa is niet toe aan een renteverlaging. Wel – in het geval van België bijvoorbeeld – aan een loonkostenverlaging.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier