Relaxen op de boot der traagheid

Varen op de Franse kanalen is onthaasten in de ware betekenis van het woord. Met een gemiddelde snelheid van vijf kilometer per uur hebt u perfect de tijd om één te worden met de omgeving. Een sfeerverslag van op het charmante Canal du Nivernais in de Bourgognestreek.Canal du Nivernais (Frankrijk)

Info: wijnbouwer Thierry Richoux, rue Soufflo 73, 89290 Irancy, tel. +33 3 86 42 21 60.

De 52-jarige Jean-Pierre heeft geen tijd te verliezen. Een overvolle agenda, werkweken van meer dan zeventig uur en meermaals per maand op zakenreis, zo gaat het er een heel jaar aan toe. In die context zijn de twee weken vakantie die hij zichzelf per jaar gunt dan ook heilig.

“Vroeger kozen mijn vrouw en ik steevast voor een verre vakantiebestemming zonder verrassingen,” vertelt Jean-Pierre. “Na een vlucht van ongeveer twaalf uur was het altijd hetzelfde verhaal: een blauwe zee, warm zand, dolce far niente… En vooral een immens gevoel van leegheid. Ik verlangde naar iets anders.”

Het was een vriend van Jean-Pierre die hem over het kanaalvaren sprak. “In het begin was ik erg wantrouwig,” geeft Jean-Pierre toe. “Maar ter plaatse ging er voor mij een nieuwe wereld open. Op een boot verveel je je immers geen seconde. Ofwel vaar je, ofwel help je bij de manoeuvres bij de sluizen. Dat is een uitstekend compromis. Er wordt niet te veel van de opvarenden gevraagd en toch heb je iets om handen.”

Eén zijn met de natuur

Een ander belangrijk element van het reizen met pleziervaartuigen van dit type: de versmelting met de natuur. “Je gaat langzaam vooruit, in de stille en verlaten natuur, op het rimpelloze, groene water,” vertelt Jean-Pierre op dichterlijke wijze.

De boten die hiervoor werden ontwikkeld, zijn echte speeltuigen voor volwassenen en zijn makkelijk te besturen. Een uurtje volstaat om de boot op een correcte manier te leren besturen. Tijdens het varen heerst er totale vrijheid. Je stopt min of meer waar je wilt. Het volstaat twee palen in de grond te steken en de boot vast te leggen. En als je geen zin meer hebt in het varen, geef je het roer aan een reisgenoot, neem je de fiets van het dek en rijd je een eindje langs het jaagpad.

Het passeren van de sluizen is een uniek moment om nieuwe contacten te leggen, weet Jean-Pierre: “Je slaat een praatje met de sluiswachter en je staat in bewondering voor zijn moestuintje of zijn huisje aan de waterkant.” Het is ook het moment om de handen uit de mouwen te steken: samen met de sluiswachter de sluisdeuren openen en aan de zwengel draaien die de inerte watermassa van het kanaal moet trotseren.

“Het is een echte luxe twee weken te mogen doorbrengen zonder telefoon en draagbare computer,” gaat Jean-Pierre verder. “In een wereld waar alles steeds sneller moet gaan, biedt varen op een kanaal de mogelijkheid om de voordelen van de traagheid te herontdekken. Je vaart met een snelheid van vijf kilometer per uur, dat is de snelheid waarmee de mens gewoon stapt. Die snelheid is ook niet lukraak gekozen. Het is de snelheid waarmee je de lisbloemen aan de waterkant niet kunt ontwortelen. Het gevoel één te zijn met de natuur waarin wij leven, is pure poëzie.”

De charmes van het Canal du Nivernais

Wij trokken zelf op verkenning op het Canal du Nivernais tussen Tannay en Auxerre en dit met de Crown Blue Line, het oudste botenverhuurbedrijf van Frankrijk. De drukte is er nog altijd redelijk en niet te vergelijken met de enorme toeloop op het bekende Canal du Midi. Een sluiswachter vergelijkt ‘ons’ Canal du Nivernais met een kleine departementale weg, terwijl Canal du Midi volgens hem een echte snelweg is.

Het Canal du Nivernais, 180 kilometer lang, herbergt een hele geschiedenis en een vrij interessant patrimonium. De waterweg stamt uit de tijd dat de bosindustrie nog volop bloeide. De bossen rond Parijs volstonden niet om de Franse hoofdstad van stookhout te voorzien. Het kanaal was dus vanaf de zestiende eeuw een belangrijke ader om het hout in de richting van Parijs te vlotten. Dat gebeurde tot in 1920.

Ook voor het transport van stenen voor de bouw van huizen in Parijs, maar ook voor de aanleg van trottoirs in Londen werd het kanaal gebruikt. Vandaag getuigt de oude steengroeve van Bailly nog steeds van die industriële activiteit. De steengroeve doet nu dienst als kelderruimte waarin schuimwijn rijpt.

In de kleine dorpjes – Clamecy is daar een mooi voorbeeld van – langs het kanaal heerst er nog een Middeleeuwse sfeer die doet denken aan de mystieke bestemming die de cisterciënzers aan deze streek hebben gegeven. Een absolute aanrader is ook Irancy. Het dorpje geeft een heel ander beeld van de Bourgognewijnen. De geproduceerde wijn is een Appellation d’Origine Contrôlée die dateert van 1998. Vooral de ligging is heel uitzonderlijk: het is een soort natuurlijk amfitheater dat naar het westen is georiënteerd. Een dertigtal wijnboeren exploiteert er wijngaarden, maar dan nog in de echte familiale sfeer van vroeger.

De rode wijnen en de roséwijnen die er gemaakt worden, doen de pinot noir en de césar, een oude druivensoort, alle eer aan. Zeker een bezoek brengen aan Thierry Richoux, een plichtbewuste wijnbouwer die overheerlijke wijnen maakt, die u alleen ter plaatse kunt kopen. Zijn wijnen smaken naar kersen en rode vruchten en zijn een streling voor de tong. De ontvangst bij deze enthousiaste wijnbouwer is hartelijk en zonder veel poeha.

Een fenomeen in volle ontwikkeling

Het kanaaltoerisme blijkt in Frankrijk, maar ook elders, een fenomeen in volle ontwikkeling. FrédéricVermylen, hoofd van de Belgische afdeling van Crown Blue Line, ziet een aantal redenen voor die toenemende populariteit. “Het is vooral de kwaliteit en de authenticiteit van deze vakantievorm die de doorslag geven,” meent hij. “Ook de rijpheid van de vakantiegangers speelt daarbij een belangrijke rol. De mensen die naar ons toekomen, hebben meestal veel gereisd. Zij hebben tal van reisformules uitgeprobeerd en… komen daar allemaal van terug. Met een tocht langs de kanalen ontdekken zij een andere en betere manier van reizen. De traagheid die eigen is aan de manier van reizen, blijkt een ongelooflijke luxe te zijn: je ziet minder, maar je ziet beter. Er bestaat geen betere manier om een land te leren kennen.”

Daarbij komt het toenemende succes van de streekgebonden producten. De aangeboden reisroutes gaan naar regio’s die op het vlak van eettradities veel te bieden hebben. In die regio’s vind je ook een levenskunst die in de stad verloren is gegaan. Een leven waarin mensen op ambachtelijke manier en met veel passie voor hun vak wijn verbouwen of een heerlijke kaas maken. Een leven ook waar de tijd lijkt stil te staan.

Michel Verlinden

Met een kruissnelheid van vijf kilometer per uur is de riviertoerist één met de natuur waarin hij vertoeft.

De traagheid die eigen is aan het kanaalvaren, blijkt een ongelooflijke luxe te zijn.