Punch Telematix, het probleemkind van Guido Dumarey

Punch International wil zo snel mogelijk met zijn telematicatak naar de beurs. Maar de opeenvolgende overnames hebben het werk op het terrein niet vergemakkelijkt.

bruno.leijnse@trends.be

eXtra informatie op www.trends.be

Eerdere Trendsverhalen over Punch

Guido Dumarey, topman van Punch International, glunderde die 26ste mei vorig jaar toen Punch Graphix voor het eerst op de Londense alternatieve markt AIM werd genoteerd. Zijn groep behield 49 procent in Graphix, haalde 42 miljoen euro vers geld op en boekte een nettowinst van 22 miljoen op de deal. Hij scoorde op alle fronten. Punch Graphix bleef tot op vandaag boven zijn introductiekoers, terwijl Punch International zelf aan een forse klim begon (zie grafiek).

Graphix was de eerste Punchafdeling die Dumarey afzonderlijk naar de beurs bracht. Dat succes wil hij overdoen met Punch Telematix, de telematicagroep waarvoor hij begin 2007 een notering wil vragen.

Van lelijke eend tot zwaan

Wat Punch nu als zijn pronkstuk aanprijst, is eigenlijk altijd een probleemkind geweest. Telematix begon met Advantra, dat in 1988 werd opgericht als een challenger van Belgacom in semafonie. Advantra verkocht zijn semafoons met een ‘levenslang’ abonnement, maar het onverwachte succes van de gsm na 1994 kelderde het businessplan. In maart 1999 werd Advantra vanwege zijn kwakkelende financiën buiten de beursgang van Punch International gehouden, tot het in mei 2001 dan toch voor een stevige 8,9 miljoen euro door Punch werd overgenomen (zie kader: Historiek). Drie jaar lang maakte de bedrijfsrevisor voorbehoud bij het bedrag waarvoor Advantra in de boeken stond, tot Punch vorig jaar 6,5 miljoen euro op Advantra afschreef.

Tegen die tijd had Guido Dumarey zijn activiteiten in ‘draadloze toepassingen’ al versterkt met de overname van Acunia, gestart als een Imec-spin-off die een telematicadienstenplatform ontwikkelde, maar in december 2003 failliet ging. Punch nam een klein derde van de 46 personeelsleden over en verhuisde Acunia naar de Xeikongebouwen in Lier. Doel was om Acunia binnen de kortste keren break-even te krijgen, maar eind 2004 bekende de divisie met haar 29 mensen en 2 miljoen omzet nog altijd een bedrijfsverlies van 2,7 miljoen. Bij Acunia waren extra investeringen nodig, bij Advantra liepen ontwikkeling en integratie bij klanten vertraging op. “Guido Dumarey stond voor de keuze: ofwel zijn investeringen dumpen, ofwel er meer geld in pompen,” klinkt het uit verschillende bronnen. Een stroom overnames was het antwoord.

De toekomst is aan de telematica

Dat telematica beloftevol is, staat buiten kijf. Maar niet elke niche groeit even snel, illustreert de Automatiseringsenquête 2006 van Transport en Logistiek Nederland, de grootste Nederlandse organisatie van transporteurs. De doorsnee transporteur automatiseert eerst deelfuncties zoals routeplanning (56 % penetratie) en rittenplanning (11 %), twee toepassingen die al tegen een plafond hangen. Groeiers zijn tracking & tracing, navigatie en boordcomputers. Dat zijn drie terreinen waarop Punch focust.

H Tracking & tracing – het opvolgen van de wagens op de baan – draaide nog maar bij 14 % van de Nederlandse transporteurs en liefst 10 % van de respondenten plande zo’n systeem, wat een groei laat voorzien.

H Navigatiesoftware steeg de jongste jaren fors tot zo’n 50 % penetratie, met nog eens 5 % in de pijplijn.

H Ongeveer 21 % van de Nederlandse transportbedrijven gebruikt nu boordcomputers, met 7 % in de planning. “Wij rekenen op een samengestelde groei in eenheden van 13 % over de periode 2005-2010,” zegt Frank Leveque, programmadirecteur Automotive & Transport van marktonderzoeker Frost & Sullivan in Europa.

Voor Punch zijn dat mooie vooruitzichten. Tot half 2005 had Punch vooral expertise in field service personnel-beheer. Het grootste contract was met Securitas in België en Nederland, voor de opvolging van wachtrondes, overgenomen uit de activa van Acunia. Punchfiliaal Wevada had als belangrijkste referentie Belgacom, voor de opvolging van installateurs. In telematica voor de transportsector – waar de lat hoger ligt – had Punch vrijwel niets te betekenen, op een oud contract met Coulier na.

Dat veranderde op slag met de overname van ICS in september vorig jaar. Punch kreeg daardoor 1100 tot 1200 klanten in field service en in de transportsector in hoofdzakelijk Nederland en België. Volgens Transport en Logistiek Nederland (TLN) is ICS de nummer 2 in boordcomputers bij onze noorderburen, met 17 %, na Groeneveld met 22 %. Volgens TLN had ICS een jaar eerder nog 21 % en Groeneveld 15 %.

Punch kocht ICS voor een prikje, verzekert een insider. “De prijs was gewoon het werkkapitaal. Guido Dumarey betaalt nooit veel.” De verkoper, het Nederlandse Pon Holdings, kreeg wel een extraatje. “Er is een earn-out bij een eventuele beursgang van Punch Telematix voorzien,” bevestigt co-gedelegeerd bestuurder Wim Deblauwe van Punch. Volgens het jaarverslag betaalde Punch 2,8 miljoen euro goodwill voor ICS. Dumarey had eerder het Ieperse Transics proberen te kopen, maar hij ving bod wegens te weinig gul. Carlyle zou later het dubbele betalen voor zijn participatie in Transics, klinkt een goedgeplaatste bron.

Snoeien zoals in een plasticbedrijf

Punch Telematix mag dan al geleid worden door ex-Proximusdirecteur Luc Lammens, de sterke man is Wim Deblauwe, de co-gedelegeerd bestuurder van Punch International. Deblauwe is naast Guido Dumarey het enige lid van het directiecomité van Punch International en deelt met Dumarey de doortastende aanpak.

Met ICS ging het niet anders dan met de componentenfabrieken van Punch. Snijden in de kosten was punt één. Het (interim-)management werd bedankt, het directe verkoopkanaal en het projectmanagement geminimaliseerd. ICS zou voortaan via partners en externe installateurs werken.

ICS had pas een nagelnieuwe boordcomputer voorgesteld – het uitblijven daarvan had het marktaandeel van ICS aangevreten. Die computer werd prompt gedumpt ten voordele van de eigen high-end boordcomputer van Punch, de CarCube, die goedkoper te produceren was. Een moeilijke beslissing. “Nu heb je een hoop teleurgestelde ICS-klanten die al vier jaar op innovatie zaten te wachten en nu een duwtje hebben gekregen om eens rond te kijken op de markt,” zegt een waarnemer. Lammens: “Onze insteek was de geïnstalleerde basis. Daar kunnen we aan upselling doen met onze eigen producten.”

Begin april ging ook nog de software van ICS de deur uit. Na het afbouwen van de ontwikkelingsafdeling bij ICS kon Punch ze niet meer onderhouden. De koper, voor een onbekend bedrag, was het jonge Nederlandse softwarebedrijf TeamSoft Business Solutions BV. “Punch was uitsluitend in de hardwarekant geïnteresseerd,” zegt adjunct-directeur Louis Meijer van TeamSoft in Alblasserdam.

Zoals ook Transport en Logistiek Nederland aanstipt, heeft de informatica in de transportsector nog niet de omslag gemaakt van gesloten systemen en maatwerk naar standaard software en hardware. Daarin ziet Punch zijn kans, vooral bij de kleinere transporteurs, die nog minder geïnformatiseerd zijn. Hen wil Luc Lammens overtuigen om hun toepassingen uit te besteden aan het dienstencentrum van Punch, waar ze hun vloot en hun toepassingen zelf van op afstand via een webinterface kunnen beheren in een zogenaamd ASP-model. Daarvoor heeft Punch, al sinds de tijd van Acunia, een eigen back-office-software, Fleetworks. Grote transporteurs, geeft hij toe, zijn een ander verhaal. Die hebben hun eigen informatica, waarmee je je back-office-software moet zien te integreren.

Tot voor kort was Punch nog bezig om Fleetworks zodanig aan te passen dat ze langs de ene kant gemakkelijk kon aansluiten op verschillende modellen boordcomputers en langs de andere kant op de myriade aan interfaces bij de klanten. Maar in mei 2006 sloot Punch een verregaande samenwerkingsovereenkomst met het Britse, op de starterbeurs AIM genoteerde, Trakm8. Trakm8 is onbekend in België en het persbericht ging ongemerkt voorbij. “Trakm8 is een witproductfabrikant met een eigen totaaloplossing voor de low-end-markt en 60.000 eenheden in dienst in 23 landen,” legt zijn CEO Cary Knapton uit. Knapton ziet Punch als zijn partner in het Nederlands- en Franstalig gebied. Zelf wil hij groeien in de VS, Zuid-Afrika en Australië. En in het kader hun gezamenlijk onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma, zo blijkt nu, bekijkt Punch of ze de middleware van Trakm8 – Stream – niet beter overnemen dan hun eigen ontwikkeling voort te zetten. Cary Knapton: “Het is fair om te zeggen dat ze ( nvdr – Punch) een oprechte interesse hebben om die technologie te adopteren, maar unfair om te zeggen dat ze daarover al een beslissing hebben genomen.” Een fusie met Punch wil hij in deze tijden van consolidatie niet uitsluiten, maar, verduidelijkt hij, “er bestaan momenteel geen plannen voor”. Luc Lammens onderstreept dat Fleetworks als back-office-software blijft.

Van ontwikkelaar tot dienstverlener

Door al die ingrepen – en de verhuis van de zetel van Lier, waar de oude Acuniaploeg werkte, naar Wervik – is er al veel ervaring uit Punch verdwenen. Maar de acties passen in een nieuwe visie op het bedrijf, legt CEO Luc Lammens uit.

“Wij zijn geen boordcomputerspecialist die alleen hardware uitdoktert of een transportmanagementsoftware schrijft. Wij zijn de mobiele operator in de telematicamarkt.” De kwaliteit van de uitvoering – letterlijk het ontbreken van storingen in de ketting hardware, communicatie en software – noemt Lammens daarbij de kritische succesfactor. “Daarom streven we, onder andere met Proximus, naar kwaliteitsgarantieovereenkomsten. Wij monitoren de volledige waardeketting.” Als die transportbedrijven dan boordcomputers van Siemens of Motorola willen gebruiken, is dat voor Luc Lammens net zo goed. “Het gaat om de bedrijfsprocessen van de klant, niet om de box,” zegt Lammens.

Louis Meijer van TeamSoft legt uit hoe tussen hem en Punch de taken zijn verdeeld: “Punch bundelt de informatiesystemen met een gsm-abonnement. Wij lezen de gegevens uit.” In België is het onder meer Computer Support dat voor het sluitstuk van de puzzel zorgt. “Punch bouwt de telematicaoplossing. Wij koppelen die met het bedrijfsbeheersysteem van de klant,” zegt algemeen directeur Dirk Leemans van Computer Support. Dergelijke relaties zijn voor Punch niet exclusief, en vice versa.

Het probleem met die strategie, zeggen kenners van Punch, is dat er geen unieke interface meer is voor de klant. “Wat is de meerwaarde? Klanten verwachten een stuk advies en projectmanagement. Zij willen een totaalpakket. Dat is precies wat Punch niet meer wil doen,” klinkt het. Een kritiek die Luc Lammens “totaal incorrect” noemt. “Wij leveren altijd totaaloplossingen.”

Nog meer acquisities

De boomlange Luc Lammens pendelt tegenwoordig in de driehoek tussen Ath, waar hij woont, en de hoofdzetel van Punch Telematix in Wervik en de zetel van de holding in Sint-Martens-Latem. Hij herleeft zijn pionierstijd bij Proximus, eind 1993, toen de eerste mobiele operator businessplannen schreef voor een paar tienduizend gebruikers. Lammens was bij Proximus een van de tien eerste werknemers onder Bessel Kok. Nu loopt hij zelf voorop. Hij is ook geregeld in Nederland, Frankrijk en Duitsland. Er staan nog meer acquisities op de agenda.

Lammens: “Ik ben naar Punch gekomen omdat we in de telematica op een kantelmoment staan. De business gaat heel, heel snel. We moeten nu vlug de schaalgrootte winnen om ons in Europa te profileren. Net zoals in de mobiele telecom zullen er op het einde maar een paar spelers overblijven.”

Zoals altijd zit er een goed deel opportunisme in de overnames van Guido Dumarey. ICS is afgeslankt omdat Punch Telematix bij een indirect verkoopkanaal zweert. Maar in Frankrijk kocht het zich eerder dit jaar wel het piepjonge Atimis, een 35-man sterke softwarebouwer voor field service personeelsmanagement.

Om de troepen achter een vlag te scharen schuift Guido Dumarey voor Punch Telematix alvast een sexy langetermijndoelstelling naar voren. Telematica moet zijn groep mee omvormen van een outsourcer tot een eersterangstoeleverancier aan de automobielindustrie. Met als uiteindelijke doel het bouwen van hybride auto’s, gestuurd door telematica. Ook de recente overname van de continu variabele transmissiefabriek van ZF in Sint-Truiden past in dat plaatje. Luc Lammens verklapt alvast dat Punch International bij de geplande beursgang alleen geld wil ophalen “om blijvend een rol te spelen in telematica en de bijhorende consolidatie”. “Punch International wil geen bestaande aandelen verkopen en wil meerderheidsaandeelhouder blijven,” laat hij weten. Dat is een belangrijk verschil met de beursgang van Punch Graphix, waarin Punch ook aandelen verkocht en de controle uit handen gaf. Als voorbereiding op de beursgang heeft de holding eind juni alvast het kapitaal van Punch Telematix opgetrokken met 17,9 miljoen euro en het negatieve eigen vermogen weggewerkt. De aandeelhouders zijn er alvast zeker van dat de fiscus, met 10,75 miljoen aftrekbare fiscale verliezen op de balans, niet direct met de eventuele toekomstige winsten zal gaan lopen.

Het is dus uitkijken naar de halfjaarresultaten van Punch op 29 september. De omzet van de telematicatak eind 2005 was een bescheiden 6,1 miljoen euro – amper 3 procent van de groepsomzet. Op 21 maart schreef De Tijd dat Punch als verwachting voor 2006 voor zijn telematicadochter een omzet van 35 miljoen euro vooropstelde – mét een nettowinst. Dat cijfer noemt Luc Lammens nu “uit de lucht gegrepen” en “niet correct”.

Bruno Leijnse