“Panikeer niet en koop met mondjesmaat de aandelen die de hefboomfondsen moeten dumpen,” zo luidt het crisisadvies van Paul D’Hoore. Het beursgezicht van Vlaanderen broedt op een eigen periodieke uitgave voor beleggers. Ook al moet hij de deur van de VRT achter zich dichttrekken.
Paul D’Hoore voorstellen hoeft niet voor wie af en toe Het Journaal of Terzake meepikt of in de ochtendfile afstemt op Radio 1. Deze BV (Beleggende VRT-redacteur) volgt voor de openbare omroep het wel en wee op de financiële markten en in de bedrijfswereld. Het beursgezicht van Vlaanderen schreef ook een aantal boeken over het abc van beleggen, waarvan het jongste met de titel 179 % hoger twintig weken in de top tien van non-fictieboeken stond.
Donderdag 16 augustus, 14.00 uur. De beurzen kleuren dieprood. In een hoekje van de eindeloze en fonkelnieuwe redactiezalen van de VRT-nieuwsdienst volgt Paul D’Hoore de slachting. Tijdens het interview in een vergaderzaal knipt hij Teletekst aan om regelmatig de tussenstanden op de beurs mee te pikken. Op de Brusselse koerstabellen houden amper een tiental aandelen het hoofd boven water. De termijncontracten voorspellen bovendien niet veel goeds voor de opening van Wall Street, straks om 15.30 uur Belgische tijd.
TRENDS. Wat is er aan de hand op de beurzen?
PAUL D’HOORE(VRT). “De logica van elke dag (goede aandelen stijgen, slechte dalen) gaat niet meer op. Precies het omgekeerde gebeurt. Aandelen die twee weken geleden nog hoog aangeschreven stonden, zakken nu met procenten tegelijk, terwijl aandelen zoals Option en Agfa-Gevaert, die op dit moment niet goed in de markt liggen, bijvoorbeeld fors stegen op 10 augustus. Dat komt omdat de hefboomfondsen gedwongen verkopen. Ze hebben een klein eigen vermogen en hebben hoofdzakelijk met geleend geld belegd. Daalt de beurs, dan smelt hun eigen vermogen als sneeuw voor de zon en blijven er alleen schulden over. Dan verkopen ze zo snel mogelijk aandelen tegen eender welke prijs om hun schulden af te bouwen en weer wat eigen vermogen te sprokkelen. Alles wat ze eerst gretig kochten, dumpen ze nu op de markt. De aandelen waartegen ze speculeerden, moesten ze op 10 augustus terugkopen, waardoor Option bijvoorbeeld fors steeg die dag.
“De gedwongen verkoop wordt tot in het absurde geïllustreerd door het koersverloop van ABN Amro. Een belegging in ABN Amro is de veiligste gok die er is. Je kan nu ABN Amro kopen op de beurs (tegen 32,5 euro op 16 augustus) en in oktober verkopen tegen de 38,1 euro die het consortium Fortis, Royal Bank of Scotland en Santander biedt. Maar er zijn onnoemelijk veel ABN Amro-aandelen gekocht met geleend geld. Die leningen moeten nu teruggeschroefd worden en de aandelen worden op de markt gegooid. De ‘slimmeriken’ die met geleend geld ABN Amro kochten tegen 33 euro, verkopen nu die aandelen voor lagere prijzen. De logica is dus totaal zoek door de gedwongen verkoop. Net zoals in de zomer van 2002. Toen hadden verzekeraars en pensioenfondsen ook overdreven veel in aandelen belegd. De beurs zakte, waardoor de verzekeraars begonnen te twijfelen of ze hun verplichtingen nog konden nakomen. Ze begonnen massaal aandelen op de beurs te dumpen.”
De beurs belandde pas in maart 2003 op haar dieptepunt.
D’HOORE. “Juist. Daarom moet je als particuliere belegger je beschikbare cash voorzichtig inzetten. Voor een aantal aandelen hebben we wellicht het dieptepunt bereikt. Maar het is onmogelijk in te schatten wanneer de gedwongen verkoop eindigt. Want in een poging hun probleem op te lossen, verergeren de hefboomfondsen de situatie. Om hun leningen af te bouwen en wat meer eigen vermogen op te bouwen, verkopen ze aandelen. Maar op die manier kelderen ze de waarde, van die aandelen en moeten ze opnieuw aandelen verkopen.”
“En het gaat niet alleen om hefboomfondsen. Er zijn in tegenstelling tot vroeger ook heel wat aandelenfondsen verkocht met een kapitaalbescherming van 90 % in plaats van de klassieke 100 %. Als het verlies van 10 % in zicht komt, verkopen deze fondsen. Die zijn nu bezig hun aandelen te dumpen om hun klanten te beschermen, waardoor ze hun klanten nog meer de problemen brengen.”
Waar eindigt deze neerwaartse spiraal?
D’HOORE. “Meestal met een grote klap, met een finale uitverkoop. Als ik vandaag hoor hoe nerveus de stemming op de beurs van New York is, ontstaat er misschien een echte chaos waar de bodem wordt gevormd. Maar de timing van de omslag is heel moeilijk. Als particulier kan je enkel de beschikbare cash met mondjesmaat inzetten. En zeker niet verkopen. De beurs is niet goedkoop, dat was ze in 2002 en 2003, maar ook niet duur. Als je weet dat je buurman zijn huis móét verkopen, is dat toch geen reden om je eigen huis te verkopen? Hetzelfde geldt voor aandelen. Van een gedwongen verkoop moet je gebruikmaken, alleen lijkt er vandaag geen haast bij te zijn. Elke dag trekken we grote ogen bij de lagere koersen die tot stand komen. Kijk naar ABN Amro. Ik denk dat ze bij Fortis in hun handen wrijven. Ze mogen 10 % inkopen op de beurs tegen 15 % onder de prijs die ze bereid zijn te betalen. Absurd.”
Het lijkt een wijze les: houd steeds wat cash achter de hand.
D’HOORE. “Wie over cash beschikt, krijgt nu een gigantisch cadeau. Maar de meeste beleggers zitten natuurlijk niet op een berg cash. En wie vandaag over veel cash beschikt, heeft die reserves wellicht al vier jaar en heeft dus vier stijgende beursjaren deels gemist. De gelukkigen die vandaag massaal kunnen inkopen, hebben de voorbije jaren dus minder van de stijging kunnen profiteren. En durven ze vandaag wel te kopen? Of laten ze zich ook wegjagen?”
Er wordt gevreesd dat de financiële crisis de echte economie kan besmetten, zeker in de VS.
D’HOORE. “De Amerikaanse consument kan het lastig krijgen, maar de wereldeconomie draait niet alleen rond die consument. Intussen dalen de olieprijs en de rente. Ik denk niet dat de economie onderuitgehaald wordt. De fundamentals zijn sterk genoeg om dit aan te kunnen. Het is een liquiditeitsprobleem. Iemand met veel bezittingen kan failliet gaan als hij op het ogenblik dat hij moet betalen, niet kan betalen. Er zullen nog een aantal fondsen over de kop gaan.”
Wat als de banken de kredietkraan dichtdraaien? Riskeren we dan geen serieuze groeivertraging?
D’HOORE. “De wereld is in twee weken tijd niet fundamenteel veranderd. Wie een bedrijf wil overnemen met hoofdzakelijk geleend geld, zal moeilijker de centen vinden, maar industriële projecten komen niet in gevaar. Op dit moment wordt een recordaantal nieuwe fondsen opgericht. Ze zorgen dus dat ze over cash beschikken om op het juiste moment uit hun pijp te komen. Albert Frère heeft niks anders gedaan. Hij heeft voor de zomer een grote kapitaalverhoging doorgevoerd, hoewel hij dat geld niet nodig had. Hij wrijft zich in de handen, want hij kan Total, Suez of Lafarge bijkopen tegen prijzen die tot voor kort onmogelijk laag leken. Hij zal dat in alle stilte doen om een koerssprong te vermijden. Normaal gezien zou Fortis ook niet openlijk zeggen dat ze ABN Amro bijkopen op de beurs, dat zou alleen maar de prijs opdrijven, maar nu doen ze dat wel om een signaal te geven dat het menens is met hun bod.”
Doet u koersen bewegen, bijvoorbeeld bij de publicatie van de Terzake Top 5 in het begin van het jaar?
D’HOORE. “In het journaal of Terzake geef ik geen tips, met één uitzondering: als we de Terzake Top 5 bekendmaken. Maar die top komt niet uit mijn mouw. Ze is samengesteld op basis van lijstjes die ik van vijf banken krijg. In het slechte beursklimaat van 2002 geloofde niemand in die top vijf. Ik heb de stijgende belangstelling meegemaakt. Dit jaar kwamen heel wat mails en telefoons binnen van mensen die de Top 5 gemist hadden, of zelfs om op voorhand de top te weten te komen.”
Waren daar banken bij?
D’HOORE. “Nee. Maar de lijstjes geven wel een beeld van de posities die ze al hebben en dus van de aandelen die ze willen aanprijzen bij het brede publiek. Een les die we geleerd hebben, is dat wanneer er in de lijstjes unanimiteit is over een aandeel, dat grote risico’s inhoudt voor het aandeel in kwestie.”
U bezit zelf aandelen. Brengt dat uw onafhankelijkheid als journalist niet in het gedrang?
D’HOORE. “Nee. Ik heb al zo vaak uitleg moeten geven terwijl ik op datzelfde moment geld aan het winnen was of geld aan het verliezen was, maar dat heeft op geen enkele manier mijn teksten beïnvloed omdat het duidelijk niet gaat om aandelenadvies.”
Bestaat daar een code over bij de VRT?
D’HOORE. “Nee, behalve de normale journalistieke deontologie. Als ik zou proberen koersen te beïnvloeden in mijn voordeel, wordt dat binnen de kortste keren zichtbaar. Dan is mijn geloofwaardigheid weg.”
Hebt u plannen voor een nieuw boek?
D’HOORE. “Ik heb nog geen concrete plannen, maar tussen mijn twee laatste boeken lag een periode van drie jaar en dat is misschien wat te veel. Er is ongetwijfeld plaats voor een jaarlijkse publicatie. De vorige boeken waren voor een breed publiek, zonder instapdrempel en relatief tijdloos, maar die format kan je niet elk jaar gebruiken. Een jaarlijks project vraagt een meer gespecialiseerde benadering en dat verkleint de doelgroep. Is het dan nog de moeite? Daar ben ik nog niet uit.”
Welk type belegger bent u?
D’HOORE. “In hoofdzaak een langetermijnbelegger. Ik probeer aandelen te selecteren die ik niet dagelijks in de gaten hoef te houden. Ik vertrek vanuit de bedrijven zelf. Ik geloof niet in thema’s zoals grondstoffen of gezondheidszorg, omdat het mijn stellige overtuiging is dat de grondstoffenprijzen in elk geval niet mogen doorgetrokken worden. Komt er een recessie over een aantal jaren, dan zullen we zien wat er gebeurt met de grondstofprijzen, ook al heeft China veel grondstoffen nodig. We zien nu al forse prijsdalingen door verkopen van hefboomfondsen, hoewel de vraag niet afneemt. En overal lees je dat je de farmabedrijven Pfizer of Sanofi-Aventis moet kopen. Maar ze horen tot de slechtst presterende aandelen omdat men een groeipatroon doortrekt dat er niet is. Het best verkopende geneesmiddel van Pfizer, Lipitor, gaat over een aantal jaren uit patent. Het is volkomen normaal dat die aandelen niet stijgen, hoewel ze niet duur lijken, want er zijn geen groeiperspectieven. In alle sectoren kan je bedrijven vinden die sneller groeien over de cycli heen. Dat zijn de bedrijven die het verschil maken op het einde van de rit.”
Welke andere criteria hanteert u om een aandeel te selecteren?
D’HOORE. “Een aandeel met een koers-winstverhouding van tien of lager, en met goede perspectieven, mag je niet laten liggen, ook al kan de koers nog zakken. Ik heb veel mensen de voorbije jaren moeten tegenhouden of ze hadden hun aandelen te vroeg verkocht. Het stijgen van een aandeel is nooit een verkoopargument. Stel dus in hoofdzaak een portefeuille samen met waar je jaren mee verder kan. En voor een klein stukje doe ik ook aan trading, als het geld soms voor het oprapen ligt, zoals met ABN Amro nu. Maar daar haal je je resultaat niet mee. Wel met de aandelen die je al jaren hebt en die zes of zeven keer hoger zijn gegaan.”
Welke aandelen raadt u vandaag aan?
D’HOORE. “Die zullen staan in het beleggingsblad dat ik misschien ooit zal uitgeven. Wie begrijpt wat er nu gebeurt, zet zijn cash met mondjesmaat in op goede aandelen. Op vrijdag 10 augustus hebben we een goed spiegelbeeld gekregen van wat wereldwijd als goede en slechte aandelen wordt gezien. De goede aandelen gingen toen de deur uit. In het lijstje van de dalers van 10 augustus zal je interessante aandelen vinden.”
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier