Powernap als wapen tegen stress

Wie een turbo-uiltje vangt overdag, kan er ‘s avonds weer fit tegenaan.

Tien tot twintig procent van de Belgische bevolking slaapt slecht. We slapen vooral te weinig. Veel mensen, veelal degenen met een drukke job, slapen ‘s nachts hooguit zes, zeven uur en krijgen overdag af te rekenen met dipjes. In plaats van die te lijf te gaan met sloten koffie, is het efficiënter om tijd te maken voor een zogenaamde powernap. Een dutje overdag.

Zodra de dagtaak erop zit een halfuurtje in of op het bed liggen of indommelen in de zetel doet wonderen. Het is een goede manier om ‘s avonds weer fit te zijn en om achterstallige slaap in te halen. Want bij elkaar opgeteld, komt men ook op die manier aan de nodige uren slaap.

Onderhandel over uw slaap

Natuurlijk vraagt het wat organisatie om tijd te maken voor een dutje. Tijdens het werk is dutten doorgaans niet gepermitteerd. En ouders met schoolgaande kinderen kunnen het zich vaak niet veroorloven om na het werk een powernap te doen. Wat ze wel kunnen, is afwisselen, rekening houdend met hun partner (in zoverre die aanwezig is tenminste) en met zijn of haar slaapbehoefte en/of agenda. Wanneer er gedurende de week een slaaptekort ontstaat bij beiden, kan, afhankelijk van de taakverdeling en de plannen van de avond, de ene of de andere partner zich een halfuurtje terugtrekken. Ook het weekend kan zich lenen tot afwisselend uitslapen. Over slapen, moet u onderhandelen. Mensen moeten leren opkomen voor hun slaapbehoefte.

Het is van belang omstandigheden te creëren die een powernap mogelijk maken. Een krijsende baby, slapen in een ruimte waar de televisie aanstaat, u terugtrekken op een moment dat uw partner dat niet ziet zitten… Het zijn allemaal elementen die een verkwikkend hazenslaapje in de weg staan. Om het rustmoment te optimaliseren, moet u zich kunnen terugtrekken in een optimale slaapomgeving. Dat betekent dus: goede afspraken maken met de huisgenoten.

Zorg voor een rustige slaapkamer met weinig afleiding, een goed bed, een comfortabele matras, een koele temperatuur, voldoende zuurstof, een donkere omgeving en een minimum aan geluidsprikkels. Van slaapkamer wisselen, de gordijnen voeren, oordopjes of oogklepjes gebruiken, zijn aanpassingen die niet veel investering vragen, maar het verschil kunnen maken.

Laat uw hersenen recupereren

Slapen is geen tijdverlies, integendeel. De meest gangbare verklaring voor onze behoefte aan slaap is wel dat we onze hersenen de gelegenheid moeten geven informatie te verwerken. Wanneer we slapen, zijn onze hersenen met tussenpozen buitengewoon actief, blijkt uit onderzoek in slaaplabs. Aangenomen wordt dat er op die momenten volop informatie wordt uitgewisseld tussen verschillende delen van het brein: gegevens worden geordend en gearchiveerd. Dat vraagt energie en daarom moet het lichaam even worden lamgelegd.

Dromen zouden een weerspiegeling zijn van het verwerken van informatie. Dat we slaap nodig hebben om onze hersenen te laten recupereren, blijkt duidelijk uit de gevolgen van slaaptekort. Wie te weinig uren onder de wol kruipt, krijgt af te rekenen met concentratieverlies en geheugenproblemen. Meer nog, bij een te groot slaaptekort gaan mensen onsamenhangend brabbelen en zelfs hallucineren.

Hoelang een mens het precies kan uithouden zonder slaap is niet bekend. Uit dierexperimenten blijkt dat ratten na 21 dagen zonder slaap het bijltje erbij neerleggen.

Marleen Finoulst