Vladimir Poetin grabbelt met beide handen naar de onmetelijke rijkdommen van moedertje Rusland. Voor dit kleine mannetje is elke boorput een bron van geld en macht. De export van olie en aardgas vult de schatkist en dwingt internationale invloed af. Gazprom is Poetins rode leger, en zijn pijpleidingen de tanks die hij tot ver in Europa uitrolt.
De vrees leeft dat Poetin vroeg of laat zijn tentakels rond de nek wikkelt van een Europa dat voor zijn energietoevoer steeds afhankelijker wordt van Russische olie en vooral Russisch aardgas. Vraag het maar aan Oekraïne en Wit-Rusland wat het betekent om te onderhandelen met Poetin die de handen aan de olie- of gaskraan houdt. In de winter kan Rusland letterlijk een koude oorlog voeren tegen Europa. En als wij nog meer gascentrales zullen bouwen om elektriciteit op te wekken, staat op termijn de schakelaar van ons elektriciteitsnet in Moskou.
Maar Poetin zou in zijn eigen voet schieten als hij de energieleveringen aan het rijke Europa ook maar een seconde lamlegt. Gazprom heeft de reputatie altijd al geleverd te hebben wat contractueel afgesproken was, en wil dat zo houden. Want droogt de deviezenstroom naar Rusland op, dan zakt de Russische economie als een pudding in elkaar. En dan krijgt Poetin snel te maken met binnenlandse onrust, en dat is zowat de grootste nachtmerrie van elk regime. De glasvezelkabels die miljarden euro’s en dollars naar Moskou versturen, zijn daarom onze onzichtbare maar minstens even efficiënte tentakels om Poetin in het gareel te houden. Dat Rusland toch al klauwde naar Oekraïne en Wit-Rusland, komt omdat Rusland zijn greep op de transit van olie en aardgas door deze landen wil versterken, en zo de lijn naar Europa korter wil maken. En ten slotte genieten deze voormalige sovjetrepublieken nog altijd van prijzen die ver onder de marktprijs liggen die Europa betaalt.
Poetin heeft onze centen nodig, wij zijn energie. Europa en Rusland houden elkaar in een wurggreep die doet denken aan de Koude Oorlog, waarbij wederzijdse afschrikking een dwaze escalatie moet voorkomen. Al weet je natuurlijk nooit. Denk maar aan de fabel van de schorpioen die de rivier mag oversteken op de rug van de schildpad. Waarop de schorpioen toch de schildpad steekt. “Waarom heb je dat gedaan?” vroeg de schildpad aan de schorpioen voordat ze allebei verdronken. “Omdat ik een schorpioen ben, dat is mijn aard,” antwoordde de schorpioen.
Als de gaskraan vroeg of laat toch dichtgaat, zal dat geen kwestie van onwil zijn, maar een kwestie van onkunde. Poetin is bezig om buitenlandse investeerders af te schrikken – de Russische overheid deinst er bijvoorbeeld niet voor terug om de waarde van het Sachalinproject van Shell te torpederen, nadat was afgesproken dat Gazprom een groter deel van de aandelen in het project kan kopen. Gazprom investeert intussen te weinig om in de toekomst alle verplichtingen te kunnen voldoen. Rusland zaagt dus de tak af waarop het zit, en wij zullen helaas die tak op ons hoofd krijgen. Een diversificatie van onze energiebevoorrading blijft absoluut wenselijk.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier