PICARDIE. Als God in Frankrijk

De Limburgse “fruitboer” Paul Nicolaï week begin de jaren zestig uit naar Noord-Frankrijk. Hij bouwde er vanuit een vorstelijk domein aan een mini-imperium. Van tuinboer naar hereboer. Hij start nu een nieuwe aktiviteit op : vers gebak. Voor de Fransen blijft hij echter “le petit Belge”.

Locatie : Vron (Picardië)

De weg klimt langzaam naar een heuveltopje, dat op de flanken omzoomd wordt door honderden, misschien wel duizenden “naakte” fruitbomen. Pal op het hoogste punt ligt een traditionele Picardische hoeve wondermooi te wezen in de vale voorjaarszon. Op de grote binnenkoer ligt een middelgrote vijver waar eendjes rondjes op blijven draaien en van tijd tot tijd hun frele kopjes onder water duwen.

Op het Domaine de Moismont overheerst de stilte. De heer des huizes is de Limburger Paul Nicolaï. Leeft hij “als God in Frankrijk” ? “Je hebt niets voor niets, ” antwoordt Nicolaï. Zijn vader stuurde hem ooit met de boodschap op pad : van te veel werken, is nog niemand doodgegaan.

Limburger Paul Nicolaï kwam in 1962 vanuit Limburg overgewaaid naar deze zalige uithoek van Frankrijk, aan de monding van de Somme. Hij was 23 toen en net gehuwd. Vader Nicolaï, een Truiense “fruitboer”, wilde een toekomst voor elk van zijn negen kinderen. Paul, de nummer vijf, kon misschien best terecht in Picardië, waar zijn Franse oom, de boer René Gosse de Gore toch stilaan aan de pensioenleeftijd toe was. En zei vader Nicolaï : “Op termijn wordt deze streek dé uitvalsbasis naar Engeland, want er zal ooit wel een Kanaaltunnel worden gegraven. ” Het visionaire gedachtengoed van een Limburger aan het begin van de jaren zestig.

FRUIT EN BOMEN.

Paul Nicolaï, met zijn van gezondheid blakend gezicht, begon in 1962 bescheiden. Hij huurde tien hektare “boomgaarden” van oomlief. Pas in 1976 werd hij zelf eigenaar en kocht hij “tegen een zeer redelijke prijs” gaandeweg de hem omringende landerijen op. Vandaag strekt het Domaine de Moismont zich uit over 120 hektare : zo’n 100 hektare wordt gebruikt voor de fruitteelt (vooral appels en peren), de rest voor de boomkwekerij.

De centrale vennootschap van Nicolaïs bezigheden luistert naar de naam SCEA Paul Nicolaï (78 miljoen Belgische frank omzet, 17 werknemers en 27,5 miljoen frank kapitaal). Deze vennootschap bezit de boomgaarden en beheert de boomkwekerij. De andere werkmaatschappijen zorgen voor “afgeleide aktiviteiten” :

– Moismont Services (210 miljoen Belgische frank omzet, 35 werknemers, 4,5 miljoen frank kapitaal). In een straal van 50 kilometer zijn de huis-aan-huis-rondes van Paul Nicolaï uitgegroeid tot een begrip. Achttien Mercedes-bestelwagens, voorzien van groenten, fruit en fruittaarten, begeven zich elke werkdag opnieuw tot bij de klant. Dit is in eerste instantie de doorsnee-burger en in de tweede plaats de lokale horeca. Zegt Paul Nicolaï : “Een deel van het aanbod, vooral het fruit, is eigen produktie. De groenten kopen we overwegend aan bij derden. “

– Fruitière de Picardie (150 miljoen frank omzet, 25 werknemers, 6 miljoen frank kapitaal). Deze vennootschap is een soort groothandel in fruit. Er wordt gemikt op de grootwarenhuizen en de handelaars in een straal van 200 kilometer rond Vron. Het bij de Nicolaïs geteelte fruit vindt zo zijn weg tot in de winkelrekken van Rijsel, Rouen, Le Havre en zelfs Parijs. Vier eigen bestelwagens zorgen voor de permanente belevering. “Ons eigen aanbod bestaat vooral uit de appelsoorten Golden Delicious en Jonagold en de peresoort Conférence Doyennées de Comisse”, zegt Paul Nicolaï. “Maar ruim de helft van wat we te koop aanbieden, wordt aangekocht. We kopen ook veel fruit aan bij familieleden in Limburg. “

– Moismont Endives (72 miljoen frank omzet, 20 werknemers, 9 miljoen frank kapitaal). In de jaren tachtig kocht Paul Nicolaï een witloofbedrijfje in de onmiddellijke buurt, omdat er zich geen opvolger meldde. Vandaag wordt Moismont Endives gerund door zijn schoonzoon Luc Byvoet, eveneens een Limburger. Ook hier wordt er gekweekt in eigen beheer, maar wordt een groot deel aangekocht. De grootwarenhuizen in een straal van 200 kilometer zijn de vaste afnemers.

– Moismont Patisserie (12 miljoen frank kapitaal). Dit is het jongste paradepaardje van de Nicolaï-stal. Al hoort er een heel stuk voorgeschiedenis bij. Paul Nicolaï : “Patisserie is al altijd onze dada geweest. In 1968 begonnen we met vlaaien te bakken. Eerst puur artisanaal, vijf taarten per dag. Maar we groeiden uit tot een soort industriële bakkerij, die tot 30.000 fruittaarten per dag klaarstoomde. Onze taarten gingen de wereld rond, van Miami tot Tokyo. Uiteraard kon dit alleen via het diepvriesprocédé. In de herfst van 1993 kreeg ik op één maand tijd drie overname-aanbiedingen van grote groepen. Ik verkocht aan het naburige Pasquier, een grote naam in het milieu. Kontraktueel mag ik tien jaar lang geen gelijkaardige (diepvries)aktiviteit opstarten. Met het in februari ’94 opgestarte Moismont Patisserie gooien we ons nu op de markt van het verse gebak. “

Het geheel zit in de opstartfaze : er zijn machines aangekocht, het personeel (40 werknemers) en de potentiële klanten zijn er. Met een vrij gedifferentieerd aanbod (tot 100 verschillende artikels) mikt Nicolaï op de bakker op de hoek, maar ook op de middelgrote grootwarenhuizen. Opnieuw in een straal van 200 kilometer rond Vron. “Ik schat dat dit een jaaromzet van 70 miljoen frank kan meebrengen, ” rekent Paul Nicolaï voor. “In 1996 moeten we naar de 100 miljoen toe. Een twintigtal nieuwe jobs komen er aan. De opstartinvestering is goed voor om en bij de 40 miljoen frank. “

DECENTRALIZATIE.

De overkoepelende holding (Société de Moismont, 54 miljoen frank kapitaal) wordt voor de volle honderd procent gekontroleerd door de familie Nicolaï. 96 % is eigendom van Paul en zijn vrouw, de resterende 4 % werd verdeeld onder de zes kinderen.

“We werken erg gedecentralizeerd, ” zegt Paul Nicolaï. “Iedere vennootschap moet self-supporting zijn. Voor de holding ben ik op zoek naar financiële deskundigen, die ons wegwijs kunnen maken in het bos van cijfers. Want je kan alleen maar een goede strategie volgen, als je weet hoe de kostenstruktuur in elkaar steekt, hoe groot de impact is van de lonen, hoe de konsumptiecurve verloopt, enzovoort. Dat weten we vandaag niet voldoende in detail. “

Met zijn privé-vennootschappen begeeft Paul Nicolaï zich voor een deel op hetzelfde terrein als de machtige Franse koöperatieven. Maar hij is er lang niet bang voor : “Het zijn niet altijd de gemakkelijkste tegenspelers, ” zegt de Limburger. “Soms gooien ze overschotten van fruit zomaar op de markt tegen erg lage prijzen. Dat is gelukkig een uitzondering. Over het algemeen voel ik mij voldoende gewapend. Wij kopen aan in funktie van de marktbehoeften, terwijl de koöperatieven afhankelijk zijn van wat de boeren aanbrengen. Wij werken dus meer konsumentgericht. “

Ruim dertig jaar na zijn eerste stappen in Picardië en ook al draait de volgende generatie al behoorlijk mee blijft Paul Nicolaï borrelen van dynamisme. Hij praat gedreven over zijn nieuwe industriële bakkerij en gelooft rotsvast in de gestadige uitbreiding van zijn andere filialen. Vandaag is hij werkgever van bijna 140 mensen, plus nog eens tachtig seizoenarbeiders. Paul Nicolaï : “Gekonsolideerd moeten we snel kunnen doorgroeien tot over de 600 miljoen frank, nu zitten we aan 510 miljoen. Ik mik ook op verdere uitbreiding van de boomgaarden met zo’n 80 hektare. We hebben zo stilaan een traditie mee en ook een goede naam. Al blijven de Fransen ons nog altijd bestempelen als les petits Belges. “

KAREL CAMBIEN

PAUL NICOLAI Van fruitboer tot hereboer.