PC TE KLEIN. Tijd voor een upgrade

Is uw pc aan vervanging toe ? Bekijk eerst het alternatief.

Kent u het probleem ? U laadt een nieuwe software de Top 30.000 cd-rom bijvoorbeeld en… er gebeurt niets. Tja, “insufficient memory”. Of u installeert die leukgeprijsde programma-“suite” en kijk, plots is uw schijf helemaal vol. Of super, die nieuwe tekstverwerker. Maar traag ! Zo gaat dat als u wordt achterhaald door wat gemeenzaam de “evolutie van de techniek” heet. Koopt u dan een nieuwe computer ? Of denkt u aan upgraden het vervangen of toevoegen van komponenten : geheugen, processor, harde schijf ?

Niets mis met die laatste optie. “Vooral niet-merkprodukten zijn goed upgradebaar. De mogelijkheden met de grote merken zijn vaak beperkter, al komt daar de laatste jaren verbetering in, ” zegt Laurens Van Duffel, die in de Leuvense Diestsestraat het onooglijke computerwinkeltje Compu 2000 runt. Hij behoort tot die klasse zelfstandige dealers die redelijke prijzen en een geëngageerde service garanderen (1). En dat laatste heeft u nodig als u wil upgraden. “Zeven upgrades op tien zorgen voor onvoorziene moeilijkheden, ” vertelt Laurens Van Duffel uit ervaring.

Portables zijn een geval apart. Als de machines al upgradebaar zijn, dan gewoonlijk enkel met komponenten die u van het merk betrekt. Een situatie die u in de faktuur zal voelen.

Voor het overige is de zaak eenvoudig : upgraden is goedkoper zolang u maar enkele onderdelen vervangt. Met prijzen die momenteel naar 40.000 frank voor een nieuwe 486- en 60.000 frank voor een nieuwe 586- (“Pentium”) pc evolueren, is het een kwestie van wikken en wegen.

We overlopen wat u zoal kan vervangen in uw pc. Veel hangt af van het type moederbord dat in die pc steekt. Dat is het chassis waarop alle belangrijke onderdelen worden aangesloten en dat er ook voor zorgt dat die onderdelen samen funktioneren.

SNELLERE PROCESSOR.

Kan uw pc een snellere processor hebben, zo ja, welke ?

– U heeft nog een echte IBM pc, een XT ? Dat is een museumstuk. Jammer, geheel vervangen is hier de enige oplossing.

– U heeft een klassieke AT-computer, een 286 dus : vervang het hele moederbord én de processor én het geheugen. Maar bekijk toch maar eerst of een nieuwe pc niet goedkoper uitkomt.

– U heeft een 386- of 486-processor. Vervang de processor door een sneller 386-, resp. 486-model. Dat is een eenvoudige ingreep. Verwacht echter niet dat uw pc dan dubbel zo snel wordt. Enkel de interne verwerkingssnelheid van de processor verhoogt, niet noodzakelijk de kommunikatie met de rest van de pc. Die laatste snelheid wordt bepaald door de kloksnelheid van het moederbord (25, 33, 50… Mhz). Moderne borden hebben een instelbare kloksnelheid. Het is mogelijk een “P24T” Pentium-processor te plaatsen op een 486-moederbord.

– U heeft een 386 en gebruikt een rekenintensief programma (b.v. CAD). Een “387”-coprocessor kan u helpen. Coprocessoren zijn niet nuttig voor tekstverwerkers of databases.

Problemen :

– Sommige oudere moederborden werken enkel op 5 volt en nemen dus geen moderne 3 volts-processoren.

– Snelle processoren, zoals de DX4-100, verhitten meer en vergen extra koeling. De ventilatortjes op die processoren maken na korte tijd een aanzienlijk lawaai. Probeer daarom een model met koelvinnen te vinden.

Prijs :

– Moederborden zijn opmerkelijk goedkoop, waarschijnlijk door de felle konkurrentie : circa 4500 frank. Verzeker u ervan dat er plaats is voor 72-pins geheugen (zie verder) (1).

– Processoren variëren in prijs volgens het merk (Intel, AMD, Cyrix, in dalende volgorde) en de snelheid. Tussen 4000 en 10.000 frank voor een 486-model. 387-coprocessor : circa 2500 frank. Let echter op de speciale aanbiedingen : er bestaat een “spotmarkt” in processoren, zodat gespecializeerde dealers soms spectaculair lage prijzen kunnen hanteren.

MEER GEHEUGEN.

Moderne Windows-programma’s vergen per definitie al 4 MB RAM-geheugen. Wie met een “suite” van produkten (PerfectOffice en dergelijke meer) wil werken, moet naar 8 MB. Afgezien daarvan maakt meer geheugen uw pc ook vrijwel altijd sneller omdat gegevens die anders van de schijf moeten worden gelezen, nu direkt in het geheugen geladen kunnen worden. Daar zijn ze in miljoensten van een sekonde aanspreekbaar, in plaats van in duizendsten.

Problemen :

– Het moederbord van oude 286-, 386SX- en sommige 486-modellen heeft soms maar plaats voor hooguit 4MB geheugen. Punt. Andere pc’s kunnen méér hebben, op voorwaarde dat u kompaktere geheugenmodules gebruikt. De modules die er al in zitten, moeten dan helemaal worden vervangen. Sommige computerdealers zijn bereid om die oude chips gewoon terug te nemen (als u het extra geheugen bij hen koopt), maar dat is niet vanzelfsprekend. Vooraf informeren dus.

– Oudere moederborden in pc’s vragen geheugenchips met 30 pinnen, terwijl de modernste pc’s 72-pins geheugen vereisen (de meeste moderne borden gebruiken echter nog een kombinatie van beide types). Als u uitbreidt met 30 pins-geheugenchips, moet u er rekening mee houden dat u ze over een paar jaar niet noodzakelijk naar uw volgende computer kan meenemen.

Prijs : geheugen is, in vergelijking met andere komponenten, opmerkelijk duur. Reken op 1800 frank per MB.

HARDE SCHIJF.

Wie gebrek heeft aan schijfruimte kan de gegevens op zijn schijf eerst komprimeren door DoubleSpace te gebruiken (zit gewoon in Dos 6. X, typ dblspace aan de prompt). Wil u echter méér, dan kan u de schijf vervangen door een grotere, of u kan gewoon een tweede schijf (laten) inbouwen.

Problemen : Schijven van meer dan 520 MB hebben een eigen controller nodig (type SCSI of Enhanced IDE).

Prijs : Circa 7000 frank voor 340 MB, 18.000 frank voor 1 GB (toegangssnelheid ligt tegenwoordig rond de 11 millisekonden). Een Enhanced IDE controller kost rond de 1000 frank.

GRAFISCHE KAART.

U zou het vergeten, maar de snelheid van uw pc wordt goeddeels bepaald door de snelheid waarmee iets op uw scherm verschijnt. En dat scherm wordt aangestuurd door een grafische kaart. Een trage grafische kaart in een Windows-omgeving vertraagt uw pc aanzienlijk. Grafische kaarten hebben een eigen geheugen. De grootte daarvan bepaalt het aantal kleuren dat u op uw scherm kan krijgen. 1 MB geheugen is standaard. Met een hulpprogramma zoals Speedcom kan u zelf de prestaties van uw videokaart (en processor) testen.

Prijs : grafische kaarten van 3500 frank tot 10.000 frank.

CD-ROM.

Cd-roms kan u, net zoals harde schijven, probleemloos in uw pc laten installeren.

Wie zich, zoals wij, nog verhalen herinnert over oververhitte of ondervoede pc’s, stelt Laurens Van Duffel gerust : vrijwel alle klonen zijn uitgerust met voedings- en koelsystemen die probleemloos toelaten de hele pc vol te stoppen met kaarten, schijven, cd-roms en wat u maar meer wil.

BRUNO LEIJNSE

LAURENS VAN DUFFEL (COMPU 2000) Upgraden is vaak zinvol.

GEHEUGEN Een 72-pins 8 MB RAM-module. Is er plaats voor op het moederbord ?

(1) De opgegeven prijzen zijn benaderingen. Een beetje “shoppen” kan nooit kwaad. Vraag wel of de installatie inbegrepen is in de prijs. Dat is niet altijd het geval.