‘Leve de Koning’ en ‘Eendracht Maakt Macht’ hadden we als nationale leuzen al, nu is er ook ‘De Begroting is in Evenwicht’, de slagzin op het wapenschild van paars. Premier Guy Verhofstadt (VLD) heeft al aangekondigd dat hij de leuze op 10 oktober van het spreekgestoelte in de Kamer zal schreeuwen, al moet er op een of andere manier nog een put van 4 miljard euro gevuld worden. Zo kan paars nog voor de gemeenteraadsverkiezingen munt slaan uit de begroting 2007, die de zwaarste wordt in jaren, maar waarvan de eigenlijke uitwerking voor volgend jaar en wellicht ook voor de volgende regering zal zijn.
De ‘begroting-is-in-evenwicht’-stra- tegie dient vooral voor politiek gebruik, of noem het zelfs misbruik, want de economische meerwaarde van een begroting in evenwicht is totaal over het paard getild. De natie is niet gered omdat de begroting in evenwicht is. Het is een façade die moet verbergen dat het huis grote onderhoudswerken nodig heeft.
Zo zou een begroting in evenwicht het vertrouwen van bedrijven en gezinnen ondersteunen, wat een zegen is voor de consumptie en de investeringen, en dus de groei. Dat is grotendeels een fabel. Alsof u en ik even de rekeningen van het koninkrijk België checken voor we een nieuw paar schoenen, een wasmachine of een auto kopen. Alsof de bedrijfsleiders eerst de staatsschuld nakijken voor ze een nieuwe fabriek bouwen of mensen aanwerven.
België is de jongste jaren in vergelijking met de eurozone sneller gegroeid, maar dankt dit aan de belastingverlagingen (wat paars op zijn palmares mag schrijven) en extra jobs, aan de snel groeiende wereldeconomie, maar ook aan de spilzucht van de overheid. Structurele ingrepen om vooral de werkgelegenheid verder op te krikken, bleven achterwege – het generatiepacht dient alleen als opwarmertje.
De fetisj van het begrotingsevenwicht is ook vooral een kwestie van interne discipline: hij is het middel om de overheidsuitgaven toch nog enigszins in het gareel houden. Maar helaas verdwijnen forse besparingen mee in de koelkast. Waarom besparen als de begroting toch in evenwicht is? Verhofstadt heeft het niet aangedurfd of aangekund om het beest te verhongeren, door lagere belastingtarieven en -inkomsten te laten vertalen in oplopende tekorten om op die manier druk te ontwikkelen om de uitgaven te verminderen.
Natuurlijk moet de regering de overheidsfinanciën verder saneren, de overheidsschuld is nog hoog en de factuur voor de kosten van de vergrijzing valt elk moment in de bus. Maar een arbitraire budgettaire nullijn trekken, is economische onzin. In de conjunctureel zwakkere jaren mag er een (klein) tekort zijn, als er in de goede jaren maar een overschot is. Een tekort kan ook om de verlaging van de lasten op arbeid te financieren. De kwaliteit van inkomsten en uitgaven krijgt veel te weinig aandacht, alle tamtam wordt afgeleid naar het nietszeggende begrotingssaldo. Maar beter een goed geïnvesteerd en eerlijk uitgelegd tekort dan een cosmetisch opgesmukt evenwicht dat dient als alibi om structurele maatregelen niet te nemen, want die zouden de kiezer pijn kunnen doen.
En dus zullen Verhofstadt & co. op 10 oktober een begroting in evenwicht aankondigen. Mag het iets meer zijn?
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier