De Brusselse eurocraten hebben de Belgische regering en energieverbruikers een pad in de korf gezet. Suez en Gaz de France krijgen een oui voor hun fusieplannen van de Europese Commissie – die altijd schatplichtig zal blijven aan Frankrijk en Duitsland – zonder grote offers te moeten brengen. Europa laat de dominantie van Suez op de Belgische elektriciteitsmarkt onaangeroerd, want dat was al een fait accompli. Rare concurrentiewaakhond is Europa: als er een nieuwe inbreker voor de deur staat, blaft hij wel, maar de inbreker die al jaren het huis leeghaalt, laat hij met rust.
De verkoop van hun belang in SPE, de stap terug uit het gastransport van Fluxys en een gedeeltelijke verkoop van Distrigas aan een derde speler is voor Suez-Gaz de France niet prettig, maar de fusiegroep zal er niet van sterven. Deze zoenoffers bleken genoeg om de hogepriesters van Europa mild te stemmen en de Belgische strategische activa zonder een schram in veiligheid te brengen.
Ten eerste blijft op de belangrijkste toegangspoort tot de Belgische aardgasmarkt – de aardgashub en terminal van Zeebrugge – de Franse (overheids)vlag wapperen. Dat legt een hypotheek op de toekomst van Zeebrugge als aardgasdraaischijf van West-Europa. GdF-Suez leidt de investeringen en gasstromen op termijn misschien liever af naar Duinkerken, kwestie van de Franse energiebelangen beter te dienen. Om die slag thuis te halen, is Suez zelfs bereid Fluxys in drie te splitsen – dwars tegen de industriële logica van hun hele fusieproject in.
Ten tweede legt Europa ook geen tijdbom onder de dominantie van Suez op de Belgische elektriciteitsmarkt, want Suez hoeft zijn afgeschreven en goedkope elektriciteit uit de kerncentrales niet te delen met de concurrentie. Dankzij de kerncentrales kan Suezdochter Electrabel de concurrentie in de tang nemen én vorig jaar een bedrijfswinst van 144 euro per Belg boeken. Laat het uitgerekend die Belgische consument zijn die de afschrijvingen van de kerncentrales betaald heeft. Maar Parijs oogst nu de winst. In een gecontroleerde markt zou de overheid nu de lagere kosten kunnen verrekenen in de elektriciteitsfactuur, maar in de vrije markt kan Suez de marktprijzen aanrekenen – en dat is de kostprijs (plus een marge) van de duurst opgewekte kilowattuur.
En dus moet de Belgische regering Suez op zijn blote knieën smeken om een nieuwe pax electrica. Suez kan echter krachtig non zeggen, want het heeft offers gebracht en het heeft de zegen van Europa. De regering heeft als troef nog de verlenging van de levensduur van de kerncentrales, wat in de huidige marktstructuur een miljardencadeau voor Suez zou zijn. Maar Suez weet ook dat België zich in de eigen voet zou schieten als de kerncentrales vervroegd dichtgaan. We kunnen gewoon niet zonder kernenergie.
Er rest de regering een laatste paardenmiddel: het invoeren van prijscontroles om de lage kosten van kernenergie te versassen naar de verbruiker. Maar dat zou de doodsteek zijn voor de concurrenten van Suez, en dus het einde van de vrije Belgische energiemarkt. Daarom, beste regering: gooi de markt écht open of zet een punt achter het hele experiment. De huidige halfslachtige toestand maakt van de Belgische economie een melkkoe van Parijs.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier