Opkomst en val van de Keltische tijger

“Ik heb een huis gekocht op de Kaapverdische Eilanden. Ik ben er nog nooit geweest, maar de bank zei dat het een interessante belegging was.” Dat vertelde een taxichauffeur in Dublin in 2007 aan Fintan O’Toole, een journalist van de Irish Times. Een jaar later werd de Ierse economie midscheeps geraakt door de financiële crisis. Een huizenbubbel spatte uiteen en Ierland behoorde plots tot de problematische eurolanden. Er kwam een eind aan jaren van economische groei. Tussen 1990 en 2008 was de Ierse werkloosheid gehalveerd. Het aantal armen daalde van 15 tot 7 procent van de bevolking, multinationals vestigden zich op het eiland, gelokt door de vennootschapsbelasting van 12,5 procent.

O’Toole vertelt het verhaal van de opkomst en de modernisering van Ierland. Het boek begint in zijn geboortejaar, 1958. Toen was het ondenkbaar dat Ierland een van de snelst groeiende landen van Europa zou worden. Met de DDR was het het enige Europese land waar de bevolking daalde, door immigratie naar het Verenigd Koninkrijk en vooral de Verenigde Staten. Wat logisch was, want Ierland was een gesloten samenleving met een straatarme economie. De enige echte exportproducten waren schapenwol en schapenvlees.

De samenleving werd gedomineerd door de katholieke kerk, die hervormingen tegenhield. John McQuaid, de bisschop van Dublin, was machtiger dan president Eamon de Valera. O’Toole schrijft dat het seksueel misbruik in de kerk al in de jaren zestig bekend was, maar dat de politie het aan het episcopaat overliet om zulke zaken af te handelen. Zelfs betrokken ouders wilden alles toedekken, omdat anders de plaatselijke samenleving in elkaar zou storten. Terwijl landen als België of Frankrijk in de jaren zestig snel seculariseerden, stemden de Ieren in 1983 nog tegen een legalisering van abortus. In 1980, het jaar na diens bezoek, werd een op de tien Ierse borelingen naar paus Johannes Paulus II genoemd. Noord-Ierse hongerstakers werden als Christus afgebeeld.

De economische boom en liberalisering van de jaren negentig versnelde de sociale en culturele omwenteling. In 2015 was Ierland het eerste EU-land dat een huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht bij referendum goedkeurde. Een generatie eerder was dat nog ondenkbaar.