Operatoren verdienen olympisch aan roaming

De delegaties van sponsors en atleten zullen opkijken van hun gsm-factuur na hun terugkeer van de Spelen, waarschuwt de internationale organisatie van telecomgebruikers. Een Europees antitrustonderzoek naar de hoge roamingtarieven zit intussen in zijn tweede olympiade.

België zat in Griekenland bij de toppers in een zeer speciale discipline: mobiele tarieven. Binnen Europa haalde Vodafone-partner Proximus zilver voor het hoogste mobiele tarief vanuit Griekenland naar het thuisland: 1,2 euro per minuut met Proxiworld. Alleen Vodafone zelf deed beter: 1,39 euro per minuut naar Ierland. Naar bestemmingen buiten Europa waren alleen T-Mobile naar de VS (1,21 euro/minuut) en Vodafone naar Australië (1,91 euro/minuut) duurder.

De tarieven staan in een lijst die de International Telecommunication Users Group ( Intug) – een lobby van grote telecomgebruikers – rond 21 augustus opstelde naar aanleiding van het einde van de Spelen. In België is Intug vertegenwoordigd via de gebruikersvereniging Beltug.

De lijst is overigens controversieel. Proximus-woordvoerder Jean-Luc Van Kerckhoven verwijt Intug onder meer dat ze goedkopere tariefformules van Base en Mobistar vergelijkt met duurdere bij Proximus. “Je moet appels met appels vergelijken,” zegt hij.

Europa onderzoekt de zaak

Internationale roaming is bellen met uw gewone gsm op een ‘vreemd’ nationaal netwerk, in dit geval Griekenland. “Een geweldig comfort, maar voor die prijs wil je hem niet aanzetten,” zegt uitvoerend bestuurder Ewan Sutherland van Intug. De Europese Commissie – die een groot verschil ziet tussen wat de binnenlandse en de buitenlandse bellers betalen voor een vergelijkbare dienst – heeft het al lang moeilijk met die zeer hoge tarieven. Ze begon een eerste informatie-ronde in 1998. In juli 2001 waren er onaangekondigde bezoeken aan een aantal operatoren. En een goede maand geleden – na pakweg zes jaar dus – stuurde ze twee ‘mededelingen van punten van bezwaar’ naar respectievelijk O2 en Vodafone in Groot-Brittannië.

“Ik hoop dat onze actie vandaag bijdraagt om deze toestand recht te trekken,” gaf toenmalig commissaris voor Competitie, Mario Monti als commentaar. In zo’n mededeling stelt de Commissie welke inbreuken tegen de competitiewetgeving ze denkt gevonden te hebben. In dit geval verwijt ze O2 en Vodafone de jongste zes jaar “onfaire en excessieve” groothandelstarieven te hanteren tegenover operatoren wier klanten bellen in Groot-Brittannië. De twee Britten moeten nu op de bezwaren antwoorden.

Er wordt gefluisterd dat er ook in Duitsland een actie zou volgen. In België is Bel-gacom Mobile (Proximus) voor 25 % eigendom van Vo-dafone, waarmee het een partnership heeft, onder meer voor internationale roaming. Volgens Jean-Luc Van Kerckhoven wordt het tarief voor roaming echter voor het leeuwendeel door de buitenlandse lokale operator bepaald. “Wij rekenen gewoon een percentage bovenop,” zegt hij.

“Er is concurrentie in roaming, we hebben gesegmenteerde aanbiedingen, regulering is niet nodig,” verklaart gedelegeerd bestuurder Philippe Vander Putten van Belgacom Mobile zijn positie tegenover de Europese Commissie. Maar hij gaat niet in op de vraag naar de winstmarges die Proximus op zijn roamingklanten boekt.

“Ik bespreek geen marges op inidividuele producten,” zei hij op een persconferentie vorige maandag. (Volgens de Commissie lagen de winsten op internationale roaming bij O2 en Vodafone “verschillende keren hoger” dan op hun andere producten.) En neen, hij heeft na de ‘mededelingen van punten van bezwaar’ aan de Britse operatoren nog geen vraag van de EU Commissie om nadere informatie gekregen.

“Roaming is een verschrikkelijk ingewikkelde materie en het Directoraat Competitie heeft maar weinig personeel,” verklaart Ewan Sutherland de moeizame actie van de Commissie. “Enerzijds spreek je over een kleinhandelsmarkt, waar roaming meestal deel uitmaakt van een allesomvattend pakket, samen met spraak, sms, en zo meer. Dan wordt het heel moeilijk om daarvan precies de prijs te bepalen. Anderzijds gaat het om een groothandelsmarkt, bijvoorbeeld in Griekenland,” zegt Ewan Sutherland. Ook zijn in elk land drie, vier of zelfs vijf mobiele operatoren, waaruit de reiziger bovendien zelf kan kiezen – als hij de moeite neemt. Niet direct typisch voor een monopolie. Sutherland spreekt daarom liever over “gezamenlijke dominantie” – een eufemisme dat in het Europees parlement wel eens als kartel is vertaald. “Mobiele operatoren zijn niet happy met die term,” geeft Sutherland toe. Zijn kantoor ligt ironisch genoeg in het Diamant-gebouw aan de Brusselse Reyerslaan, vlak naast de nieuwe zetel van Mobistar.

“Laatst stond een collega in Azië op een reisgenoot te wachten. Die was waarschijnlijk maar een kilometer van hem af, maar die collega betaalde wel een oproep naar België en zijn reisgenoot betaalde voor het ontvangen van dat telefoontje een verbinding vanuit België,” zegt Sutherland. Wordt zo’n verbinding dan werkelijk op die manier gerouteerd? “Dit is geen technische kwestie,” snuift Sutherland. “Internationale operatoren als Orange of Vodafone kunnen voor zo’n oproep onmogelijk veel kosten hebben als hij over hun eigen netwerk loopt. Het gaat ze gewoon om heel veel geld verdienen.”

Er bestaan goedkope alternatieven

Bij gebrek aan perspectief voor snelle prijsverlagingen adviseert hij bedrijven om hun kosten te inventariseren, hun gebruikers te responsabiliseren en overtreders de rekening te presenteren. Hot spots en internetwinkels zijn vaak goedkope alternatieven in het buitenland. “Een vriend belde me onlangs vanuit Kuala Lumpur: gratis via Skype ( nvdr – bellen tussen pc’s) en tegen 1,4 eurocent per minuut via SkypeOut (van pc naar gsm of telefoon). En in die laatste prijs zat dan nog de Luxemburgse BTW.”

Volgens Sutherland is de kern van het probleem dat de operatoren onder druk staan om hun winstmarges te behouden en er niet in slagen om nieuwe inkomsten aan te boren. “Ze zitten met hetzelfde soort inkomsten als vijf of tien jaar geleden,” zegt hij.

Niet dat de operatoren niet proberen. Intug publiceerde ook de olympische tarieven voor sms en voor mobiel surfen via GPRS. “Exorbitant,” noemt Ewan Sutherland ze. “We gebruiken geen floppy disks meer maar dvd’s en geheugensticks van 2 gigabyte. Maar operatoren proberen ons hun data per kilobyte te verkopen.”

Surfen in Griekenland kostte een roamer tussen 5 en 25 euro per megabyte, volgens de lijst van Intug.

Bruno Leijnse

Dat ‘buitenlanders’ de helft meer betalen, is niet ongewoon.