Op ramkoers

Wetenschappers zullen te weten komen of een asteroïde met de aarde kan botsen.

De asteroïde Bennu haalde voor het eerst de krantenkoppen in 1999. Toen hadden de wetenschappers de klomp ijs en steen met een doorsnede van een halve kilometer ontdekt. Omdat haar baan, die haar om de zes jaar in de buurt van de aarde brengt, verandert, kan ze over een eeuw of zo met onze planeet in botsing komen. De impact zou catastrofaal zijn. Er zou 10.000 keer zoveel energie vrijkomen als bij de asteroïde die in 2013 zo spectaculair bij het Russische Tsjeljabinsk ontploft is. De wetenschappers begonnen ambitieuze plannen uit te werken om haar te bestuderen.

In november 2018 zal de ruimtesonde OSIRIS-REx de asteroïde 160.000 kilometer ver in de ruimte naderen. Daarna blijft de sonde met een snelheid van ruim 100.000 kilometer per uur naast Bennu vliegen om haar vorm en baan precies in kaart te brengen. Later zal ze tot vlak boven de asteroïde zweven en een staal van het oppervlak nemen om mee terug te nemen naar de aarde.

De wetenschappers willen onder meer preciezere voorspellingen kunnen doen over veranderingen in de baan van levensbedreigende asteroïden. Ze weten dat Bennu in 2136 dichter langs de aarde zal scheren dan de maan. Ze zou dan kunnen terugkeren en tegen onze planeet kunnen slaan. Om de kans op een botsing te voorspellen, hebben de wetenschappers meer inzicht nodig in het zogenoemde Yarkovsky-effect. Op haar tocht door de ruimte wordt een asteroïde opgewarmd door de zon. Als ze die hitte later weer uitstraalt, zorgt dat voor een kleine energiestoot die haar baan beïnvloedt. Door Bennu van dichtbij te volgen en precies te zien hoe het zonlicht haar weg wijzigt terwijl ze door de ruimte tuimelt, hopen ze antwoorden te vinden.

Tijdcapsule

Dat is maar een klein deel van wat OSIRIS-REx zo opwindend maakt. Bennu is ook een tijdcapsule met materie die is overgebleven van de vroegste tijd dat het zonnestelsel ontstaan is. Ze reist al miljarden jaren door de ruimte. De analyse van een staal zal inzicht verschaffen in de manier waarop het zonnestelsel zich gevormd heeft en misschien zelfs over de manier waarop het leven op aarde begonnen is.

Wetenschappers weten dat de aarde tijdens haar vroege geschiedenis, toen de gesmolten aardmantel afkoelde, een bombardement van een enorm aantal asteroïden te verwerken kreeg. Er zijn aanwijzingen dat die asteroïden niet alleen het water meebrachten waaruit de oceanen zijn ontstaan, maar ook in de ruimte ontstane moleculen, waaronder aminozuren en suikers. Misschien waren dat de eerste bouwstenen voor het leven. Het is een opmerkelijke theorie dat de aarde gezien kan worden als een gigantisch ei dat bevrucht is met materiaal vanuit de ruimte. Die theorie kan alleen getest worden door het zuivere materiaal van een asteroïde te bekijken en te zien wat dat bevat. Als OSIRIS-REx succes heeft, zal het staal dat de ruimtesonde terugbrengt, zo waardevol zijn dat een deel ervan veilig zal worden weggeborgen, zodat wetenschappers het in de toekomst nog kunnen onderzoeken met technieken de we ons nu nog niet kunnen voorstellen.