Op maat gesneden

Eén van de meest prestigieuze hotels in Midden-Europa dient als bindmiddel voor de bestendiging van Tractebel in Slovakije. Ook kleinere Belgische bedrijven geloven in Slovaakse springveren.

Bratislava (Slovakije).

Tractebel wordt deze week de trotse eigenaar van één van de grootste hotelcomplexen in Midden-Europa : de Carlton in Bratislava. Het hotel, dat in de jaren dertig bestond uit 400 kamers en balzalen, is intussen verworden tot een ruïne, zij het op één van de meest gegeerde locaties in de Slovaakse hoofdstad, op wandelafstand van de Donau. De gevel, die deel uitmaakt van het nationaal patrimonium, zal in het gerenoveerde complex bewaard moeten blijven. De kosten kunnen oplopen tot 2 miljard Belgische frank (een bedrag dat Tractebel wil bevestigen noch ontkennen ; ook de aankoopsom blijft toegedekt). Tractebel gaat nu op zoek naar financiers en een professionele hoteluitbater. Over twee jaar moet het complex zijn omgebouwd tot een vijfsterrenhotel met 120 super-de-luxe-kamers en nieuwe conferentiezalen, appartementen, winkelgalerijen en kantoorruimte voor bedrijven met ambities in Midden-Europa.

“Langzaam wordt duidelijk dat Slovakije de ideale springplank is voor wie de groeimarkten van Midden- en Oost-Europa ernstig wil bewerken,” zegt Johan Mevesen. De jonge jurist pendelt tussen zijn kantoor in Bratislava en Brussel. “Wie alleen aanklopt voor het zoeken van een klant voor Belgische chocolade of koekjes, is bij ons aan het verkeerde adres,” stelt Mevesen onomwonden. Eendagsvliegen zijn aan hem niet besteed. Want, legt hij uit, wie zich vandaag in dit kleine landje nestelt, kan vérder dan de lokale markt van nauwelijks 5,5 potentiële gebruikers uitwaaieren over de buurlanden. In een straal van 400 kilometer liggen de belangrijke groeimarkten van Polen, Tsjechië, Hongarije, Oostenrijk en Oekraïne in het bereik, met uitstraling naar de landen van de vroegere Sovjet-Unie.

In Financiële Berichten van augustus ’96 gewaagt Bank Brussel Lambert over “de komst van de Oost-Europese tijgers.” En Slovakije is (met Hongarije, Polen en Tsjechië) één van de zogenoemde Visegrad-landen die vanaf ’98 zonder enige beperking hun afgewerkte producten op de EU-markt mogen afzetten. Een factor die doorweegt bij delokalisatie naar Slovakije van arbeidsintensieve productieprocessen zoals confectie ( Vandeputte-Veiligheidskledij uit Boechout of Alsico uit Ronse), textiel ( Sofinal, zie Trends van 29 augustus ’96), machinebouwers ( PH-Holding uit Gent, toeleverancier van Grundig, Sony en Philips, zie Trends van 18 mei ’95 ; Printing International uit Aalter en LVD uit Gullegem) of bedrijven uit de agrovoedingssector ( Amylum Slovakia).

KOPLOPER.

De nieuwe kapitalisten van de Visegrad-landen verwachten dit jaar een reële BBP-groei van meer dan 5 %. Slovakije werpt zich daarbij op als primus van de klas : de hoogste BBP-groei (7,3 %) in ’95 en de laagste inflatie (7,2 %) in Midden-Europa. Er werd een streng financieel en monetair beleid gevoerd. Het Slovaakse Statistische Bureau rekent dit jaar op een groei van 7 % en een inflatie van 5 % (zie kader : Januskop).

“Of je nu met consumptiegoederen of met uitrustingsgoederen deze markten wil veroveren, je móet hier permanent aanwezig zijn. Belgen beseffen dat doorgaans pas als de concurrenten hun posities al lang hebben ingenomen. Slovakije is nochtans op maat gesneden voor onze ondernemingen. Om verschillende redenen.” En Mevesen, die zelf in Bratislava scheepging met de gewezen burgemeester uit Bratislava, somt op : “Een mentaliteit die nauw aansluit bij de Vlaamse. Slovaken zijn geen mooipraters zoals de Tsjechen maar stille en harde werkers. Hun opleiding- en scholingsgraad is hoogstaand. Bovendien wordt dit landje, op de scheidingslijn van de Duitse en de Frans-Italiaanse invloedssferen, niet platgelopen door concurrenten uit de grotere westerse landen. Het blijft ook overzichtelijk en je kan hier nog een persoonlijke afspraak versieren met een minister.”

Mevesens firma E-S Partners in Bratislava (12 mensen) biedt aan buitenlandse investeerders een volledig pakket diensten als advocatenkantoor, lobby- en consultancyfirma. E-S Partners beschikt ook over een technische afdeling om producten in de markt te testen. Het bedrijf is juridisch adviseur van Tractebel in de Carlton-deal en was dat ook voor een eerste realisatie van de engineeringgroep. In samenwerking met de bouwgroep Besix zetten de Belgen, verenigd in een lokaal consortium Cotebe (Consortium Tractebel Engineering Besix) in Bratislava het meest moderne cardiovasculair ziekenhuis van Midden-Europa neer : een project van 2,1 miljard frank met waarborgen van Delcredere en een voorfinanciering door Generale Bank (terugbetaalbaar door de Slovaakse staat over acht jaar). Dit hooggespecialiseerde instituut voor hart- en vaatziekten ( UKVCH) is op de inbreng van plaatselijke onderaannemers na voor 72 % een volledig Belgische realisatie : van concept, design, bouw tot en met de levering van medische apparatuur door Belgische firma’s of filialen van multinationale groepen als Siemens, Hewlett-Packard, Landis & Gear, Space Lab. Het ziekenhuis heeft een beperkte capaciteit van 230 bedden, waarvan 56 op intensieve zorgen en zes operatiezalen.

MARKTPENETRATIE.

E-S Partners begeleidt ook diverse Belgische kmo’s met investeringsplannen in Slovakije : onder meer de West-Vlaamse machinebouwer LVD, koekjesmaker Corona-Lotus, fabrikant van tamponprintmachines Printing International, de producent van schakelaars Niko en het transportbedrijf Robrechts International dat er intussen ook actief is als aardappelenkweker. “Export, gewone verkoop dus, werkt niet in deze landen. Ten minste, niet op langere termijn. Voor één tot anderhalf miljoen Belgische frank kan je vlot een klein filiaal met eigen secretariaat en toegewijd Engelstalig personeel opzetten en de markt in de diepte bewerken,” adviseert Mevesen.

Niko uit St-Niklaas richtte een dochtervennootschap op en is nu zijn eigen distributeur van elektrische schakelaars. In een recordtijd hebben de producten van Niko Slovakia de markt veroverd. “Vervolgens kan je van hieruit de rest van Midden- en Oost-Europa bestrijken, met kennis van zaken. Mijn ervaring is dat wie voor Slovakije kiest, dat doet op een meer beredeneerde manier dan de vele ondernemers die gauw-gauw vanuit België neerstrijken in Polen en… floppen. Uiteindelijk zijn de cultuurverschillen groter dan men dacht. Voor wie naar China trekt, is dat evident. Hier niet. De noodzakelijk verschillende aanpak valt niet meteen op, maar is toch fundamenteel. Je moet ervoor openstaan. En dat voel en besef je niet vanuit Brussel of Poperinge,” herhaalt Mevesen.

Alfons Robrechts van het gelijknamige internationaal transportbedrijf in Westerlo (dat ondere werkt voor Amylum en Union Minière) leverde vorig jaar 1500 ton Belgische aardappelen aan Slovaakse groothandels. Hij heeft nu een akkoord van vijf jaar met een agrocombinaat (48 % geprivatiseerd) om op een terrein van 100 hectaren West-Europese technieken en meststoffen voor aardappelkweek te introduceren (België oogst doorgaans 60.000 ton per hectare ; in Slovakije is dat nauwelijks 20.000 ton). Robrechts bracht plant- en sproeimachines, aanaardfrezen en rooiers over en oogst al meer dan het dubbele van vorig seizoen. Voor de praktische samenwerkingsmodaliteiten steunt Robrechts op E-S Partners.

” Trial and error is voor een nieuwkomer in deze landen in volle ontwikkeling niet de meest aangewezen methode,” meent ook Pascal Ergo van het consultancybedrijf West Consult. Men vergeet bijvoorbeeld een verblijfsvergunning aan te vragen, zodat men achteraf niet in zijn eigen raad van bestuur kan zetelen. In Slovakije kan een buitenlander geen onroerend goed verwerven, wel via een vennootschap. Men dient een afzonderlijke huurovereenkomst te sluiten voor de grond onder het gebouw. “Zelfs in de beste verstandhouding met je lokale partner kan je door onwetendheid met iets onwettelijks bezig zijn.” Ergo’s consultancybedrijf in Presov en Bratislava helpt investeerders wegwijs die zich vestigen in Oost-Slovakije, bij de grens met Oekraïne. “De lonen zijn er lager dan in de hoofdstad, waar het personeelsverloop groter is. Terwijl de gemiddelde werkloosheid 10,5 % bedraagt, is deze amper 2 % in Bratislava,” zegt Ergo. Naast consultancy (40 werknemers) draait Ergo met West (70 mensen), zijn distributiebedrijf van farmaceutische producten ( Janssen-Cilag, Bayer, Rodleben, Upsa, UCB Pharma, Upjohn), een omzet van een half miljard Belgische frank. “Je kan hier nog écht ondernemen. Allerlei initiatieven broeien,” zegt een enthousiaste Pascal Ergo, met ervaring in andere Oost-Europese landen en Indonesië.

“In Slovakije trachten we de continuïteit van Tractebel te verzekeren,” zegt Jean Fierens, algemeen directeur van het engineeringbedrijf. “De aangewezen weg in Oost-Europa voor een dienstenbedrijf als het onze, is samenwerking met plaatselijke engineeringbedrijven door in hun kapitaal te participeren (bijvoorbeeld Cheming in Tsjechië), door een nieuwe lokale operationele basis te creëren ( Citec in Polen) of door op ruime schaal samen te werken aan interessante projecten. Het cardiovasculair ziekenhuis in Bratislava heeft ons een betrouwbare reputatie opgeleverd. Dat hospitaal en nu de Carlton zijn het begin van een meer bestendige aanwezigheid van Tractebel in Slovakije.” Tractebel kijkt uit naar nieuwe projecten in engineering, de energiesector en de bouw van hospitalen.

ERIK BRUYLAND

JOHAN MEVESEN (E-S PARTNERS) Word uw eigen importeur voor Midden-Europa.

CARLTON HOTEL IN BRATISLAVA Visitekaartje van Tractebel.