Op het luchtvaart- en defensiesalon van Le Bourget nabij Parijs kijken de Belgische bedrijven optimistisch naar de toekomst. De burgerluchtvaart groeit opnieuw en defensie is uit een jarenlange winterslaap ontwaakt. “De tijd dat mensen beschaamd waren omdat ze werkten voor een defensiebedrijf, is echt wel voorbij.”
Het is heel druk op het luchtvaart- en defensiesalon van Le Bourget. Ook op de Belgische stand is het over de koppen lopen. Het aantal Vlaamse bedrijven is gegroeid tot 24, met één extra aanwinst. Wallonië heeft 55 ondernemingen, drie meer dan bij de vorige editie. Dat het aantal niet forser is toegenomen, komt door de beperkte ruimte die de Belgische bedrijven krijgen van de organisator. Opmerkelijk is de groei van het aantal starters en kmo’s. Het leidt tot steeds meer kruisbestuiving met bekende waarden, zoals FN Herstal.
Een van de oudgedienden bij de Vlaamse bedrijven is BMT Aerospace. De onderneming heeft vestigingen in Oostkamp, Roemenië en de Verenigde Staten. De grootste klant van de vestiging in Oostkamp is Airbus. BMT Aerospace maakt voor de vliegtuigbouwer onderdelen voor de voorkant van vleugels. Die bewegen bij het opstijgen en het landen en veranderen de luchtstroom onder de vleugel, zodat een toestel met lagere snelheid toch voldoende draagkracht heeft.
Minstens even belangrijk zijn de militaire toepassingen. BMT Aerospace heeft twee fabrieken in de Amerikaanse staat Michigan. “Daar maken we complexe tandwielen, onder meer voor de hoofd- en de staartrotor van helikopters”, duidt CEO Benoit Reynders. “Die maken we bijvoorbeeld voor de Black Hawk-helikopter van Sikorsky of de Apache-aanvalshelikopter van Boeing. Voor sommige onderdelen moeten we tot 75 bewerkingen uitvoeren. Die zitten tot twaalf maanden in productie.”
De markt van BMT Aerospace groeit jaarlijks met een tiende. De luchtvaartbeurs van Le Bourget zorgt voor extra dynamiek. Met Honeywell heeft BMT Aerospace een belangrijk order getekend voor onderdelen van HTF 7000- motoren. “Le Bourget is de grootste luchtvaartshow van de wereld”, benadrukt Reynders. “Alle belangrijke klanten zijn aanwezig. De beurs is het tweejaarlijkse koninginnenbal van de luchtvaart. We zien hier uiteraard ook de nieuwigheden van andere spelers.”
‘Le Bourget is het tweejaarlijkse koninginnenbal van de luchtvaart’
FN Herstal
Nog een bekende naam op Le Bourget, met een opvallend grote stand, is het Luikse wapenbedrijf FN Herstal. “Er beweegt heel wat in defensie vandaag”, zegt marketingdirecteur Philippe Neirinckx. “We worden als bedrijf steeds opener. We zien ook het aantal sollicitaties sterk toenemen. “De tijd dat mensen beschaamd waren omdat ze werkten voor een defensiebedrijf, is echt wel voorbij. Vandaag vinden we wel de mensen die we nodig hebben voor onze uitbreidingsplannen.”
Die plannen zijn niet mis. De aandeelhouder, het Waals Gewest, maakte onlangs voor 100 miljoen euro investeringen bekend. De munitiefabrieken in Herstal en het Limburgse Zutendaal worden gemoderniseerd en breiden uit. “Ons orderboekje is heel goed gevuld. Op korte termijn kunnen we de vraag niet volgen”, duidt Philippe Neirinckx. “De investeringen in de munitiefabrieken moeten dat oplossen. Daarnaast maken we lichte wapens. De uitdaging is het tekort aan onderdelen.”
De investeringen van het Waals Gewest worden meegerekend in de bestedingen door de federale overheid in defensie. Dat percentage moet in verhouding tot het bruto binnenlands product (bbp) omhoog. Neirinckx is ook erg blij over de kruisbestuiving met kleine bedrijven. “Die toename van starters en kmo’s op de beurs is opvallend. Die contacten met een grotere gevestigde waarde als FN Herstal creëert veel dynamiek.”
Raketten met vleugels
Bij een ander Waalse bedrijf, Sonaca, duurt de dynamiek al langer. Sonaca werkt in tandem met Asco en BMT Aerospace. Samen maken ze onderdelen voor de vleugels van Airbus-toestellen. “Het orderboekje van Airbus is voller dan ooit. Wie vandaag een vliegtuig bestelt, krijgt dat pas na twaalf jaar geleverd”, zegt CEO Yves Delatte. “Airbus wil dat verhelpen en de productiecapaciteit met 25 à 30 procent opvoeren. Sonaca kan die gevraagde productieverhoging aan. Maar niet alle spelers in de waardeketen kunnen volgen.”
Behalve in burgerluchtvaart is Sonaca actief in defensie. Zo maakt het onderdelen voor de staartvleugel van de F-35-straaljager. De fabrieken in de Verenigde Staten zijn bijna uitsluitend actief in defensie en werken voor de Apache van Boeing en de Black Hawk van Sikorsky.
Een nieuwe order is die voor het Europese antirakettensysteem Hydefat. “Rusland heeft raketten met vleugels gemaakt. Daardoor kan zo’n raket van richting veranderen en kun je ze moeilijker onderscheppen. Wij werken aan een systeem dat die wendbare raket onschadelijk maakt.”
Over het idee om 5 procent van het bbp te besteden aan defensie, is de CEO vrij kort. “Vrede heeft geen prijs. Kijk naar hoeveel Oekraïne besteedt in verhouding tot zijn bbp sinds de start van de oorlog. Maar dat blijft een politieke, geen industriële discussie.”
Drones voor Oekraïne
De onderneming Sol.one in Brugge heeft grootse plannen voor Oekraïne. ‘Saboteur’ is de naam van een drone die tot 500 kilometer ver kan vliegen. De drone voert een raket van het defensiebedrijf Thales mee om logistieke centra ver in vijandelijk gebied te vernielen. CEO Filip Verhaeghe klinkt ambitieus. De onderneming krijgt weldra een kapitaalverhoging van 20 miljoen euro “door een Belgische investeerder”. Die moet een productie van 3.000 drones in 2026 mogelijk maken.
“We gaan die maken in Brugge of Zeebrugge”, zegt Verhaeghe. “Dat vergt honderden werknemers. Die zullen we zeker vinden. Voor het productieproces bouwen we verder op de ervaring die we hebben opgedaan met onze vorige producten. Die 3.000 drones zullen worden gebruikt in Oekraïne. Er zijn niet veel drones die 500 kilometer ver vliegen en bovendien nog een raket kunnen meevoeren. Wij zullen er 3.000 per jaar produceren. Rusland bouwt er zoveel per dag.” De drones van Sol.One kosten minder dan 50.000 euro per stuk. De productie zou de omzet exponentieel moeten doen groeien.
‘Er zijn niet veel drones die 500 kilometer ver vliegen en bovendien nog een raket kunnen meevoeren. Wij zullen er 3.000 per jaar produceren’
De vennootschap achter de drones is de bv Sol1. Ze werd opgericht in de zomer van 2022 en legde een eerste balans neer voor het boekjaar van half augustus 2022 tot einde 2023. De brutomarge bedroeg 1,15 miljoen euro. Het bedrijf was licht winstgevend.
Hangars voor het Franse leger in Afrika
Een nieuwkomer op de beurs is Frisomat uit Wijnegem. Het bedrijf van de familie Somers maakt prefab bedrijfsgebouwen. Die worden geplaatst van de Sahara tot in Siberië: van magazijnen, maneges, landbouwbouwloodsen, vliegtuighangars tot toonzalen. “Een belangrijke activiteit voor Frisomat in Frankrijk zijn de 460 kleinere luchthavens”, zegt Piet Lievevouw, de directeur voor Frankrijk bij Frisomat. “Die hebben hangars nodig. Daarnaast verwachten we in het algemeen een groei op de defensiemarkt. Vandaar onze aanwezigheid op Le Bourget. Wij maken hangars voor helikopters, tanks en vliegtuigen.” Voor het Belgische leger maakte Frisomat reeds hangars in Benin en Congo. “We mikken nu op soortgelijke orders voor het Franse leger.”
De kmo Compolam is voor de tweede keer aanwezig op Le Bourget. De onderneming uit Desteldonk nabij Gent maakt speciaal thermoplastisch materiaal, dat onder meer op de snuit van een vliegtuig of op windmolens wordt aangebracht om die te beschermen tegen een blikseminslag. Compolam is al leverancier van Airbus en producenten van vliegtuigmotoren. “De markt van burgerluchtvaart groeit”, duidt algemeen directeur en eigenaar Koen Hollevoet. “De bestaande vliegcapaciteit zou tegen 2035 verdubbelen. De groei in defensie legt daar nog eens een extra laag bovenop.”
Op de stand naast Compolam prijst Thomas Gielis, medeaandeelhouder van het familiebedrijf van de tweede generatie Dierickx Tools uit Rotselaar, zijn belangrijkste product aan, Will-Fill. Het toestel wordt gebruikt bij metaalbewerkingsprocessen, zoals draaien en frezen. Daarbij wordt water voor het koelen en olie voor het smeren gebruikt. De Will-Fill bewaart het juiste evenwicht tussen water en olie.
“Een derde van onze toestellen wordt gebruikt door luchtvaartproducenten”, duidt Thomas Gielis. “Onze klanten zijn onder meer Asco, Pratt & Whitney en Safran. Vorig jaar maakten we vijftig toestellen. Dit jaar verwachten we een groei met de helft. Vooral in de luchtvaart zien we veel nieuwe en grote projecten.” Dierickx Tools haalde in 2013 een brutomarge van 216.000 euro en is mooi winstgevend.