Op eigen kracht uit de put

De pedalen verliezen, kopje-onder gaan… Maar geen tijd hebben of heil zien in psychotherapie.

In een bepaalde periode van je leven in de put zitten, het overkomt iedereen wel eens. Meestal gaat het om een samenloop van ingrijpende gebeurtenissen. Bijvoorbeeld relatieproblemen in combinatie met conflicten op het werk of een verhuizing gecombineerd met een ernstige ziekte. Of je hebt een drukke carrière die weinig tijd laat voor je gezin, wat vroeg of laat tot relationele moeilijkheden leidt. Wanneer het om één conflict gaat, scoren vooral relatieproblemen hoog. Soms is er geen aanwijsbare oorzaak en kunnen ernstige gebeurtenissen uit de vroege jeugdjaren, incest of verwaarlozing, opduiken.

Zo’n crisisperiodes gaan niet noodzakelijk gepaard met een echte depressie, al gebruiken veel mensen de term ‘depressief’ om hun gevoelens te omschrijven. Ze voelen zich down, ongelukkig, verdrietig en hun energie lijkt weg te vloeien. Ze worstelen met concentratiestoornissen, zijn prikkelbaar, angstig en slapen slecht. Kortom, ze zitten in de put.

En terwijl niemand het een probleem vindt om bij langdurige of hinderlijke lichamelijke klachten een arts te consulteren en pillen te slikken, staan veel mensen die psychisch uit evenwicht zijn weigerachtig tegenover professionele hulp.

Uit een kleinschalig Nederlands onderzoek naar de opvattingen van mensen die in zo’n situatie geen psychiater of psycholoog willen inschakelen, blijkt dat twee derde geen vertrouwen heeft in dit soort hulpverlening. Men vindt psychotherapie flauwekul en is zeker niet bereid medicijnen te slikken voor psychologische problemen. Van degenen die toch de stap zetten naar de psycholoog of psychiater, komt een niet onbelangrijk aantal snel op die stappen terug. Of ze knappen af op de tijdrovende gesprekken. Geen tijd. Geen pillen. Geen therapie.

Ontplooi nieuwe initiatieven

Gelukkig slagen veel mensen erin om zelf uit de put te klauteren. Een rondvraag bij die doe-het-zelvers, enkele jaren geleden georganiseerd vanuit de Nederlandse Universiteit van Brabant, leverde een aantal interessante inzichten op.

Veel mensen die op eigen houtje hun crisis te boven komen, geven aan dat betere tijden aanbraken op het moment dat ze weer initiatieven begonnen te ontplooien. ‘Doen’ lijkt het sleutelwoord. Dat lukte meestal niet van de eerste keer, maar met vallen en opstaan. Daden stellen, iets ondernemen, nieuwe uitdagingen aangaan, sporten, naar buiten komen… Wie daarin slaagt, is op goede weg.

Ook cruciaal is accepteren dat er nu eenmaal moeilijke periodes kunnen voorkomen, dat geluk niet vanzelfsprekend is, dat verdriet en eenzaamheid je deel kunnen zijn. Acceptatie van negatieve gevoelens lijkt een goede manier om ze te relativeren. Met zelfbeklag bereik je niets.

Sociale steun van anderen is voor de meeste doe-het-zelvers ook heel belangrijk. Eens kunnen praten over de problemen met familie, partner, vrienden, helpt om alles op een rijtje te zetten.

Nuttige tips zijn rust nemen voor jezelf, naar muziek luisteren, lekker gaan eten, het thuis gezellig maken… Kortom, op de een of andere manier jezelf eens verwennen.

Marleen Finoulst