Oostenrijk. Het vogeltje is gevangen

Voor 615 miljoen frank heeft Spector Photo Group de meerderheid verworven bij de Oostenrijkse marktleider in foto-ontwikkeling Bilderland. Mits verbeteringen in de produktie, kan de winst verdubbeld worden, belooft Johan Mussche.

Locatie : Wenen, Graz.

De luchthaven van Wenen, even voor middernacht. “Zie je die nummerplaat ? ” grinnikt Johan Mussche, manager van de Belgische Spector Photo Group. “Dat geeft precies aan waarom wij per se Bilderland aan onze groep wilden toevoegen. ” De chauffeur van Bilderland heeft het meteen begrepen en knikt instemmend Jawohl, wir sind Marktführer ! terwijl hij voor zijn “nieuwe baas uit België” het portiek van de nijlgroene BMW openslaat. Op de nummerplaat staat naast de W van Wenen het letterkenteken Photo 1. Bilderland mag zijn plaats als nummer één van Oostenrijk met recht en reden opeisen : met 40 % martktaandeel, blijft de konkurrentie zelfs ver achter.

De volgende dag geeft PDG Robert Pelz, in het Weense bureau van Bilderland, tekst en uitleg hoe het zover is kunnen komen. “Omdat we altijd onze klant centraal hebben gesteld, ” zegt Pelz. “Pas als die tevreden is, kunnen wij dat ook zijn. En om die klant te overtuigen, hebben we altijd gefocust op kwaliteit en marketing. Al jarenlang pakken we uit met het Oostenrijkse boegbeeld Niki Lauda om de konsument te charmeren. Nu lopen er publi-campagnes waarbij er mobiele telefoons en nog veel meer leuks gewonnen kunnen worden. Of nog : op een reeks telefoonkaarten van de Oostenrijkse Regie prijkt de slogan Bilderland, Österreichs Lieblingsbilder. “

Johan Mussche kijkt, luistert en geniet van de overtuigingskracht van zijn nieuwe, aan dynamiek kennelijk niets ontbrekende, vennoot. Bilderland en Spector hebben elkaar, gezien hun vrij parallelle businessfilozofie, niet toevallig gevonden. “We lijken wel voor elkaar geboren, ” zegt Mussche.

GOED AANBOD.

Johan Mussche reageert prompt met een “neen” als we hem vragen of Oostenrijk nu echt een prioriteit was. “Geen prioriteit, wel een opportuniteit, ” zegt hij. “Prioritair is onze doelstelling om te groeien volgens een geijkt scenario, waarbij een aantal axioma’s gelden : de klant en de kwaliteit van het produkt staan altijd centraal. Bij Bilderland vonden we precies dezelfde filozofie. En deze Oostenrijkse groep werd ons als het ware op een prezenteerblaadje aangeboden. Zo’n opportuniteit doet zich geen tweemaal voor, dachten wij. ” En de 615 miljoen frank die neergeteld moest worden, leek Mussche ook aanvaardbaar.

Bilderland (937 miljoen omzet, 350 jobs) werd de voorbije jaren gekontroleerd door de Zwitserse groep Interdiscount van sterke man Rudolf Bär. Toen Interdiscount besloot om te focussen op zijn core business (winkelketens van fotomateriaal, maar ook van audiovisuele toestellen, in België onder de naam Photohall), zette het zijn fotolabo’s in Oostenrijk en zijn (beperkte) postorderaktiviteit in Zwitserland in het uitstalraam. Voor Zwitserland kon of wilde Spector niet ongevoelig blijven. Het Alpenland is, qua postorderopdrachten van foto’s, de nummer 1 in Europa. En Spector verwierf in Frankrijk al heel wat know-how terzake via Extra Film. Interdiscount en Spector gooiden het op een akkoordje : de Belgen brachten hun expertise in, de Zwitsers hun bestaande Zwitserse klanten (goed voor 200 miljoen frank omzet), en samen startten ze onder leiding van Spector (65 %) de nieuwe joint venture Extra Film Zwitserland. De Limburger Marc Metten probeert nu vanuit Bern de kombinatie Spector-Interdiscount te positioneren.

“Het Oostenrijks aanbod kwam als een volslagen verrassing, ” zegt Johan Mussche, “maar was gezien de drie ontwikkelingslabo’s waarover Bilderland beschikte meteen interessant. Vergeet niet dat onze core business nog altijd in de ontwikkeling van foto’s ligt. “

Volgens Robert Pelz heeft de “uitverkoop” aan een Belgische groep in de Oostenrijkse pers geen negatieve kommentaren ontlokt. “Wij hebben er op gewezen dat dit gezien moest worden in een Europese kontekst en dat Bilderland er alleen maar versterkt zou uitkomen. Met Spector hebben we die garantie. “

UITBESTEDEN.

Het nieuwe Bilderland is vandaag een Belgisch-Zwitsers-Oostenrijkse aangelegenheid. Spector tekent voor 70 %, Interdiscount reduceert zijn inbreng naar 20 % en zaakvoerder Pelz tekent voor de resterende 10 %. Johan Mussche laat er weinig twijfel over bestaan : de aandacht zal daarbij prioritair gaan naar het op punt stellen van de “produktie” in de drie labo’s (Wenen, Graz en Innsbrück). “Qua marketing moeten we onze nieuwe kollega’s immers weinig leren, ” zegt Mussche.

De drie Oostenrijkse labo’s kregen in 1994 3,5 miljoen filmrolletjes te “verwerken”, goed voor 105 miljoen ontwikkelde foto’s. Qua machinepark zijn ze knap uitgerust, met de modernste Agfa-Gevaert-infrastruktuur in huis. “Maar op bepaalde vlakken kan er veel bijgeschaafd worden, ” zegt Mussche in het labo van Graz. “De produktieketting wordt nog te veel onderbroken. Er komt te veel handenarbeid aan te pas. Bij ons in Wetteren gebeurt alles op één band, omzeggens volautomatisch. Bilderland zal ook moeten terugplooien op één soort aktiviteit : de ontwikkeling van traditionele foto’s voor het groot publiek. Bepaalde vergrotingen, of afwerken van materiaal van beroepsfotografen, horen daar in principe niet meer bij. Dat soort werk moet je uitbesteden. Met onze know-how moeten we in staat zijn de winst bij Bilderland te verdubbelen op korte termijn. Dat is dan het toetje voor de aandeelhouders. ” Mussche verbergt niet dat dit bij Bilderland jobs kan kosten. “Tenzij we voldoende nieuwe volumes creëren, ” zegt hij. “En dat is alvast de bedoeling. “

ONDERBOUWD.

Sinds Spector de Europese toer opging (Zweden als uitvalsbasis voor Skandinavië in 1990, Frankrijk in 1994, Oostenrijk en Zwitserland in 1995), huldigde het altijd één principe : het lokale management werd nauw betrokken bij de ontwikkeling van de groep. In tien jaar tijd is Spector uitgegroeid tot de tweede grootste onafhankelijke fotofinisher in Europa (zie kader “American dream”). In 1986 leverde het toenmalige DBM Color vanuit de thuisbasis Wetteren een braaf maar weinig spectaculair rapport af : 400 miljoen omzet en 60 miljoen cash flow. In 1994 was dat 4,1 miljard frank omzet geworden. Dit jaar wordt het jaar van de doorbraak met de expansie in Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk. De omzet moet naar 8 miljard frank groeien, de cash flow naar 1 miljard. Om die expansie aan te kunnen, schrijft Spector een konverteerbare obligatielening uit van 1,3 tot 1,6 miljard frank.

Spector heeft nu ook de zekerheid van een “verankerd aandeelhouderschap”. Drie groepen van aandeelhouders de oorspronkelijke eigenaars kregen zopas het gezelschap van een groep rond Lessius en van de Kortrijkse familie Vlerick zorgen voor een noyau dur van meer dan vijftig procent (zie Trends 11 mei, Inside).

De operatie “Bilderland” lijkt veel op een stap in het bekende : net zoals in België, vindt Spector in Oostenrijk eenkliënteel dat voor 65 % bestaat uit “onafhankelijke dealers”, met wie een soort “partnership” wordt aangegaan.

Interdiscount waarborgt overigens op kontraktuele basis dat er winst gemaakt zal worden bij Bilderland. En als de Zwitsers nog meer Europese fotolabo’s kwijt willen, heeft het aan Spector allicht een uitgelezen partner. “Je kan inderdaad spreken van een geprivilegieerde relatie, ” geeft Johan Mussche toe. “Met Interdiscount kunnen we nog meer dan eens rond de tafel gaan zitten. Onder meer in hun eigen Heimat, en ook in Hongarije hebben ze nog iets aan te bieden. Onze finale ambitie ? Neen, niet de grootste zijn zoals een krant onlangs blokletterde. Wel op alle vlak, ook qua financiële resultaten, de beste zijn. “

KAREL CAMBIEN

ROBERT PELZ (BILDERLAND) EN JOHAN MUSSCHE (SPECTOR) Samen sterker zijn.