‘Ook Vlaamse ondernemers liggen wakker van de Amerikaanse verkiezingen’

Met een tweede coronagolf die het Europese continent overspoelt, heeft de Vlaamse ondernemer genoeg katjes te geselen. Maar het zou verkeerd zijn te denken dat de Amerikaanse verkiezingen een ver-van-mijn-bedshow zijn. De coronacrisis, de brexit, … een verslechterde relatie met de VS daar nog eens bovenop kan de Vlaamse economie missen als kiespijn.

Dat er veel op het spel staat bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen staat buiten kijf. Zeker ook voor de Vlaamse ondernemingen. De VS zijn met 18,2 miljard euro de vijfde grootste exportmarkt voor Vlaanderen in 2019. Met 25,5 miljard euro waren de VS ook onze derde grootste leverancier in datzelfde jaar. Als je daar nog onze indirecte export en import meerekent, door pakweg de integratie van Vlaamse componenten in Duitse auto’s die vervolgens geëxporteerd worden naar Amerika, dan mag het duidelijk zijn dan de VS een zeer belangrijke handelspartner zijn van Vlaanderen.

We moeten erover waken dat de open wereldhandel, die een bron van welvaart is voor Vlaamse bedrijven, zeker nu zoveel mogelijk gevrijwaard blijft. Zeker voor handel is het verschil in beleid tussen de twee presidentskandidaten waarschijnlijk nog nooit zo groot geweest sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Het verschil voor de Vlaamse ondernemer

Het verkiezingsprogramma van Donald Trump laat er geen twijfel over dat hij zijn afbraakpolitiek van de multilaterale handelsorde van de voorbije jaren nog een versnelling hoger wil schakelen. Een van Trumps verkiezingsbeloftes is onder andere “het globaliseringsmoeras droogleggen door internationale organisaties aan te pakken die de Amerikaanse burgers schaden“. Na de Amerikaanse terugtrekking uit het Akkoord van Parijs, de nucleaire deal met Iran en de Wereldgezondheidsorganisatie zouden dus nog vele andere terugtrekkingen kunnen volgen, niet het minst die uit de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

Een terugtrekking uit de WTO zou betekenen dat de VS invoertarieven op allerlei producten kunnen heffen naar eigen believen. De voorbije jaren zagen we al opbod van Amerikaanse invoerheffingen op aluminium en staal, en de tegenmaatregelen van de EU. Dat moet stoppen. Zo’n opbod schaadt de economie aan beide kanten van de Atlantische Oceaan. Handelsoorlogen verkleinen de kans dat er wordt geïnvesteerd, vreten aan de economische welvaart en aan de winstgevendheid van ondernemingen.

Bijzonder schadelijk

Bovendien, en nog veel schadelijker, dreigt een terugtrekking van de grootste economische macht in de wereld de internationale handelsorde die belichaamd wordt door de WTO volledig te eroderen. Dan kan een sneeuwbaleffect ontstaan waarbij steeds meer landen het voorbeeld van de VS volgen en ook protectionistische maatregelen treffen die strijdig zijn met de WTO-regels. Voor een kleine open economie als Vlaanderen zou zo’n scenario bijzonder schadelijk zijn.

Een terugkeer naar de globalisering moeten we ook niet per se verwachten van Joe Biden: ook zijn verkiezingsprogramma bevat verschillende uitgesproken protectionistische maatregelen. Zo wil hij de regels voor publieke aanbestedingen verder aanscherpen om buitenlandse bedrijven maximaal te kunnen weren.

In tegenstelling tot Trump is Biden echter wel een vurige voorstander van het multilateralisme en internationale samenwerking. Joe Biden zou bijvoorbeeld hoogstwaarschijnlijk de Amerikaanse invoerheffingen op Europees staal en aluminium die Trump heeft doorgevoerd, snel afschaffen. Daarnaast zou Biden de WTO weer een centrale rol geven in het Amerikaanse handelsbeleid. Zo zou hij onder andere een beroep doen op de traditionele bondgenoten in de WTO om druk uit te oefenen op China om zich aan de regels te houden over staatssteun, inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten, enz. Voor dit laatste zouden de VS een sterke bondgenoot vinden in de EU, die zich ook steeds meer zorgen maakt over de verstorende effecten van de Chinese staatseconomie en het gebrek aan wederkerigheid in de economische relatie tussen China en de EU.

Damage control

Afhankelijk van wie de verkiezingen wint, zal de EU dan ook een volledige andere koers moeten varen. Indien Donald Trump wint, zal de EU weer heel snel moeten overgaan in damage control en trachten zoveel mogelijk het Amerikaanse vacuüm in de WTO te vullen. Indien Joe Biden wint, kan de EU inzetten op het normaliseren van de trans-Atlantische economische relatie. In deze tijden van crisis is dat geen overbodige luxe, gegeven het belang van de handel met en de investeringen door bedrijven uit de VS voor Vlaamse jobs.