‘Ook de kleine dynamische biotechspelers zijn nodig om een nieuwe lockdown te vermijden’

‘Ons land telt verschillende kleine, superdynamische biotechbedrijven die bliksemsnel kunnen reageren om nieuwe testen te ontwikkelen en te analyseren. Alleen werden ze de voorbije maanden amper of ongecoördineerd bevraagd, en daardoor is kostbare tijd verloren.’ Tot die conclusie komt Dirk Reyn, voorzitter van de raad van bestuur van flanders.bio, de koepelorganisatie van de Vlaamse biotechsector.

Als ik terugkijk op hoe onze biotechsector hielp deze coronacrisis op te vangen, blijf ik met een dubbel gevoel zitten. Enerzijds kan ik alleen maar met bewondering terugkijken op hoe sommige van onze bedrijven de problemen snel hebben geïdentificeerd, zich hebben gemobiliseerd en een herkenbare rol hebben gespeeld bij het inperken van de crisis. Daarenboven speelt Vlaanderen een leidende rol in de zoektocht naar een vaccin met onder andere Janssen Pharma, REGA Instituut en biotechbedrijven zoals eTheRNA immunotherapies.

Anderzijds heb ik met verbijstering toegekeken hoe al die overheden hebben geworsteld om alles snel en professioneel op gang te trekken en te coördineren. Begrijp me niet verkeerd, het is duidelijk dat onze ministers hemel en aarde bewogen hebben om zo veel mogelijk levens te sparen en onze economie te redden. Maar er was geen allesomvattend crisisplan. Het was improvisatie. Zo heb ik als burger vorige week eindelijk mijn beloofde mondmasker ontvangen. Daarenboven sukkelt het traceringssysteem, dat een verlengstuk zou moeten zijn van de lessen uit de TBC-screening, nog steeds met onbegrijpelijke kinderziektes. Vanuit de biotechsector ervoeren we vooral dat het erg lang heeft geduurd om de extra testcapaciteit, die snel door bedrijven, labo’s en organisaties gecreëerd werd, optimaal te benutten.

Eén ding staat vast: niemand wil een tweede lockdown meemaken. We moeten klaar staan. Daarom moet de regering nu al beginnen te werken aan een gedetailleerd crisisplan om een nieuwe epidemie snel in te dijken. En deze keer best met de juiste spelers rond de tafel. Zo wisten de overheden bijvoorbeeld niet onmiddellijk bij wie ze moesten aankloppen om in de broodnodige testmaterialen te voorzien. Ja, men kent natuurlijk de grotere spelers die geregeld de deur platlopen. Maar door de geijkte en erg omslachtige interne procedures van deze giganten, kunnen zij vaak minder snel reageren. En juist dat was meer dan ooit nodig. Heel wat van onze kleinere biotechbedrijven, die zeer flexibel zijn en in dit soort situaties sneller soelaas kunnen bieden, verschenen niet of nauwelijks op de radar van de regering. Hierdoor ging kostbare tijd verloren.

Maar gelukkig, juist door de echte start-upmentaliteit van die kleinere spelers, hebben de Belgische bedrijven, zelfs zonder een gecoördineerd plan, een belangrijke rol kunnen spelen door onder meer snel mondmaskers, handgels maar ook testen te produceren. Zo hebben enkele flanders.bio scale-ups zoals Biogazelle en Virovet hun bedrijf geheel of gedeeltelijk omgebouwd om zeer snel de zogenoemde PCR-testen te ontwikkelen. Daarenboven meldden meer dan 300 werknemers uit verschillende kleine bedrijfjes en onderzoeksinstellingen zich vrijwillig om uit te zwermen naar labo’s waar ze deze tests konden helpen analyseren.

Dit had echter allemaal zo veel sneller en efficiënter gekund. Het bescheiden Virovet, dat na twee intensieve weken klaar was om te testen, werd nooit aangesproken. Er werd pas een beroep op hen gedaan, nadat ze hun kennis zelf aangeboden hadden aan het REGA Instituut. Nu helpt Virovet bij het ontwikkelen van een coronavaccin. Biogazelle, een ander klein bedrijf, heeft heel zijn businessmodel omgedraaid en was goed voor 130.000 van de 400.000 tests in de eerste zeven weken. Zonder hen was er nog meer kostbare tijd verloren gegaan.

Terwijl bedrijven zoals Biogazelle en Virovet geleidelijk aan zullen terugvallen op hun corebusiness en de vele vrijwilligers terug naar hun originele jobs afzakken, moet de regering nu al in kaart brengen hoe dit soort bedrijven snel gemobiliseerd kan worden tijdens een volgende epidemie. Want ook dan zal er een grotere nood zijn aan bestaande diagnostische tests of moeten er snel nieuwe st ontwikkeld worden om een efficiënte tracing te kunnen doen. Hierbij moeten deze keer de sectorfederaties, die onder andere de kleinere bedrijven vertegenwoordigen, mee aan de tafel zitten. Want dit soort bedrijven zijn de meest wendbare krachten in een crisis en kunnen een nieuwe lockdown verhinderen. De overheid moet daarom nu al een plan maken. De bedrijven en de Belgen zullen onze beleidsmakers dankbaar zijn als ze daardoor straks niet nog eens maanden in quarantaine hoeven te gaan.