De Belgische banken en verzekeringsmaatschappijen zijn in goede financiële gezondheid, concludeert de Nationale Bank in haar Financial Stability Report. De grootste bedreiging situeert zich in hun portefeuilles commercieel vastgoed, maar ook de hoge schuldgraad van België kan hen parten spelen.
De Nationale Bank heeft al een aantal jaren dezelfde boodschap bij de doorlichting van de Belgische banken en verzekeringsmaatschappijen. Onze financiële instellingen beschikken over aanzienlijke reserves, waardoor ze sterke liquiditeits- en solvabiliteitsratio’s hebben. De rentemarge heeft zich sinds 2023 hersteld waardoor hun rendabiliteit goed is, maar niet uitzonderlijk. Onze banken zijn volgens Tom Dechaene, directeur van de Nationale Bank, voldoende solide en robuust om de economie te financieren en het hoofd te bieden aan negatieve schokken. (lees verder onder de video)
Toch pleit de Nationale Bank voor waakzaamheid en besliste ze om haar contracyclische kapitaalbuffer te handhaven. Dat is een buffer van 2,5 miljard euro die de banken moeten aanhouden bovenop hun normale regulatoire kapitaalverplichtingen. De contracyclische buffer is een instrument dat de toezichthouder kan gebruiken als er zich economische problemen of grote kredietverliezen voordoen. Dan kan ze die buffer vrijgeven waardoor de banken meer kapitaal ter beschikking hebben om verliezen op te vangen.
Commercieel vastgoed: opletten voor een domino-effect
Het belangrijkste risico voor de banken en verzekeraars ligt volgens de Nationale Bank bij hun portefeuilles commercieel vastgoed (kantoren, winkels, magazijnen,…). Die sector zag de voorbije jaren af toen de rente plots hard ging stijgen. “Daardoor zijn er bedrijven in de sector van het commercieel vastgoed die een te lage cashflow en een te hoge schuldenlast hebben”, legt Dechaene uit. “Het sectorgemiddelde is oké. Maar er zijn vastgoedbedrijven die amper een marge van 2 procent operationele cashflow hebben om hun rentelasten af te betalen.”
De Belgische banken hebben voor 55 miljard euro commercieel vastgoed in portefeuille, becijferde de Nationale Bank. Voorlopig hebben ze daarvoor weinig provisies opzijgezet, omdat er nog maar weinig reële kredietverliezen waren. “We denken dat de banken sterk genoeg zijn om voldoende voorzieningen aan te leggen mochten er zich reële problemen voordoen”, zegt Jo Swyngedouw, departementshoofd financiële stabiliteit bij de NBB.
De Belgische banken hebben voor 55 miljard euro commercieel vastgoed in portefeuille.
De problematiek van commercieel vastgoed is er ook voor de verzekeringsmaatschappijen. Zij zijn de voorbije jaren meer in vastgoed gaan investeren om hogere rendementen te bekomen. Ze zijn blootgesteld aan vastgoed via fysieke gebouwen maar ook via bedrijfsobligaties en -leningen, investeringsfondsen en aandelen. De voorbije drie jaar heeft dat geleid tot aanzienlijke niet-gerealiseerde minwaardes op vastgoed in hun boekhouding.
Zolang de minwaardes zich niet materialiseren is er geen vuiltje aan de lucht, maar Swngedouw steekt toch een waarschuwende vinger op: “Banken en verzekeraars moeten vooral vermijden dat ze in paniek of tegen een forse korting vastgoedinvesteringen gaan verkopen. Als er één steen omvalt, kan dit een domino-effect hebben”.
Lagere rating overheid zou ook banken treffen
Een tweede belangrijk aandachtspunt van de Nationale Bank is de hoge schuldgraad van België. Een verlaging van de kredietwaardigheid van een land wordt immers meestal snel gevolgd door een ratingverlaging van de lokale banken. De Verenigde Staten verloren zopas hun AAA-rating bij Moody’s, en meteen werden ook de ratingvooruitzichten van de grote Amerikaanse banken op negatief gezet, wat de voorbode van een nakende verlaging is. “Het is als bank heel moeilijk om een ratingverlaging tegen te gaan als het land in kwestie er één onderging”, zegt Dechaene.
De begroting dreigt dit jaar nog eens 5 miljard in het rood te gaan, waardoor de schuldenlast alleen maar zal toenemen.
Op dat vlak zit België niet in een gunstige positie. De schuldgraad van ons land bedraagt 105 procent van het bbp en behoort tot de hoogste in Europa. Bovendien dreigt de begroting dit jaar nog eens 5 miljard in het rood te gaan, waardoor de schuldenlast alleen maar zal toenemen. NBB-gouverneur Pierre Wunsch waarschuwde dat ons land tegen de limiet zit: “In de huidige rente-omstandigheden is een schuldgraad van 100 procent voor een land houdbaar, mits de schuldenlasten stabiel blijven”, zei hij. Voor alle duidelijkheid: die laatste voorwaarde is tot nader order niet vervuld in ons land.
Een verlaging van de kredietwaardigheid gaat zowel voor een land als voor een bank gepaard met hogere financieringskosten.