Het wordt steeds moeilijker om met de paarse cocktail van blauwe lastenverlagingen en rode uitgavendrift een coherent beleid en een begroting in evenwicht af te leveren. Eenmalige inkomsten stelden de voorbije jaren de onvermijdelijke keuzes uit, maar vroeg of laat zal iemand fors moeten inbinden. De aanslepende nachtelijke begrotingsonderhandelingen toonden aan dat paars voor die verscheurende machtsstrijd staat.
En het was vooral blauw dat totnogtoe inbond. De overheidsuitgaven stegen pijlsnel de jongste jaren, en de grote geldverslindende posten zoals de ziekteverzekering bleven en blijven buiten schot. De blauwe politiek van lastenverlaging wordt echter stukje bij beetje teruggeschroefd. Schrikken de blauwe ministers niet van hun eigen woorden als ze trots pretenderen dat hogere fiscale inkomsten het gat in de begroting verkleinen?
Wat weegt er bijvoorbeeld op de begroting? De hoge werkloosheid en de lage tewerkstellingsgraad die maar niet wil aantrekken. Wat doet de regering? Ze verhoogt de loonlasten. Weliswaar niet op een recht- streekse manier, maar de maatregel om de werkgevers meer sociale bijdrage op bedrijfswagens te laten betalen, heeft hetzelfde jobvernietigende effect. Omdat de werkgevers meer moeten betalen voor de bestaande werkkrachten, zal er minder geld overblijven voor nieuwe aanwervingen. En de werkgevers zullen voortaan nog een keer extra nadenken voor ze nieuwe krachten aanwerven, omdat de regering toch niet lijkt te malen om de loonlasten. Hoe geloofwaardig is Karel De Gucht als hij stelt dat de extra last op bedrijfswagens in geen geval een lastenverhoging is, en dat de bedrijven op termijn zelfs beter af zouden zijn? Afhankelijk van de hoogte van de extra lasten, zullen een paar duizend banen sneuvelen. Is dat de prijs die Verhofstadt wil betalen om toch maar premier te kunnen blijven?
De maatregel zou ingefluisterd zijn door vice-premier Laurette Onkelinx (PS), en heeft een hoog communautair gehalte: 70 % van de geviseerde bedrijfswagens rijdt immers in Vlaanderen rond.
Wat weegt er nog op de begroting? De uitgaven voor gezondheidszorg, maar daar wordt niet aan geraakt. De ziekteverzekering mag in reële termen 4,5 % groeien of zelf 5,5 % als men het budget erbij telt dat is vrijgemaakt voor de verzekering van de kleine risico’s voor de zelfstandigen. Bij het afsluiten van dit Trends-nummer was nog niet duidelijk hoeveel de regering wil besparen op de uitgaven, en het is een primeur onder paars dat men de uitgaven onder de loep neemt. Maar intussen zijn de overheidsuitgaven (voor intrestlasten) gestegen van 42,5 % van het bruto binnenlands product (BBP) in 2000 naar 45,6 % van het BBP in 2003, terwijl de belastingdruk op peil bleef (rond 45 %). Om de overheidsuitgaven weer naar 42,5 % van het BBP te brengen, moet de regering 9 miljard euro besparen.
Noem de huidige maatregelen geen besparingen, ze vormen hoogstens een oefening om iets minder snel meer uit te geven. Hoe lang nog kan blauw de rode spilzucht overleven?
Daan killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier