‘Ondernemers tussen damagecontrol en verantwoord leiderschap’

‘Kmo’s voelen de impact van de coronacrisis in alle geledingen. Door een langetermijnvisie te koppelen aan een daadkrachtige beperking van de kortetermijnschade, kunnen ze er sterker uitkomen.’

Corona is een globaal probleem. Drastische maatregelen zullen wereldwijd tot een economische terugval leiden, waarschijnlijk vanaf het tweede kwartaal van 2020. De vooruitzichten gaan van enerzijds een relatief snelle genezing waarbij onze economie en samenleving op korte termijn weer op het oude ritme zal draaien tot anderzijds een drastische recessie, ten gevolge van een pandemie die we niet kunnen controleren. Daartussen bevinden zich een heleboel nuances in een of andere vorm van een vertraging.

Uit een bevraging bij de leden van het Impulscentrum Groeimanagement voor Middelgrote Ondernemingen (iGMO) aan de Vlerick Business School blijkt dat Vlaamse ondernemers voor 2020 een halvering van hun gebudgetteerde winst verwachten en gemiddeld een omzetdaling tussen 10 en 20 procent. De ondernemers geven aan dat het evenwicht vinden tussen enerzijds het verzekeren van de kortetermijnwerking van hun bedrijf en anderzijds het waarborgen van de continuïteit op lange termijn van de onderneming – en bij uitbreiding de bredere samenleving- veel van hen vergt.

Kmo’s voelen de impact van de coronacrisis in alle geledingen, van personeelsproblemen (genoeg gezonde werknemers houden), over supply chain- en productieonderbrekingen tot cashflowperikelen. Dat laatste is een vaak onderbelicht, acuut probleem waarbij kredietlijnen beter snel dan laat worden opgenomen.

Slechts 15 procent van de ondernemingen had voorafgaand aan deze crisisperiode calamiteitenplannen opgemaakt waarop men kon terugvallen. Het in goede banen leiden van de dagelijkse werking van het bedrijf vergt bijgevolg vaak intuïtieve en reactieve beslissingen, die niet noodzakelijk optimaal zijn.

Moed en daadkracht

De aangehaalde problemen vragen ook een visie die verder kijkt dan damagecontrol. Er is behoefte aan verantwoord leiderschap waarbij – vaak gedwongen – bepaalde kortetermijndoelen, zoals de gebudgetteerde omzet en winstcijfers voor dit boekjaar, worden opgeofferd voor een maatschappelijk welzijnsdoel én voor de gezondheid van de onderneming op lange termijn. Die evenwichtsoefening brengt ondernemers in een spreidstand.

Dit is een uniek moment in onze recente Belgische en Europese geschiedenis, een kans om gedurende enkele maanden op erg radicale manier onze burgerzin te plaatsen boven elke individuele impuls. Zeker in uitdagende tijden hebben ondernemers, net als academici, naast een individuele ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid en taak. Noch paniek, noch berusting passen daarbij, wel moed en daadkracht. Niet voor niets staan de vier D’s van ondernemerschap voor durven, dromen, doen en doorzetten. Ondernemers moeten het hoofd koel en recht houden. Als ze echte overlevers zijn, hebben ze een taak te volbrengen in de oorlog tegen corona en tegen de ontsporing van de paniek errond. ‘Courage is knowing what not to fear and also what to fear‘, wist Plato al. De inzet is de toekomst van de werknemers, de families, de vrienden, de bedrijven en de hele samenleving.

Crissisen zijn uitdagingen

De zingeving van een onderneming blijkt nog belangrijker te zijn dan voorheen omdat ze een antwoord geeft op de vraag welke maatschappelijke rol een onderneming wenst te spelen, ook en vooral in tijden van crisis. Hier is het cruciaal dat je sterk geconnecteerd bent met je klanten. Kmo’s zijn heel kwetsbaar in deze tijd. Maar crisissen zijn uitdagingen en elke crisis biedt nieuwe kansen. Door een langetermijnvisie te koppelen aan een daadkrachtige beperking van de kortetermijnschade zullen de Vlaamse kmo’s na verloop van enige tijd virusvrij zijn en mogelijk gezonder dan voorheen uit deze crisis komen.

Hans Crijns, professor Vlerick Business School, Yannick Dillen, lecturer Vlerick Business School en manager iGMO, Daan De Wever, CEO Destiny en Herman Van de Velde, voorzitter Van de Velde NV