Ondernemen kan je leren

Met zijn Network for Training Entrepreneurship (NFTE) helpt de Amerikaanse zakenman Steve Mariotti ‘kanszoekende’ jongeren op weg naar het ondernemerschap. “Ondernemen kan je leren.”

Op terugweg van het World Economic Forum in Davos, schoof Steve Mariotti even aan voor een bestuursvergadering van NFTE Belgium. Twintig jaar geleden stichtte hij het Network for Training Entrepreneurship, kortweg NFTE (lees: nifty, Engels voor nieuwigheid, behendigheid). De aanleiding was wat bizar. Enkele jaren voordien was de Amerikaanse ondernemer overvallen door een paar jonge boefjes in Central Park in New York. Hij wilde iets positiefs doen met die gebeurtenis en startte een opleiding voor kansarme jongeren in de Bronx. Aanvankelijk toonden de jongeren weinig interesse, tot Steve Mariotti hen vertelde hoe hij zijn bedrijf leidde, wat het betekent om succesvol te zijn en te doen wat je graag doet. Een cursus over ondernemerschap was niet meteen voorhanden voor de doelgroep. Mariotti bokste er dan maar zelf een ineen. NFTE was geboren.

Ondernemen of gevangenis?

In twintig jaar is NFTE uitgegroeid tot een internationale non-profitorganisatie die al meer dan 150.000 jongeren bereikte in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika, India en Europa. België was het eerste land buiten de VS waar een filiaal van NFTE opgericht werd. “We richten ons vooral naar kanszoekenden,” legt Steve Mariotti uit. “Het gaat om jongeren die hun scholing niet afgemaakt hebben of jonge mensen die al één of twee jaar in de werkloosheid hangen en er niet uit raken.”

Mariotti maakt de balans van twintig jaar NFTE op: “Een organisatie als de onze is nog altijd nodig. Amerikaanse kinderen uit gezinnen met een laag inkomen en zonder een diploma van de middelbare school, hebben 60 % kans dat ze in de gevangenis zitten tegen hun dertigste. In de Verenigde Staten zitten zo’n twee miljoen mannen in de cel.” Voor de oprichting van NFTE werd niet gedacht aan een carrièrepad voor deze kansengroep. Nochtans is een eigen activiteit starten iets waar ze heel sterk in zijn.

Mariotti is overtuigd dat ondernemerschap aangeleerd kan worden. “De jongere moet talent hebben, maar zonder de juiste ondersteuning en omgeving lukt het niet. We merken dat bij jongeren die door een NFTE-training gegaan zijn, de kennis van het zakendoen en hun houding tegenover het ondernemen sterk verhoogt.”

Ondertussen in België

NFTE Belgium is niet de enige organisatie die zich naar kansengroepen richt. Volgens directeur Lena Bondue onderscheidt NFTE Belgium zich van andere spelers door het ondernemerschap als houding en instelling te nemen. “In het begin zag ik cynische reacties. Er bestonden immers al verschillende initiatieven zoals beroepsopleidingen en vormingsprogramma’s. We zijn de enige die de link leggen tussen kanszoekende jongeren en ondernemerschap.”

NFTE Belgium doet een beroep op trainers met een bedrijfsachtergrond. Bondue: “Meestal worden die jongeren omringd door maatschappelijk assistenten, psychologen en psychiaters, maar ze komen nauwelijks in contact met bedrijfsleiders. We willen iets toevoegen aan de beroepsopleiding: de vaardigheden om goed te functioneren in een bedrijf. Ik denk onder meer aan werken in teamverband, het aandragen van oplossingen en klantgericht denken.”

Miguel Garcia is een van de cursisten van NFTE Belgium. “Je leert op een realistische manier de haalbaarheid van een project berekenen,” getuigt hij. “Gaandeweg kom je tot de conclusie of je idee rendabel is of niet. Een businessplan opstellen en een concept van A tot Z uitwerken, zijn de twee belangrijkste zaken die ik geleerd heb in de NFTE-cursus. Dat leer je niet op school.”

Ondernemersmentaliteit

NFTE Belgium werkt heel nauw samen met de bedrijfswereld, die voor financiële, logistieke en inhoudelijke steun zorgt. De bedrijven leveren een belangrijke bijdrage op het gebied van attitude. “Door steeds meer binnen een bedrijfscontext te werken, leren de jongeren wat de juiste houding is,” zegt Erik Dauwen, directeur van NFTE Belgium. Hij hoopt dat de aangesloten bedrijven niet alleen hun infrastructuur ter beschikking stellen, maar ook jongeren aanwerven. “We hebben vooral contact met de CEO’s, terwijl de hr-managers over de aanwerving beslissen. We merken dat er niet altijd een wisselwerking tussen die twee departementen bestaat.”

In de raad van bestuur van NFTE Belgium vinden we markante captains of industry zoals Carl Brenninkmeijer (C&A), Dirk Bruneel (Dexia), Herman De Bode (McKinsey & Company), Luc Geuten (Mitiska) en Raymond Vaxelaire (Inno). “Dat is de sterkte van de organisatie,” meent Erik Dauwen. De organisatie bereikt elk jaar honderden jongeren en wil hen inspireren een eigen bedrijf te starten, aan de slag te gaan als ondernemende werknemer of hen motiveren om hun studies of opleiding te voltooien. “We willen niet per se van alle jongeren ondernemers maken, maar hen wel een ondernemershouding aanleren,” aldus Dauwen. “Als het ondernemerschap een avontuur is dat voor die jongere nadelig zou kunnen uitvallen, zullen we zeker niet pushen.”

Diversiteit

Om de doelgroep te bereiken, doet NFTE Belgium een beroep op sociale organisaties, centra voor deeltijds onderwijs en overheidsinstellingen zoals het OCMW en de VDAB. Sociale organisaties staan in voor de rekrutering en opvolging van de jongeren.

Vervoersmaatschappij De Lijn rekruteerde onlangs een NFTE-cursiste die als hulpmecanicien aan de slag ging in het werkhuis in Destelbergen. “Dit project past perfect in ons diversiteitsplan,” zegt Filip Terneu, verantwoordelijk voor de aanwervingen en opleidingen van De Lijn in Oost-Vlaanderen. “Bevorderen van gelijke kansen vinden we heel belangrijk. De kwaliteit van mensen is belangrijker dan leeftijd, geslacht, nationaliteit of etnische afkomst. Op centraal niveau is beslist om in Oost-Vlaanderen zeven kanszoekende jongeren aan te werven voor onze technische diensten.” De Lijn werkt daarvoor samen met een centrum voor deeltijds onderwijs. “We leggen hen uit wat de doelstellingen zijn, welke profielen we verwachten en de omgeving waarin we de mensen tewerkstellen. Het centrum voor deeltijds onderwijs gaat dan op zoek naar geschikte kandidaten.”

Naast hun deeltijdse opleiding is het belangrijk dat de jongeren ook in contact komen met een productieomgeving. “De meeste onder hen zijn gemotiveerd en gedreven om die stap te zetten en de nodige ervaring op te doen,” weet Terneu.

Ondernemerschap stimuleren

Ondernemerschap ligt in België driemaal lager dan het wereldgemiddelde, zo blijkt uit de jaarlijkse Global Entrepreneurship Monitor. Gemiddeld 9 % van de wereldbevolking is op een of andere manier bezig met ondernemen, in Vlaanderen is dat slechts 3 %. België bengelt hierdoor onderaan op de ladder.

Op het World Economic Forum in Davos kwam ondernemerschap veel aan bod, vertelt Steve Mariotti. Toch moet er volgens hem wereldwijd meer aandacht komen voor de jeugd. “Je leert ook niemand voetballen als die al twintig jaar is. Hetzelfde geldt voor ondernemen. Je moet er zeer vroeg mee beginnen, op de leeftijd van drie of vier jaar, zodat je er echt goed in bent als je veertig bent. Ook talrijke hindernissen op het vlak van belastingen of het wetgevende kader moeten weggenomen worden.”

Volgens Steve Mariotti is er een mentaliteitswijziging nodig in Europa. “Men kijkt nog te veel naar mensen als werknemers die levenslang bij dezelfde werkgever blijven. Mensen kunnen echter hun leven in eigen handen nemen en ondernemer worden. Elke situatie kan een kans zijn om zich te verbeteren en om naar zelfontplooiing te leiden.” Mariotti verwijst naar zijn thuisbasis, Michigan. “Het is een tragedie. Kinderen wordt vooral ingeprent dat ze werknemer zullen worden in plaats van ondernemer. Europa kan daarin een voorsprong nemen.”

Melanie De Vrieze