De taxshift is goedgekeurd, de begroting lijkt enigszins op koers, de economie en arbeidsmarkt trekken wat aan. De federale regering beleefde een woelig 2015, maar kan een behoorlijk palmares voorleggen. Maar wat nu? Welke zijn de grote sociaaleconomische projecten voor 2016 en de rest van de legislatuur? Is dit het geweest? Nee, toch?
We wensen de regering-Michel bij dit nieuwe jaar daarom een pak frisse moed en een stevige portie doorzettingsvermogen. De nieuwe centrumrechtse bezem heeft in 2015 goed geveegd, maar het moeilijkste moet nog komen. Het elan en het enthousiasme van de begindagen zijn onvermijdelijk verdampt, maar kan deze regering schakelen? De signalen zijn niet bemoedigend. “Een tweede taxshift? Jongens toch, begin er niet over”, zei minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). Zijn partijvoorzitter, Bart De Wever, merkte op dat volharding nodig is om het strategische project van de regering tot een goed einde te brengen: “Je denkt toch niet dat we erdoor zijn met een jaar een beetje saneren en een paar moeilijke beslissingen?” Maar De Wever stelt ook vast dat bij sommigen – lees: coalitiepartner CD&V – “de tank precies al leeg is. De grote uitdaging is niet te verzinken in een stagnatieregering.” Vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) liet een soortgelijk geluid horen: “Er loopt een breuklijn in de regering. Er zijn partijen die ambitie uitstralen en andere die vinden dat niet te veel veranderd mag worden.”
Het risico op een stagnatieregering is ongemakkelijk groot. Er is al veel politiek kapitaal gestoken in de taxshift, te veel misschien, voor een te laag rendement. Daarnaast kan de regering dit jaar wellicht surfen op een gunstige conjunctuur. Een economische groei van 2 procent is mogelijk, en dan wordt de verleiding groot de conjuncturele meevallers te gebruiken om wat minder structurele inspanningen te doen. Met het risico in 2017 niet meer uit de zetel te geraken waarin men zich genesteld heeft.
Er is ook nog heel wat werk om de losse eindjes in de taxshift en de begroting vast te knopen. Op basis van de huidige ramingen van de regering is nog 3 miljard euro nodig om tegen 2018 een begroting in evenwicht af te leveren. Bovendien moeten heel wat meegerekende besparingen nog worden ingevuld. En wat als de opbrengst van sommige belastingen tegenvalt, zoals de kaaimantaks? Of wat als de deelstaten, die een deel van de factuur van de taxshift kregen, hun deel van het werk niet doen? Wat als de terugverdieneffecten tegenvallen? Hoe worden de extra uitgaven voor veiligheid en migratie gefinancierd, want daar is nauwelijks discussie over geweest? Kortom, het risico is groot dat de regering zichzelf uitschakelt in achterhoedegevechten. De frontlijn blijft in elk geval dezelfde: de N-VA wil voort besparen, CD&V wil temporiseren.
De bezorgdheid van Bart De Wever is te begrijpen. Vergeet niet dat de N-VA haar communautaire agenda in de koelkast heeft gestopt in ruil voor sociaaleconomische hervormingen. Een beter beleid op federaal niveau als alternatieve staatshervorming dus. En de MR van Charles Michel durfde deze meerderheid enkel op de been te brengen mits de communautaire agenda leeg zou zijn. Zelfs nu is de MR de schietschijf van een groot deel van de Waalse pers. Als dus de sociaaleconomische hervormingen stilvallen, dan verdampt de lijm die deze regering bijeenhoudt. En als de PS in 2019 weer aan de macht zou komen, dan dreigen de hervormingen teruggedraaid te worden, en dan zou de N-VA in 2024 even ver staan als in 2014. Als deze regering het betere beleid wil betonneren over een langere periode, dan moet ze nu een versnelling hoger schakelen. Een over een decennium volgehouden gezondheidskuur zou niet alleen uniek maar ook zeer heilzaam zijn voor dit land.
Wervende projecten zijn er nog in overvloed. De regering zou zich kunnen ontpoppen tot de concurrentiekrachtregering, want daar ligt nog veel werk op de plank. De Belgische loonkosten zijn nog altijd bij de hoogste ter wereld. Ze zou zich kunnen ontpoppen tot een koopkrachtregering, die werken fors aantrekkelijker maakt via hogere nettolonen. Of tot een investeringsregering, die eindelijk werk maakt van het opvoeren van broodnodige en productieve overheidsinvesteringen. Of tot een goede-huisvaderregering die de begroting eindelijk structureel op orde brengt. Een combinatie mag ook, maar de rode draad is dat, gegeven de torenhoge belastingdruk en de ongemakkelijk hoge schuldenlast, de nodige middelen enkel gevonden kunnen worden via extra hervormingen en besparingen. De regering-Michel heeft nog tijd om moeilijke keuzes te maken. Het is veel te vroeg en te riskant om nu al op de lauweren te rusten.
DAAN KILLEMAES
Als deze regering het betere beleid wil betonneren over een langere periode, dan moet ze nu een versnelling hoger schakelen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier