Nikkelen Neelie surft tegen de wind in

Eurocommissaris Neelie Kroes wil investeringen in snel internet stimuleren. Maar haar voorstellen botsen op kritiek, zowel van collega’s in de Europese Commissie als van de Europese telecomregulatoren.

Neelie Kroes heeft een ontwerp van Europese aanbeveling klaar, dat moet helpen de doelstellingen van de Europese Digitale Agenda te realiseren. Die zijn onder meer dat elk huishouden in de EU tegen 2020 een internetverbinding van 30 megabit per seconde ter beschikking heeft en dat zeker de helft van de huishoudens een internetabonnement van 100 megabit per seconde heeft.

Noodzakelijk daarbij is de zogenoemde nieuwe generatie netwerken (NGN’s), bijvoorbeeld glasvezel, maar ook nieuwe types van VDSL over koper tot bij de eindgebruiker, zoals Belgacom die aanlegt. In Australië investeert de overheid in glasvezelnetwerken. In de EU wil Neelie Kroes de privésector inschakelen. Om potentiële investeerders — denk daarbij vooral aan dominante spelers als Belgacom — over de streep te trekken, belooft ze de prijszetting van de groothandelsdiensten over die netwerken vrij te laten. Vandaag bepalen de telecomregulatoren de prijzen die dominante partijen zoals Belgacom aanrekenen aan operatoren die hun netwerk gebruiken.

In de plannen van Kroes zouden alternatieve operatoren, net zoals nu het geval is op de kopernetwerken, nog altijd diensten mogen aanbieden op de NGN’s van de dominante speler, in concurrentie met de kleinhandelsafdeling van die laatste. De dominante operator zou aan alternatieve operatoren zelfs dezelfde systemen voor bestellingen en probleemoplossing moeten geven als aan zijn eigen afdelingen. Maar de telecomregulator zou niet langer de prijs bepalen. Hij moet wel ingrijpen wanneer de dominante operator met zijn prijzen de concurrentie dreigt te wurgen.

Wat met oude netwerken

Dan nog blijft de vraag welke tarieven alternatieve operatoren moeten betalen als ze gebruik willen maken van de ‘oude’ netwerken. Als die heel goedkoop zijn, bestaat de kans dat nieuwe netwerken, en in het bijzonder de glasvezelnetwerken, te weinig abonnees krijgen omdat alternatieve operatoren dan kunnen concurreren op basis van de goedkope toegang tot de oude kopernetwerken. Als ze duur zijn, stijgt het algemene prijsniveau, want de kopernetwerkprijzen vormen de referentie voor de prijzen over de nieuwe netwerken.

Om dergelijke problemen te vermijden, wil Neelie Kroes de 27 telecomregulatoren in de EU verplichten dezelfde berekeningsmethode te hanteren bij het bepalen van de prijs die de alternatieve operatoren moeten betalen voor toegang tot de oude netwerken. Netwerken van glasvezel tot de aansluitpunten in de straat, zoals Belgacom die aanlegt, zouden daarbij de referentie zijn. Kroes heeft ook ‘richtprijzen’ voor ogen, die tussen 8 en 10 euro per lijn en per maand liggen.

Voor en tegen

De internationale organisatie van grote telecomgebruikers Intug is vragende partij voor meer uniforme telecomtarieven in Europa. Een recente studie van Intug en ECTA, een vereniging van alternatieve operatoren, wijst op de versnipperde regelgeving voor zakelijke dienstenproducten in Europa. “Op die manier is het voor Europese bedrijven moeilijk om naadloze grensoverschrijdende diensten te verkrijgen”, stipt de studie aan. “Er is geen eengemaakte markt voor telecomdiensten voor bedrijven. Het is een puzzel, gebaseerd op nationale aanbiedingen”, mailt Intug-voorzitter Danielle Jacobs.

Berec, de conferentie van EU-regulatoren waartoe ook het BIPT behoort, is niet enthousiast. Zij heeft Neelie Kroes in maart diplomatisch maar formeel laten weten dat het onzin is één methodologie op te leggen aan 27 markten die zo enorm verschillen in “topologie, geografie, bevolkingsdichtheid, stadsplanning, manier van bouwen, koopkrachtpariteit, lonen en zo meer”.

Berec noteert ook dat de referentie die Kroes daarbij wil hanteren, het glasvezelnetwerk tot in de straat, in sommige Oostbloklanden gewoonweg onmogelijk is door de slechte kwaliteit van de lokale koperdraad. In die landen zouden de prijzen dan worden bepaald op basis van de kosten van een netwerk dat ze niet eens kunnen bouwen.

Bovendien is in landen als Roemenië in de grote steden nu al op grote schaal 100 megabitinternet voor de eindgebruiker beschikbaar voor minder dan 10 euro per maand. Die maken geen gebruik van de netwerken van de dominante speler, maar van de kabel of van netwerken die door de gemeenschap of door kleine lokale bedrijven zijn aangelegd.

Interne kritiek

Er komt ook weerstand tegen het ontwerp van Neelie Kroes van binnen de Europese Commissie. Volgens critici hebben de diensten van twee EU-commissarissen hun “gunstige opinie met bedenkingen” intussen omgezet in een “ongunstige opinie”. De bezwaren zouden onder meer komen van de diensten van commissaris voor de Mededinging Joaquin Almunia, commissaris voor Economische Zaken Olli Rehn en commissaris voor de Interne Markt Michel Barnier. Zij zijn het wel eens met de doelstellingen van Kroes, maar niet met de middelen.

Ze verbazen er zich onder meer over dat Kroes over zo’n belangrijke kwestie geen publieke consultatie organiseert. Een consultatie in 2011 gebeurde zonder concrete voorstellen op tafel. Zij willen ook dat Kroes hen eerst voorrekent wat de impact van de maatregelen in elke lidstaat zal zijn. Het directoraat-generaal voor concurrentie wijst er ook op dat NGN-netwerken in sommige landen (zoals België) al een groot deel van de bevolking bereiken. Een vrije prijsbepaling zou hun dominante operatoren belonen voor investeringen die al zijn gebeurd. De diensten van commissaris Rehn willen dan weer weten hoe Kroes de omschakeling tussen de oude en de nieuwe regulering in de praktijk ziet gebeuren.

Kroes pareert alvast, bij monde van haar woordvoerder Ryan Heath, de kritiek dat ze vooral bekommerd zou zijn om de financiën van de dominante telecomoperatoren. “Neelie Kroes bekommert zich bijzonder om concurrentie en consumentenwelzijn. Maar de realiteit is dat de grote uitdaging voor Europa op dit moment de opwaardering van de netwerken is. Je kan geen concurrentie hebben op netwerken die nog niet bestaan. En Kroes moet het consumentenwelzijn op lange termijn zien wanneer ze deze aanbeveling opmaakt. Het gaat niet om een besparing van enkele euro’s voor de consument op korte termijn”, onderstreept Heath.

Geen eensgezindheid over kosten

Het Britse adviesbureau Point Topic, dat vorig jaar voor Kroes een inventaris maakte van de telecominfrastructuur in de EU, zei vorige week in een nieuw studierapport dat de NGN’s veel minder duur zouden uitvallen dan de Europese Commissie eerst had gedacht. De prijs voor de hele EU zou op 82 miljard euro uitkomen, niet op de 180 tot 270 miljard die de Commissie eerder had genoemd. “Wij doen geen aannames over kosten. Ze zijn bijna onmogelijk te berekenen”, reageerde Heath.

De Commissie beslist collegiaal over de “Aanbeveling over consistente non-discriminatie verplichtingen en kostenberekeningsmethodes”, die het uitzicht en de prijzen van de telecomsector in de komende jaren bepalen. Het besluit wordt naar verwachting in juli genomen. Of de inhoud naar de zin van Neelie Kroes zal zijn, is maar de vraag.

BRUNO LEIJNSE

“Wij doen geen aannames over kosten. Ze zijn bijna onmogelijk te berekenen” Ryan Heath, woordvoerder Neelie Kroes