Nieuwe serviceflats zijn dringend nodig

Terwijl de Vlaamse regering voorziet in 100 miljoen extra voor de bouw van rusthuizen, laat de bouw van 19.000 serviceflats op zich wachten. Nochtans is het bevorderen van privé-initiatief brood-nodig als antwoord op de vergrijzing.

Geen illusies. Tegen 2016 zijn er ruim 23.000 extra plaatsen in de ouderenzorg nodig en die zullen er niet zijn. Zelfs niet als de 17.488 rusthuisbedden die al vergund zijn maar nog moeten worden gebouwd, er tegen dan daadwerkelijk zijn. Die controversiële bedden – volgens sp.a’er Kurt De Loor houdt de commerciële rusthuissector ze gewoon achter de hand om de prijs op te drijven – volstaan niet om in rusthuizen tegen 2016 elke hulpbehoevende bejaarde een plaats te bieden. Vlaams minister Jo Vandeurzen (CD&V) vindt dat ook niet nodig, omdat er alternatieven zijn voor zorgbehoevende ouderen. Hij heeft het dan in de eerste plaats over de rol van de thuiszorg. Iedereen met een zeventiger in de familie weet dat die naoorlogse grijsaards alles liever willen dan te verhuizen naar een rusthuis. De Vlaamse overheid heeft overigens de ambitie andere woonvormen met extra diensten te promoten om de druk op het aantal dure rusthuisbedden te verminderen.

Vlaanderen heeft sinds 1995 een capaciteit van 34.000 serviceflats ingepland. De vergunningen daarvoor werden nagenoeg volledig opgevraagd door investeerders van zowel commerciële als openbare inslag. Toch laat de bouw van 19.000 serviceflats op zich wachten. Onder andere omdat de investeerders de uitvoeringsbesluiten van het nieuwste woonzorgdecreet afwachten.

Die komen in het voorjaar 2012. Toch zal volgend jaar de scheefgroei in de markt voor serviceflats niet van de baan zijn. De bouwpromotoren van serviceflats krijgen acht jaar om een toegewezen project te bouwen en beschouwen dat tijdsbestek al te vaak als een flexibele marge die ze in hun orderboek bewaren voor slechte tijden.

Het zou daarom geen slecht idee zijn investeerders van serviceflats contractueel te verplichten de gereserveerde capaciteit ook sneller te bouwen. Acht jaar tijd om een project te realiseren? Dat is belachelijk lang. Promotoren misbruiken die termijn ook duchtig om de markt te manipuleren. Het gevolg zijn 19.000 ongebouwde serviceflats, een recept om de markt te versmachten als die gelijktijdig beschikbaar komen.

Initiatieven van investeerders en ondernemers om de vergrijzingsgolf mee op te vangen, blijven nochtans cruciaal. Om de factuur voor de overheid betaalbaar te houden, uiteraard, maar ook omdat ze sneller de noden van hun klanten aanvoelen. Een moderne consument – en niet het minst consumenten ouder dan 65 – wil zich niet door al te veel regeltjes en beperkingen gebonden weten. Wees eerlijk: de gemiddelde serviceflat of rusthuiskamer is te klein en biedt niet het comfort dat bewoners verlangen.

Het gelobby van enkele ondernemers om de roerende voorheffing af te schaffen bij het verwerven van obligaties met woonrecht in een serviceflat, verdient daarom politieke aandacht. Het financiële verlies voor de overheid is minimaal, er is een incentive voor de koper en bovendien wordt de beschikbare wooncapaciteit voor bejaarden bevorderd.

Jammer genoeg is de roerende voorheffing een federale bevoegdheid en vooralsnog praat de ploeg van formateur Elio Di Rupo enkel over het verhogen ervan. Bijgevolg kan de Vlaamse regering alleen de rechtstreekse subsidies voor de bouw van meer rusthuisbedden optrekken. Een factuur die jongere generaties moeten betalen terwijl het gemor van ontevreden oudjes enkel luider zal klinken.