De allochtone bevolking in de rijke landen stijgt sneller dan ooit. Wat betekent dat voor hun economieën?
“Vorig jaar verhuisden 1,2 miljoen mensen naar Groot-Brittannië. Dat is zo goed als zeker het grootste aantal in de geschiedenis. De nettomigratie (immigranten min emigranten) naar Australië is momenteel twee keer zo hoog als voor de covid-19-pandemie. Het cijfer voor Spanje bereikte onlangs een recordhoogte. Naar verwachting zullen dit jaar netto bijna 1,4 miljoen mensen naar Amerika verhuizen, een derde meer dan voor de pandemie. In 2022 was de nettomigratie naar Canada meer dan het dubbele van het vorige record. In Duitsland was het zelfs hoger dan tijdens de migratiecrisis van 2015. De rijke wereld zit in een nooit geziene migratiegolf. De in het buitenland geboren bevolking stijgt sneller dan ooit tevoren (zie grafiek Ze komen van ver).
Landen die vijandig tegenover migratie stonden, zoals Japan en Zuid- Korea, staan nu positiever tegenover buitenstaanders, omdat ze de gevolgen van de vergrijzing willen tegengaan.
Wat betekent dat voor de wereldeconomie? Nog niet zo lang geleden leek het alsof veel rijke landen zich resoluut tegen massamigratie hadden gekeerd. In 2016 stemden de Britten voor de brexit en de Amerikanen voor Donald Trump. In de wereldwijde golf van populisme die volgde, beloofden politici van Australië tot Hongarije de migratie hard aan te pakken. Toen sloot covid de grenzen. De migratie kwam tot stilstand, of ging zelfs achteruit, omdat mensen besloten naar huis terug te keren. Tussen 2019 en 2021 daalde de bevolking van Koeweit en Singapore, landen die doorgaans veel migranten ontvangen, met 4 procent. In 2021 overtrof het aantal emigranten uit Australië voor het eerst sinds de jaren veertig het aantal immigranten naar het land.
Op sommige plaatsen heeft de migratiegolf een gevoel van normaliteit teruggebracht. Het aantal buitenlandse arbeidskrachten in Singapore is onlangs teruggekeerd naar het niveau van voor de pandemie. Op andere plaatsen voelt het als een drastische verandering. Neem Newfoundland en Labrador, de op één na kleinste provincie van Canada in bevolking. Lange tijd woonden er mensen van Iers-katholieke afkomst, en de nettomigratie naar de provincie is meer dan twintig keer zo hoog als voor de pandemie. St John’s, de ooit vrij homogene hoofdstad, lijkt bij elk bezoek meer op Toronto. Heart’s Delight, een klein plattelandsdorpje, heeft nu een Oekraïense bakkerij, Borsch.
De nieuwkomers in Newfoundland zijn een microkosmos van die elders in de rijke wereld. Vele honderden Oekraïners zijn op het eiland aangekomen – een klein deel van de miljoenen die het land sinds de inval van Rusland hebben verlaten. Ook Indiërs en Nigerianen lijken in groten getale op pad te zijn. Velen hebben al familiebanden in rijkere landen.
Gevolgen vergrijzing
Een deel van de migratiegolf komt doordat mensen verloren tijd inhalen. Veel migranten kregen in 2020 of 2021 een visum, maar maakten de reis pas toen de covid-voorschriften werden versoepeld. Toch ligt de in het buitenland geboren bevolking van de rijke wereld met meer dan 100 miljoen boven de trend van voor de crisis, wat erop wijst dat er iets anders aan de hand is.
De aard van de post-pandemische economie is een groot deel van de verklaring. De werkloosheid in de rijke wereld is met 4,8 procent in decennia niet zo laag geweest. Werkgevers zijn wanhopig op zoek naar personeel. Mensen uit het buitenland hebben dus een goede reden om te reizen. Wisselkoersschommelingen kunnen een andere factor zijn. Een Brits pond koopt meer dan 100 Indiase roepies, tegen 90 in 2019. Sinds begin 2021 is de gemiddelde munt van opkomende markten met ongeveer 4 procent in waarde gedaald ten opzichte van de dollar. Daardoor kunnen migranten meer geld naar huis sturen dan voorheen.
Veel regeringen proberen ook meer mensen aan te trekken. Canada heeft een doelstelling om in 2023-2025 1,5 miljoen nieuwe inwoners te verwelkomen. Duitsland en India hebben onlangs een overeenkomst ondertekend waardoor meer Indiërs in Duitsland kunnen werken en studeren. Australië verlengt de periode waarin sommige studenten na hun afstuderen kunnen werken, van twee naar vier jaar. Groot-Brittannië verwelkomt Hongkongers die de Chinese onderdrukking willen ontvluchten. Veel landen hebben het Oekraïners gemakkelijk gemaakt om binnen te komen. Zelfs landen die tot nu toe vijandig tegenover migratie stonden, zoals Japan en Zuid-Korea, staan nu positiever tegenover buitenstaanders, omdat ze de gevolgen van de vergrijzing willen tegengaan.
Economieën die veel migranten verwelkomen, hebben daar op de lange termijn baat bij. Kijk naar Amerika. Buitenlanders brengen nieuwe ideeën mee. Volgens een recente studie van het Massachusetts Institute of Technology richten immigranten in Amerika ongeveer 80 procent vaker een bedrijf op dan autochtonen. Uit onderzoek blijkt dat migranten ook helpen om handels- en investeringsrelaties op te bouwen tussen hun thuisland en het gastland. Een massa jonge werknemers helpt ook meer belastinginkomsten te genereren.
Stijgende huurprijzen
Sommige economen hopen ook dat de migratiegolf meer directe voordelen heeft. “Een hoge immigratie is nuttig voor de de Amerikaanse centrale bank, die probeert de arbeidsmarkt af te koelen en de inflatie af te remmen”, zegt Torsten Slok van de vermogensbeheerder Apollo Global Management. Dat argument is misschien iets te optimistisch. Als er meer mensen komen, neemt het arbeidsaanbod weliswaar toe, waardoor de loonstijging lager uitvalt. Maar het effect is vrij klein. Er zijn weinig aanwijzingen dat de landen die de meeste migranten ontvangen de soepelste arbeidsmarkten hebben. In Canada bijvoorbeeld stijgen de lonen nog altijd met zo’n 5 procent per jaar (zie grafiek Effect op lonen is vrij klein).
Migranten vergroten ook de vraag naar goederen en diensten, waardoor de inflatie kan toenemen. In Groot-Brittannië lijken nieuwkomers de huurprijzen in Londen op te drijven. Een soortgelijk effect is merkbaar in Australië. Volgens schattingen van de bank Goldman Sachs leidt de huidige jaarlijkse nettomigratie van 500.000 mensen in Australië tot een stijging van de huurprijzen met ongeveer 5 procent. Hogere huurprijzen leiden tot een hogere algemene consumentenprijsindex. De vraag van migranten kan ook verklaren waarom de huizenprijzen in veel rijke landen ondanks de hogere hypotheekrente niet veel zijn gedaald.
In het komende jaar kan de migratie wat afnemen. De post-pandemische inhaalslag zal eindigen; de arbeidsmarkten van de rijke landen worden langzaam losser. Toch zijn er redenen om aan te nemen dat het hoge niveau van nieuwkomers nog enige tijd hoog zal blijven. Een gunstiger overheidsbeleid is één factor. Belangrijker is dat de migratie van vandaag migratie van morgen met zich brengt, aangezien nieuwkomers kinderen en partners meebrengen. Binnenkort zal de anti-immigratiewending van de rijke wereld aan het eind van de jaren 2010 een aberratie lijken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier