Niet te ziek om te reizen

Als u als werknemer ziek thuis bent en van uw dokter uw woning mag verlaten, kunt u boodschappen doen of de hond uitlaten. U mag zelfs op vakantie gaan of elders gaan werken. Maar daar zijn wel beperkingen aan.

Een vrouw werd door haar werkgever om een dringende reden ontslagen, omdat ze tijdens een ziekteperiode had deelgenomen aan een fietstocht voor het goede doel. Ze vocht het ontslag aan voor de arbeidsrechtbank. De rechter gaf haar gelijk. Hij oordeelde dat de deelname aan die fietstocht geen reden was om haar op staande voet te ontslaan. Welke rechten en plichten hebt u als werknemer precies tegenover uw werkgever als u ziek bent?

Verwittig uw werkgever

Als u door ziekte niet kunt werken, moet u uw werkgever daarvan op de hoogte brengen op de eerste dag van uw arbeidsongeschiktheid. Op die manier kan de werkgever maatregelen nemen om uw afwezigheid op te vangen. Die regel geldt altijd, zelfs als die niet uitdrukkelijk in de arbeidsovereenkomst staat. De wet schrijft niet voor hoe u uw werkgever moet verwittigen. U mag uw afwezigheid zowel telefonisch melden als via e-mail of sms. Houd er wel rekening mee dat u — als het achteraf tot een discussie zou komen — moet kunnen bewijzen dat u uw werkgever wel degelijk tijdig van uw arbeidsongeschiktheid op de hoogte hebt gebracht.

Verwittigt u uw werkgever te laat, dan riskeert u dat hij weigert uw gewaarborgde loon te betalen voor de dagen die aan de uiteindelijke melding zijn voorafgegaan. Voor een ontslag om een dringende reden hoeft u in dat geval niet meteen te vrezen. Daartoe kan de werkgever slechts in uitzonderlijke omstandigheden overgaan, als er ook meer aan de hand is dan die niet-gemelde afwezigheid.

Medisch getuigschrift

Als de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) of het arbeidsreglement dat voorschrijft, of als uw werkgever daarom vraagt, moet u aan uw werkgever een medisch getuigschrift bezorgen. Op dat attest moet de oorzaak van uw afwezigheid staan (ziekte of een ongeval), de vermoedelijke duur van de arbeidsongeschiktheid en of het toegelaten is dat u uw woning verlaat. U moet het bezorgen binnen de twee werkdagen vanaf de eerste dag van de ongeschiktheid, of vanaf de dag dat uw werkgever u om het attest verzoekt. Sommige cao’s of arbeidsreglementen schrijven andere termijnen voor. Bezorgt u geen medisch getuigschrift, dan riskeert u uw gewaarborgde loon te verliezen.

Uw werkgever heeft het recht een controlearts te sturen. U mag niet weigeren dat die u onderzoekt. Doorgaans vraagt die arts dat u bij hem langskomt. Als u van uw dokter uw woning niet mag verlaten, kan hij zich ook bij u thuis aanbieden.

Elders aan de slag

Of u tijdens uw ziekte uw woning mag verlaten, hangt af van het attest van uw arts. Als hij vindt dat er geen medische redenen zijn die beletten dat u uw woning verlaat, mag u gerust boodschappen doen, de hond uitlaten of zelfs een cursus volgen. Uw werkgever kan daar geen bezwaar tegen maken. U mag tijdens uw arbeidsongeschiktheid zelfs een daguitstap ondernemen of deelnemen aan een sportactiviteit, behalve als dat de genezing zou vertragen. U mag ook geen sportactiviteiten ondernemen die een grotere inzet vergen dan de arbeidsinspanning die u normaal gesproken zou moeten leveren, of een vermoeiende reis maken, waardoor de periode van arbeidsongeschiktheid mogelijk moet worden verlengd.

Strikt genomen kan uw werkgever in een ziekteperiode zelfs niet verhinderen dat u voor een andere werkgever betaalde arbeid verricht. Maar daar zijn voorwaarden aan verbonden: het werk dat u daar doet, moet lichter zijn dan uw andere baan en het mag het genezingsproces niet in het gedrang brengen. Gaat u enkele uren helpen in een winkel of in het café van een vriend, dan kan uw werkgever zich daar niet tegen verzetten. Gaat u op een bouwwerf helpen en moet u daar zware materialen tillen, dan ligt dat moeilijker. Verricht u in de periode van arbeidsongeschiktheid een concurrerende activiteit — ongeacht of u dat doet voor een andere werkgever of als zelfstandige — dan stelt dat ook een probleem.

Dringende reden

Onderneemt u tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid een activiteit die niet is toegestaan, dan riskeert u dat uw werkgever u ontslaat om een dringende reden. Maar u kunt dat ontslag aanvechten voor de arbeidsrechtbank. In de praktijk gebeurt dat geregeld, en vaak met succes.

U kunt tegen het ontslag mogelijk formele argumenten aanvoeren. Zo heeft uw werkgever de dubbele driedagentermijn voor een ontslag om een dringende reden misschien niet nageleefd, of heeft hij het ontslag onvoldoende gemotiveerd. Daarnaast kunt u inhoudelijke argumenten hanteren. Om de ernst van de feiten te minimaliseren, zou u bijvoorbeeld kunnen wijzen op uw anciënniteit in de onderneming, uw onberispelijke gedrag in het verleden, het eenmalige karakter van de feiten enzovoort. Krijgt u gelijk van de rechtbank, dan kunt u van uw werkgever een verbrekingsvergoeding vragen.

Houd er wel rekening mee dat uw werkgever zich weleens zou kunnen storen aan uw gedrag tijdens uw ziekteperiode, zonder dat hij overgaat tot een ontslag om een dringende reden. Bij een latere ontslag- of promotieronde zou dat weleens in uw nadeel kunnen spelen.

Overtuigend bewijs

Als uw werkgever beweert dat u tijdens uw ziekte dingen hebt gedaan die niet door de beugel kunnen, moet hij dat bewijzen. Dat kan hij doen met foto’s of getuigenverklaringen. Hij kan zelfs een gerechtsdeurwaarder in de arm nemen om de overtreding te laten vaststellen. Een ander mogelijk bewijsmiddel is een verslag van een gesprek tussen de werkgever en de werknemer over de feiten, dat door beiden is ondertekend.

JAN ROODHOOFT

U mag tijdens uw ziekteperiode een daguitstap ondernemen of deelnemen aan een sportactiviteit, behalve als dat de genezing zou vertragen.