Niet aanraken a.u.b.

In een middelbare school in de Amerikaanse staat Illinois zorgt de recente invoer van een verbod op knuffelen voor heel wat beroering.

De nieuwe no touching-regel is niet ingevoerd om vechtpartijen te voorkomen, maar omdat leerlingen er te veel knuffelden. De schooldirectie vond namelijk dat het te ver ging met elkaar te bepotelen, een nieuwe hype op school. Sommige koppeltjes zouden daar bovendien van hebben geprofiteerd om elkaar innig te omhelzen binnen de schoolmuren.

De nieuwe maatregel maakt helaas komaf met alle vormen van lichamelijk contact. Een klopje op de schouder of een high five worden voortaan ook met een scheef oog bekeken. De maatregel zorgde dan ook voor een regen van protest van ouders die vrezen dat jongeren bij wie wordt ingehamerd dat elk lichamelijk contact strafbaar is, later ook afstandelijker volwassenen worden. Maar de directrice houdt voorlopig het been stijf.

Gelikt en gevoed

Kan het echt zo’n vaart lopen? Canadese onderzoekers haalden ooit een publicatie in het vakblad Science met enkele opmerkelijke experimenten met ratten. Rattenvrouwtjes verzorgen hun jongen wanneer ze het nest binnenkomen door ze eerst rond zich te verzamelen en ze vervolgens te likken, te verzorgen en te voeden. Sommige rattenvrouwtjes doen hier erg hun best voor, andere zijn er veel minder mee bezig.

Dergelijke verschillen hebben gevolgen voor de jongen. Rattenjongen uit nesten die door het moederdier veel gelikt, verzorgd en gevoed worden, gedragen zich veel minder schuw en angstig wanneer ze aan nieuwigheden worden blootgesteld dan jongen uit nesten die weinig worden gekoesterd. Zodra die volwassen zijn, likken, verzorgen en voeden ze hun eigen jongen veel intenser dan jongen uit weinig gekoesterde nesten.

De onderzoekers gingen na of dat knuffelgedrag erfelijk is of aangeleerd. Daarom werd een tweede experiment opgezet met twee groepen rattenvrouwtjes. De eerste groep verzorgde de jongen intens; de tweede veel minder. De rattenjongen werden vervolgens van nest verwisseld. De ratjes die in een warmer nest terechtkwamen, gedroegen zich later ook zorgzamer voor hun jongen. Wat wijst op aangeleerd gedrag.

Haal babyratjes weg bij een moederdier en ze zullen minder groei-enzymes produceren. Gaan onderzoekers de babyratjes zachtjes strelen met een vochtige kwast, waarmee ze het likken nabootsen, dan komt de enzymproductie weer op gang.

Weg stress

Mensen zijn niet minder gevoelig aan knuffelen dan ratten. Liefdevol aanraken vermindert stress, angst en sombere gevoelens, zo blijkt uit onderzoek. De productie van stresshormonen neemt af, het concentratievermogen verbetert en de bloeddruk daalt.

Dat een gebrek aan lichamelijk contact ernstige gevolgen kan hebben, werd pijnlijk duidelijk met de verslagen over de Roemeense weeshuizen enkele decennia geleden. De kinderen werden nauwelijks aangeraakt, ze waren broodmager en kleiner dan gemiddeld. Tot een groep vrijwilligers zich liefdevol over de wezen ontfermde: ze knapten op en maakten tegelijkertijd een inhaalbeweging in lengte en gewicht.

Recenter onderzoek van de Amerikaanse professor psychologie Karen Grewen toont aan dat geregeld geknuffeld worden het risico op hart- en vaatziekten vermindert. Eerder was gebleken dat gehuwde mensen minder hartinfarcten krijgen dan singles, terwijl echtscheiding een negatief effect heeft op de gezondheid. Uit genuanceerder onderzoek blijkt dat niet de burgerlijke staat, maar wel de kwaliteit van de relatie bepalend is.

Hoe beter de relatie, hoe meer oxytocine geproduceerd wordt, een hormoon dat een belangrijke rol speelt in het gevoel van verbondenheid. Vrouwen zouden nog meer effect ondervinden van knuffelen dan mannen. Elkaar eens goed vastpakken doet haar bloeddruk meer dalen dan de zijne.

marleen.finoulst@trends.be

Marleen Finoulst