NGO: BANKIER EN VERZEKERAAR

De vicieuze cirkel doorbreken.

Vier decennia ontwikkelingssamenwerking blijken doorgaans een variatie op “zilverpapier voor de negertjes in de kolonie”. Het besef dat de logica van Adam Smith ook in het zuiden werkt, is een revolutionaire omwenteling in het klassieke ontwikkelingsdenken. Zodra ze beschikken over een startkapitaaltje, schaven mensen in lagelonenlanden zelf aan hun lotsverbetering. Microkrediet staat voor duurzaamheid en het benutten van menselijke werkkracht.

Naast wat groenteteelt begon boer Pedro Tictuc Coy, vader van vier kinderen, in 1990 in Chimaltenango (Guatemala) een schrijnwerkerij. In 1993 kocht hij met een Act-krediet van 15.000 frank een elektrische schaafmachine. Hij bezat toen voor zo’n 30.000 frank aan werktuigen en had een gemiddeld maandinkomen van 6000 frank. Zes jaar later en zes microkredieten verder, is de bedrijfsinventarisatie 150.000 frank waard en zijn inkomen 20.000 frank. Pedro stelt nu zelf vier personen tewerk.

Pedro Coy is slechts een van de 6500 microkredietnemers van Act. CarlosAlonso is aan zijn zevende krediet van 10.000 frank toe. Zeven jaar geleden had hij drie weefgetouwen en twee arbeiders, vandaag tien getouwen en zes arbeiders. Boerenvrouwen in de bergen van Sololá lenen in groep voor een naaimachine, een koe of het opstarten van een houthandeltje.

De kredietverschaffer, Act/Findea, heeft zich in Guatemala losgeweekt uit de (verslavende) financiële afhankelijkheid van buitenlands donorgeld en zich ingebed in een lokale dynamiek. Het hulpinfuus wordt ontkoppeld, de vicieuze cirkel van externe financiële afhankelijkheid doorbroken. De NGO wordt een KMO.

Is dat geen ketterij? “Het kredietfonds is vandaag zelfbedruipend omdat het winst heeft gegenereerd,” reageert Guido Lamote, algemeen directeur van Act. Maar bewijst een terugbetalingsgraad van 95% niet dat de allerarmsten uit de boot vallen? “Zo’n opwerping getuigt van een verkeerde kijk op de lokale dynamiek,” antwoordt Lamote. “Er ontstaat een evenwicht tussen mensen die hun eerste lening aangaan en ontleners die zich na meerdere kredieten hebben opgewerkt. Het is toch geen schande dat dit geen eeuwigdurend NGO-project is, maar een proces dat na kredietverlening ook het spaarelement inbrengt en nadien wellicht de stap naar verzekeringen zal zetten. Met lokale mensen.”

En coöperanten. Hoe lang nog? “Is er in de globalisering van de wereld nog een taak weggelegd voor coöperanten of moeten ze per definitie een pakketje afleveren met een mooi strikje erom? Ik meen dat ze nuttig kunnen zijn, niet in het operationele veld, maar in het helpen uitwerken van een strategie. Coöperanten kunnen eenzelfde toegevoegde waarde geven als de expatriates die door privé-bedrijven in hun buitenlandse projecten worden ingeschakeld.”

Erik Bruyland