Nederlandse gezondheidszorg geeft het voorbeeld

Zelfgenoegzaam roepen we al jaren dat we de beste en meest toegankelijke gezondheidszorg van de wereld bieden. En dat alles voor een competitieve prijs. Een vergelijkende studie van Health Consumer Powerhouse zet echter het Nederlandse systeem bovenaan, terwijl België niet eens de topdrie haalt. De Nederlandse minister van Volksgezondheid Hans Hoogervorst is dezer dagen bezig aan een stevige hervormingsronde van de gezondheidszorg. Hij sluisde de zorgverzekeringswet na een heftig debat door het Nederlandse parlement. De liberaal Hoogervorst wil een basisverzekering voor iedereen en hoopt tegelijk dat tal van financiële prikkels en meer marktwerking het stelsel betaalbaar zullen houden.

En ondertussen in België? Bij ons heeft minister van Sociale Zaken Rudy Demotte (PS) volmachten om de uitgaven in de hand te houden. Tijdelijke maatregelen waarmee de minister de afgelopen weken mee uitpakte, moeten dit jaar de stijging van de uitgaven in de gezondheidszorg in de hand houden. Maar eind 2005 is het afgelopen met die volmachten. Zowaar een krachtig instrument om de uitgaven te beheersen, maar allerminst een manier om de ziekteverzekering structureel gezond te maken. De eerste maatregelen van Demotte viseren zowel het onverantwoorde voorschrijfgedrag van artsen als de farmaceutische industrie. Artsen en geneesmiddelenindustrie voelen zich alweer genaaid. De patiënt is zich ondertussen van geen kwaad bewust, terwijl een derde maatregel van Demotte – het opgeven van het remgeldplafond voor geneesmiddelen waar een generisch alternatief voorhanden is – ook de patiënt in de portemonnee zal raken. Alles lijkt in orde, maar dat is het niet. Iedereen de beste zorgen beloven – hoe mooi die utopie ook is – gaat steeds moeilijker. Alleen staat geen enkele politicus klaar om die onpopulaire boodschap te verkondigen. Waar wachten onze politici op om te beginnen aan de fundamentele hervormingsronde van het Belgische systeem?

Ook wij stevenen immers af op het debat van wat er in een basisverzekering moet en hoe we meer marktwerking kunnen organiseren. Voorlopig blijft die discussie echter taboe. Nochtans is de stijgende factuur van de gezondheidszorg in alle ontwikkelde landen een probleem. Al blijkt ‘onbetaalbaar’ daarbij een rekbaar begrip. In de VS – waar nu ook hervormingen in de lucht hangen – vinden ze 15 % van het BNP te veel, wij klagen al bij 9 %. De uitgavengroei in de gezondheidszorg stijgt systematisch sneller dan de economische groei. Relatief dreigt op die manier een steeds groter deel van de staatshuishouding naar volksgezondheid te gaan, geld dat bijvoorbeeld niet naar de noodzakelijke innovatie in een kenniseconomie kan gaan.

Een wondermiddel bestaat er niet voor deze patstelling. Er zullen steeds nieuwe en duurdere geneesmiddelen op de markt komen, de vergrijzende bevolking jaagt de gezondheidsfactuur omhoog en bovendien worden patiënten steeds veeleisender. Waarom is gedeeltelijk privatiseren dan noodzakelijk? Efficiëntie verhogen, kan door steeds meer regeltjes op te leggen aan een morrende meute zorgverstrekkers die het systeem vervloeken of door meer macht aan de klant – in dit geval de patiënt – te geven. Tenslotte is hij degene die de keuze moet maken hoeveel hij over heeft voor de beste zorgen.

Roeland Byl