Wat staat in het Nederlands regeerakkoord? 14,8 miljard per jaar besparen, zachter stikstofbeleid en de nieuwe formateur

De komende Nederlandse regering wil besparen op de openbare omroep en wil een snelheid tot 130 kilometer per uur toelaten op de snelwegen. Er wordt sterk ingegrepen op het vlak van migratie en de voormalig Nederlands topambtenaar en christendemocraat Richard Van Zwol is aangeduid als formateur.

Bijna zes maanden na de verkiezingen hebben de onderhandelaars van de Nederlandse partijen BBB, PVV, VVD en NSC een akkoord bereikt over een nieuwe, rechtse regering. De vier fracties hebben woensdagavond ook ingestemd met het akkoord. De meerderheidspartijen hebben unaniem Richard Van Zwol van de christendemocratische CDA aangeduid om de formatie te leiden. Van Zwol was ook al één van de informateurs.

Volgens de leiders van de vier toekomstige regeringspartijen zou het “met het oog op de continuïteit in de kabinetsformatie” handig zijn mocht een van hen aan het roer blijven. Het is gebruikelijk dat de formateur ook eerste minister wordt. Op de vraag of dat deze keer ook het geval is, gaf van Zwol “een categorisch nee” als antwoord. Hij verwacht dat hij het proces “zakelijk en neutraal” kan leiden als hij niet zelf voor een regeringsfunctie beschikbaar is. 

130 kilometer per uur

Volgens de Nederlandse media zijn de onderhandelaars van de vier partijen onder meer overeengekomen dat er overdag weer 130 kilometer per uur mag worden gereden op de snelweg. Die maximumsnelheid werd enkele jaren geleden nog verlaagd om de uitstoot van stikstof omlaag te brengen.

In het akkoord zijn ook besparingen bij de publieke omroep opgenomen. De NPO zou 100 miljoen euro moeten inleveren. 

Ook is overeengekomen dat de ‘spreidingswet’, die afspraken over de opvang van asielzoekers bevat, niet zal worden uitgevoerd. De vier meerderheidspartijen willen ook een tijdelijke Asielcrisiswet invoeren. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat via gezinshereniging mag nareizen wordt “fors beperkt”.

Plan tegen woningnood

Een andere opvallend voorstel, zeker in de huidige internationale context: Nederland wil zijn ambassade in Israël van Tel Aviv naar Jeruzalem verplaatsen. Er “wordt onderzocht wanneer verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem op een daartoe geschikt moment kan plaatsvinden”, schrijven de vier partijen. 

Het akkoord op hoofdlijnen voorziet ook maatregelen om de woningnood aan te pakken. De bouw van nieuwe woningen moet worden versneld door meer grond beschikbaar te stellen. Er worden nieuwe gebieden aangewezen waar grootschalige woningbouw kan plaatsvinden. En als er sprake is van concurrentie om grond, dan gaat woningbouw boven windmolens, zo vermeld de tekst.

Klimaat en stikstof

De coalitie in wording wil zich in haar klimaatbeleid houden aan de bestaande afspraken, maar vindt het niet nodig om in Europa voorop te lopen. Het plan om grote vervuilende bedrijven vanaf 2028 meer te laten betalen voor hun CO2-uitstoot wordt bijvoorbeeld ingetrokken.

Ook op het vlak van stikstofbeleid kiezen PVV, VVD, NSC en BBB voor een minder vergaande aanpak dan de ontslagnemende regering. Een gedwongen krimp van de veestapel is niet aan de orde en ook gedwongen onteigening van boeren niet.

Tot slot wordt het eigen risico van de zorgverzekering meer dan gehalveerd, van de huidige 385 euro naar 165 euro per jaar. Die sociale maatregel gaat wel pas in vanaf 2027.

14,87 miljard bezuiniging

De formerende partijen hebben in hun hoofdlijnenakkoord afgesproken om uiteindelijk 14,7 miljard euro per jaar te bezuinigen. Daar staat ook 14,7 miljard euro aan extra uitgaven tegenover. Dat gaat samen met lastenverzwaringen van 4,6 miljard euro. 

De presentatie van het definitieve coalitieakkoord zal donderdagmorgen plaatsvinden. De formatiefase wordt langer dan normaal omdat een verdeling van de ministerposten nog niet aan de orde is geweest. Van Zwol verwacht vier à vijf weken nodig te hebben.