Nederland bestelt 112 elektrische bussen bij Van Hool: ‘Qbuzz stelt bijzonder hoge kwaliteitseisen, dit is geen standaard elektrische bus’

De busbouwer Van Hool heeft een order voor 112 batterijbussen voor de Nederlandse vervoersmaatschappij Qbuzz binnengehaald. Dat gebeurt een week nadat De Lijn koos voor de Chinese busbouwer BYD. “Qbuzz stelt bijzonder hoge eisen voor de kwaliteit en de uitrusting, om tegemoet te komen aan de verwachtingen van de reiziger”, zegt Van Hool-woordvoerder Dirk Snauwaert aan Trends.

Goed nieuws voor Van Hool. Nadat de Nederlandse vervoersmaatschappij Qbuzz vorig jaar al 54 elektrische bussen had besteld bij de Vlaamse busbouwer uit Koningshooikt, komt daar nog een grote bestelling van 112 batterijbussen bovenop. “Dit nieuwe order van Qbuzz is meteen het grootste voor de Van Hool A-stadsbus”, zegt Van Hool-woordvoerder Dirk Snauwaert. Inmiddels heeft het bedrijf al meer dan 400 voertuigen gebouwd in dat nieuwe gamma van bussen met een batterij-elektrische aandrijving, een brandstofcel (waterstof) of een trolley-aandrijving.

Qbuzz zal de bussen vanaf 15 december dit jaar inzetten in de vervoersregio Zuid-Holland Noord in de provincie Zuid-Holland. De maatschappij haalde de nieuwe concessie binnen voor die regio, met steden als Leiden, Gouda en Alphen aan den Rijn. De bussen die de Nederlandse maatschappij bestelt, zijn van een nieuw model dat in 2022 door Van Hool werd voorgesteld. De grote batterij met een capaciteit van 578 kilowattuur levert volgens de Belgische busbouwer voldoende energie voor een betrouwbare dienstuitvoering én het klimaatbeheersingssysteem.

Het nieuws zal bijzonder goed onthaald worden bij Van Hool, want het bedrijf kampt al langer met financiële moeilijkheden. Vorig jaar constateerde Trends dat Van Hool al drie opeenvolgende jaren verlies lijdt, waarbij het eigen vermogen aanzienlijk is gedaald, terwijl de bankschulden zijn toegenomen. Maar liefst 65 procent van de werknemers bij het busbedrijf in Lier is momenteel economisch werkloos.

De Lijn

Niet weg te denken bij deze bekendmaking is dat De Lijn vorige week een bestelling plaatste van 92 bussen bij de Chinese producent BYD. De openbare vervoersmaatschappij kreeg daarvoor heel wat kritiek te verduren, aangezien bedrijven als VDL en Van Hool elektrische bussen in België produceren. Het Chinese BYD kon deelnemen aan de aanbesteding, omdat het vanuit een Europese zetel opereert en de bussen ook in Europa, in Hongarije, in elkaar zet.

De Lijn deed al wel in 2021 een bestelling bij Van Hool en er loopt nog altijd een raamcontract. De Lijn heeft in de komende jaren duizenden elektrische bussen nodig om zijn zero-emissiedoelstelling te halen.

Waarom bestelt een Nederlandse maatschappij 166 elektrische bussen in België, terwijl De Lijn kiest voor een Chinese leverancier?

DIRK SNAUWAERT. “Ik begrijp die vraag, maar ik ga me daar niet over uitspreken. Wat ik wel ga zeggen, is waarom de Nederlanders bij ons gekomen zijn. Dit is niet zomaar een standaard elektrische bus. Qbuzz stelt bijzonder hoge eisen voor de kwaliteit en de uitrusting om tegemoet te komen aan de verwachtingen van de reiziger.

“Er zijn bijvoorbeeld heel wat plaatsen voor mindervaliden en voor rolstoelgebruikers is er een elektrische rijplaat. Qbuzz gebruikt ook niet de gewone zetels die we uit het openbaar vervoer kennen. Het zijn zetels die bijna evenwaardig zijn als die van een touringcar. Er zijn veiligheidsgordels, tabletten waarop je een laptop kunt zetten om te werken, plaatsen voor drinkbekers. Dat maakt het zo uniek en karakteristiek. In het lastenboek werd ook een grote batterijcapaciteit gevraagd, vandaar de batterij van 578 kilowattuur. Dat is niet niets.

“Wij hebben als enige een antwoord gegeven op alle vragen in hun lastenboek. En ook de goede en jarenlange relatie die we hebben met Qbuzz zal een rol hebben gespeeld. Zij weten wat ze aan ons hebben.”

Zegt u dat De Lijn lagere eisen stelt qua uitrusting?

DIRK SNAUWAERT “Je kunt de twee opdrachten niet vergelijken, want de bestelling van Qbuzz gaat om langeafstandsritten tussen steden, waar reizigers voor lange tijd comfortabel willen zitten. Het zijn bussen die over de snelweg rijden. De raamcontracten van De Lijn gaan daarentegen over stadsbussen en die zijn veel eenvoudiger. Op dit moment heeft De Lijn nog geen bestelling geplaatst voor bussen die bedoeld zijn voor langeafstandsritten.”

Geert Van Lierde, een expert bij Personenvervoermagazine, stelde eerder in Trends dat vooral de lage prijs en de levertijd zullen hebben meegespeeld bij de beslissing van De Lijn. Hij erkende wel dat veel Europese busbouwers, waaronder Van Hool, een betere kwaliteit en nazorg bieden. Bent u op snelheid en prijs gepakt?

SNAUWAERT. “Ik kan niet zeggen dat er een vervoersmaatschappij is in Europa die zegt dat kwaliteit niet belangrijk is. Ook de prijs en de levertijd zijn voor iedereen belangrijk. Waar wordt dan het belangrijkste verschil gemaakt? Dat is bij de inhoud. Wij kunnen ook standaardbussen leveren, maar we zijn nog sterker als we daar extra inhoud aan kunnen toevoegen, zoals hier het geval is. Dat is de sterkte van Van Hool.”

Een element dat ook kan meespelen, zijn de leveringtermijnen. Van de bussen die De Lijn in 2021 bestelde, moet Van Hool nog altijd achttien exemplaren leveren. Qbuzz wil zijn bussen vanaf 15 december inzetten. Is dat haalbaar?

SNAUWAERT. “Die levertermijn maakte ook deel van het lastenboek, net als de voorziene testperiode. En er worden ook garanties gevraagd. Als wij niet op tijd leveren, staan daar boetes tegenover en die willen we natuurlijk zo veel mogelijk vermijden. Maar ik kan vandaag niet met 100 procent zekerheid zeggen of we tijdig zullen kunnen leveren. Onvoorziene omstandigheden kunnen altijd roet in het eten gooien. Neem de coronapandemie bijvoorbeeld.”

Is het bekend waar de bussen grotendeels geproduceerd worden? Van Hool bouwt bussen in België, maar ook bijvoorbeeld in Skopje, in Noord-Macedonië, waar zo’n 1.300 mensen werken.

SNAUWAERT. “Nee, dat kunnen we nu nog niet zeggen. Op dit moment zijn we nog in een ontwikkelingsfase en zijn we op de markt op zoek naar onderdelen. Dan gebeurt vanuit de vestiging in Koningshooikt. De naverkoop moet ook georganiseerd worden en daarvoor moet bepaald worden hoeveel onderdelen nodig zijn op voorraad. Het hele commerciële onderdeel moet opgevolgd worden, net als de beschikbaarheid van personeel. Die hele preproductie gebeurt in Koningshooikt. Daar gaan we ook de eerste prototypes bouwen en testen.

“In de tussentijd maken we een productieplanning en wordt duidelijk wie beschikbaar is, waar welke bus wordt gebouwd en tegen welke termijn. We kunnen zowel produceren in Koningshooikt als in Skopje, en dat geeft ons de nodige flexibiliteit.”

‘Er zal meer nodig zijn voor Koningshooikt dan deze ene opdracht’

Dirk Snauwaert, woordvoerder Van Hool

Uw Belgische personeel en de publieke opinie zal veelal hopen op extra productie in ons land. In Koningshooikt zijn al veel banen verdwenen en een groot deel van het personeel is economisch werkloos.

SNAUWAERT. “Dat begrijp ik, maar verschillende factoren spelen een rol spelen bij die productieplanning. Het is ook zo dat er meer nodig is voor Koningshooikt dan deze ene opdracht alleen.”

Geert Van Lierde van Personenvervoermagazine stelde dat de nazorg een belangrijke troef is van Van Hool. Kan een busbouwer als BYD, dat enkel assemblage doet in Hongarije, maar grotendeels vanuit China opereert, een vervoersmaatschappij even snel helpen bij herstellingen?

SNAUWAERT. “Ik kan niet zeggen hoe een ander bedrijf dat organiseert, wel hoe wij het doen. We doen dat op de maat van de klant en we weten welke onderdelen vervangen moeten worden op welke momenten. We staan de klant bij volgens een structuur met drie aspecten. Er moeten onderdelen op voorraad zijn: bij de klant zelf, in ons centrale magazijn en bij de leverancier.”

Heeft u er goede hoop op dat er toch nog bestellingen door De Lijn worden geplaatst?

SNAUWAERT. “Natuurlijk hopen we dat. We kijken daarnaar uit en voor ons is dat belangrijk. Er lopen nog verschillende raamcontracten die niet volledig zijn ingevuld. Van Hool heeft al 36 elektrische bussen geleverd aan De Lijn bij een vorige bestelling. We zullen zien wat de ervaringen ermee zijn.”

De Lijn heeft in de komende jaren duizenden bussen nodig, dus er is nog veel mogelijk. Maar nog niet alle bussen van de bestelling uit 2021 zijn geleverd. Denkt u dat dat heeft meegespeeld bij de keuze voor BYD?

SNAUWAERT. “Dat zal u aan hen moeten vragen. Er is nog veel mogelijk. Natuurlijk hebben we ook maar de capaciteit die we hebben, maar er we kunnen nog steeds betekenisvolle aantallen aan.”

Lees ook: