Namen Vlaams !

Jean-Luc Dehaene, Jan Hinnekens, Michel De Smet, Jean-Pierre De Bandt, Paul Goossens : allemaal prominente Vlamingen die gestudeerd hebben aan de Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix. Bij de start van het nieuwe academiejaar trok Trends naar de campus in Namen.

Op maandag 15 september openden de poorten van de Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix in Namen. Om 10 uur was er een eucharistieviering, om 14 uur een academische zitting met de toespraak van de rector. Na het aperitief, traditiegetrouw aangeboden door de Assemblée Générale des Etudiants, zochten de zowat 4000 studenten enthousiast en druk babbelend hun nieuwe uurrooster en leslokalen voor het academiejaar 1997-98.

Maar drie dagen eerder, op vrijdag 12 september, zaten reeds zo’n 150 jongeren nerveus op de banken, schrijfpen in de hand. Niet voor een laatste herexamen, wel voor een eerste examen : vooral Vlamingen maar ook een handvol andere “buitenlanders” die geen school hebben gelopen in de taal van Voltaire. Volgens een kakelvers besluit (7 juli jongstleden) van de regering van de Franstalige Gemeenschap moeten alle niet-Franssprekenden nu een taalexamen afleggen vooraleer ze worden toegelaten tot een universitaire instelling van de Franstalige Gemeenschap. “Het verhogen van de slaagkansen van de studenten eerste kandidatuur,” zo luidt de officiële uitleg. Maar Maurice Gilbert, s.j., rector van de Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix (FUNDP), betwijfelt de pedagogische motivering. Budgettaire redenen lees : de Franstalige Gemeenschap die niet voor de universtaire opleiding van de Vlamingen wil opdraaien lijken hem de ware toedracht dichter te benaderen. “Ach,” zucht hij, ” la Belgique est malade de ses problèmes linguistiques. Als wij geen Vlamingen meer kunnen opleiden, dan vrees ik voor de toekomstige dialoog tussen beide gemeenschappen.”

Hoewel het taalexamen, dat bestond uit een mondeling en schriftelijk gedeelte, op zich niet echt moeilijk bleek en de FUNDP twee voorbereidingsdagen heeft gehouden, hebben er zich dit academiejaar toch een dertigtal Vlamingen minder ingeschreven dan de voorgaande jaren. 30 studenten minder betekent voor de “Facultés” 10 miljoen frank subsidie minder, een onaangenaam feit op een ogenblik dat ze nieuwe leergangen inricht terwijl het knokken blijft om het studentenaantal op peil te houden. “Dit is niet de aanleiding voor mijn verbolgenheid,” vervolgt de rector, die het taalexamen ook publiekelijk heeft afgekeurd. “Ik vrees dat het de jongeren uit lagere sociale klassen zijn die het slachtoffer zullen worden. Diegenen wier ouders niet het geld hebben om hen 6 weken naar het zuiden van Frankrijk te sturen ter voorbereiding van het examen, diegenen bij wie er anders dan in bepaalde franskiljonse kringen in Vlaanderen thuis geen Frans gesproken wordt.”

Waar Vlamingen thuis zijn

De Franstalige Gemeenschap telt 9 universiteiten (voor 4 miljoen inwoners !), doch de FUNDP is daarvan de enige die actief recruteert in Vlaanderen : alle scholieren van het laatste jaar secundair onderwijs krijgen in de loop van de maand januari een kleurrijke brochure in de bus. Wie interesse toont, wordt persoonlijk ontvangen en/of bezocht door een professor en begeleid in de studiekeuze. “Wij hanteren hierin een zeer strikte deontologie,” stelt Agnès Mathieu, hoofd van de dienst externe betrekkingen. “Er is geen sprake van agressieve, misleidende ronseling. Alle promotie die we voeren, heeft een informatieve basis. We trachten mislukking maximaal te vermijden. Niet slagen is dramatisch voor de student, is erg voor zijn/haar ouders, en kost geld aan de gemeenschap.”

Vorig academiejaar telde de FUNDP 1480 eerstekandidatuurstudenten, 178 daarvan kwamen uit Vlaanderen ( exclusief de Nederlandstaligen uit Brussel). Dit is 12 %. Daarmee staat Namen bovenaan de lijst van de universiteiten in de Waalse regio met de grootste aantrekkingskracht op Vlaamse eerstekandidatuurstudenten. Ter vergelijking : aan de Université de Liège waren er 14 Vlamingen op 2341 eerstekandidatuurstudenten, aan de UCL 151 op 2617, aan de ULB 282 op 2854, de UMH 3 op 658.

Op het volledige studentenbestand van de FUNDP vertegenwoordigen de Vlaamse studenten 10 %. “Dit is zo sinds pakweg een decennium,” weet Paul Wynants, beheerder van FUNDP, belast met de studentenzaken. “Er deed zich wel een verschuiving voor in de geografische afkomst. Waar vroeger de meerderheid van onze Vlaamse studenten uit de provincie Antwerpen kwam, woont het grootste percentage nu in de provincie Vlaams-Brabant.” Opgesplitst naar studierichting zit 56,2 % van de Vlaamse studenten aan de FUNDP in de faculteit rechten (zie tabel).

PREMIER JEAN-LUC DEHAENE STUDEERDE

aan de FUNDP, ex- Boerenbond voorzitter Jan Hinnekens, zakenadvokaat en voorzitter van de Coudenberg-groep Jean-Pierre De Bandt, gewezen minister Mark Eyskens. Zelfs Paul Goossens, ooit actief in de “Leuven Vlaams“-beweging en ex-hoofdredacteur van de krant De Morgen, opteerde voor een kandidatuur rechten aan de Facultés. Waarom studeerden deze Vlamingen aan de Franstalige universiteit van Namen ? “Och, mijn motivering was heel simpel,” lacht Paul Goossens, “mijn ouders lieten me eerst niet graag op kot gaan, dus zocht ik een universiteit die ver genoeg van thuis lag : dan konden ze wel niet anders.” Niet dat hij spijt heeft van zijn keuze. “Inhoudelijk stond het daar op punt, met veel interessante professoren. En er was een kolonie van Nederlandstaligen die achteraf in heel de Leuven Vlaams-beweging een actieve rol hebben gespeeld. Ik heb er veel geleerd. Ook over de Vlaamse burgerij.”

Michel De Smet, raadgever van de voorzitter van Argenta Spaarbank, wilde aanvankelijk rechten en pol & soc gaan studeren in Leuven, tot een kennis hem dit afraadde “omwille van de omvang. Hij vond Namur een betere keuze. De universiteit was er kleiner, daardoor overzichtelijker en efficiënter. Ik ben mij gaan inschrijven en ben op de toenmalige rector gestoten, Père Joset, een grote persoonlijkheid, die mij afraadde om rechten te studeren. Hij zei dat hij iets veel beters en nieuwers had : economie. Het is de juiste keuze gebleken. Namen was natuurlijk wel kleinburgerlijk, maar de Jezuieten beseften dit en trachten openheid te creëren door ons bijvoorbeeld in ons laatste jaar verplicht 4 tot 5 maanden naar een universiteit in het buitenland te sturen. In de jaren zestig ! Dat was revolutionair.”

De Vlamingen presteren goed

De denklijn van de actuele Vlaamse studenten verschilt niet zoveel van hun prominente voorgangers, zo blijkt uit een recente enquête. Paul Wynants : “De doorslaggevende motivering blijkt de kwaliteit van de begeleiding aan de Facultés. Andere elementen zijn de ‘menselijke omvang’ van de universiteit, de stad Namen zelf die sympathiek overkomt, niet te groot is en waar de lokale autoriteiten niet corrupt zijn en geen extreme standpunten innemen in taalzaken. De reputatie speelt een rol, evenals de familiale traditie : vaak heeft een van de ouders hier gestudeerd of een oudere broer of zus. Sommigen belanden hier op aanraden van een leraar uit het secundair onderwijs of nog, omdat verschillende bekende, Nederlandstalige professoren zoals bijvoorbeeld Charles Van Wymeersch (UIA), de econonoom Herbert Glejser (VUB), de klassieke filoloog Lambert Isebaert (KU Leuven) en de jurist Hendrik Vuye (Ufsia & UIA) hier doceren.”

De Vlamingen presteren overigens goed aan de FUNDP. “Het is juist dat het slaagpercentage bij onze Vlaamse studenten gelijk ligt of zelfs iets hoger dan bij de Franstalige,” zegt rector Gilbert. “De taalhandicap is na een jaar totaal weggewerkt. Vandaar ook het absurde van dat taalexamen.” Ook Marc Romainville van de pedagogische dienst bevestigt : “De Nederlandstalige studenten hebben het voordeel dat ze van meetaf aan een twijfelende houding ontwikkelen, zij denken meer na over een aantal woorden en begrippen die voor hen nieuw zijn. Zij zullen ook sneller een woordenboek openslaan om te verifiëren of een bijkomende vraag stellen. Dit in tegenstelling tot hun Franstalige jaargenoten die denken het te weten omdat ze die woorden en begrippen in hun dagelijkse taal gebruiken.”

“Het is ook zo,” vervolledigt Maurice Gilbert, s.j., “dat we hier de beste leerlingen van de beste scholen in Vlaanderen krijgen. Onze Franstalige studenten vertegenwoordigen een bredere doorsnede van de bevolking.”

De Vlaamse studenten in Namen hebben hun eigen studentenclub, Brabo, maar tonen geen neiging tot gettovorming. “Ik hoor ze onder elkaar wel Nederlands praten,” zegt rector Gilbert, “wat ik ten zeerste apprecieer. Dit toont dat ze zich hier op hun gemak voelen. Maar zij integreren zich wonderwel op de campus. Zij wonen in kamers in het oude Namen, rond de Église St. Loup zij zijn zich dus niet in groep buiten de stadskern gaan vestigen. Zij werken mee aan de RUN (Radio Universitaire de Namur) en tal van andere activiteiten. En : de AGE, de Assemblée Générale des Étudiants, heeft zelfs menig Nederlandstalig voorzitter gehad.”

CATHY BUYCK

JEAN-LUC DEHAENE, PAUL GOOSSENS, MICHEL DE SMET Notoire voorgangers van de huidige generatie Vlaamse studenten in Namen.