N-VA is de spil van de verkiezingscampagne

Zondag zullen veel Belgen een zucht van verlichting slaken: eindelijk kunnen ze naar de stembus trekken. De jongste weken werden ze overstelpt met berichtgeving over de verkiezingen in de pers en op de tv en de radio.

Nu al kunnen we enkele conclusies trekken. Drie verkiezingen tegelijk houden, was geen goed idee. Het veroorzaakte verwarring tijdens de campagne. In debatten zaten kandidaten voor het Vlaams en het federaal parlement door elkaar, alsof dat vanzelfsprekend was. De thema’s – federaal, Vlaams en Europees – werden door elkaar gehaald. Wie dacht dat er verkiezingen waren om het gevoerde beleid van een regering te belonen of te bestraffen en een kijk te bieden op de programma’s voor de volgende legislatuur, was eraan voor de moeite. Belangrijke thema’s, zoals de vergrijzingstsunami, bleven onderbelicht.

In de berichtgeving viel Europa uit de boot. De media besteedden wel obligaat aandacht aan de stembusslag voor het Europese halfrond, maar de meeste Europese lijsttrekkers en hun programma bleven een blinde vlek voor het publiek. Een schande, als we weten hoe belangrijk de Europese Unie is, en welke invloed de Europese Commissie heeft op ons dagelijks leven.

Ondertussen is de overwinnaar van de campagne al lang bekend. N-VA is erin geslaagd alle campagnes – inclusief die van de andere partijen – rond zich te doen draaien. De schaarse kopstukkendebatten – met Bart De Wever per definitie in de hoofdrol – waren belangrijk. Geniaal was de vondst om de degens te kruisen met Paul Magnette, de baarlijke duivel in persoon. De uitzending op VTM haalde op een laat uitzenduur meer dan een half miljoen kijkers, kreeg veel weerslag in de pers en werden druk besproken op café en in de trein. De N-VA-voorzitter plande zijn momenten uitstekend.

Politicologen en journalisten vroegen zich af hoe het zover is kunnen komen: verkiezingen die rond één partij en haar programma draaien. Het antwoord is nochtans eenvoudig en gaat terug naar de vorming van de regering-Di Rupo tweeënhalf jaar geleden. Toen werd een reeks blunders begaan die als een loden last op de regeringspartijen blijven drukken.

Om te beginnen, was er het gebrek aan een parlementaire meerderheid aan Vlaamse kant. In plaats van dat te compenseren door in de regering evenveel Vlaamse als Franstalige ministers op te nemen, begingen PS, MR, cdH en vooral CD&V, Open Vld en sp.a de vergissing ook daar de Vlamingen in de minderheid te zetten. Een volgende misstap was dat de regering-Di Rupo de facto een achtpartijenregering was, met Groen en Ecolo die de tweederdemeerderheid leverden. Daardoor bleef de facto maar één oppositiepartij over, de grootste politieke formatie in Vlaanderen, waarvoor de rode loper werd uitgerold.

Bovendien drukten de socialisten hun stempel op het beleid, waarbij de regering tevergeefs probeerde de vele belastingen voor te stellen als saneringen en besparingen. Meteen was het beeld van de Franstalige belastingregering geboren. Die regering sukkelde vervolgens van de ene twist in de andere. Premier Di Rupo was zo goed als onzichtbaar in Vlaanderen. De kluchten over de panda’s voor Pairi Daiza en de dubbele naamgeving waren gedroomde thema’s voor cartoonisten.

De jongste weken waren er pijnlijke communicatie-uitschuivers, zoals de hasjmotie op het sp.a-congres, de zoveelste bocht van Open Vld in dossiers als de pestbelastingen en de Oosterweel-verbinding, en de pijnlijke uitspraken van Reynders over de verdwenen kinderen en de pestbelastingen die alleen de Vlamingen troffen. Ook N-VA liet communicatiesteken vallen. Dat die partij daar zo gemakkelijk mee wegkwam, heeft veel te maken met de klare inhoudelijke keuzes die ze vanaf het begin had gemaakt. De oplossingen die N-VA voorstelt, zijn gebaseerd op de combinatie van gezond verstand en een perfect aanvoelen van wat de Vlaming bezighoudt. Strategen van andere partijen zijn daar niet in geslaagd en moeten hun campagnes noodgedwongen beperken tot het reageren op die ene partij.

Met zijn strategie, programma, tactiek, framing en communicatie heeft N-VA deze campagne al gewonnen. Het is zondag uitkijken of de uitslag van N-VA dat eveneens zal weerspiegelen, en vooral in welke mate. Vanaf 26 mei begint de volgende communicatiestrijd.