Na twee uitstekende boekjaren en een forse overname komt de apotheekgroep Multipharma versterkt naar de klant. De opbouw is dezelfde gebleven, een verticale keten met eigen distributie en eigen apotheken, en een coöperatieve structuur die de patiënt boven de markt stelt.
Twee weken geleden stelde Multipharma zijn jaarverslag voor 2024 voor. Een prima jaar, met een omzet van bijna 550 miljoen euro (gestegen met zo’n 6%) waarop 4,2 miljoen euro nettowinst werd gemaakt. 2025, nog geen zes maanden ver, is nu al veel spannender. Er heeft zich een flinke overname voltrokken, goed voor een boost voor de coöperatieve vennootschap en haar zakencijfer. Multipharma rondde de acquisitie van Popelin Apotheken af. Dat is de apotheektak van Goed, de farmaceutica-afdeling van het christelijke ziekenfonds CM. Het aantal apotheken onder de koepel steeg dankzij de overname van 243 naar meer dan 320. Er kwamen 400 medewerkers bij de 1.800 die Multipharma al in dienst had. Het aantal patiënten die de groep bedient gaat van 1 miljoen naar 1,3 miljoen. En er liggen schaalvoordelen en synergie in het verschiet.
‘We verkopen in België ongeveer 10 procent van alle geneesmiddelen die buiten de ziekenhuizen worden verkocht’
“Er was een duidelijke match. Net als wij runde Goed een coöperatieve apotheekgroep. We geloven in dat model”, zegt Geert Reyniers, de CEO van Multipharma. “Verder hadden we een paar strategische redenen om het te doen. Geografisch is er nu een beter evenwicht. De 88 apotheken van Goed waren vooral actief in Vlaanderen, waar we wat minder aanwezig waren dan in Brussel en Wallonië. We verkopen nu in België ongeveer 10 procent van alle geneesmiddelen die buiten de ziekenhuizen worden verkocht.”
Verticale structuur
We treffen Reyniers niet op zijn kantoor in Anderlecht, maar in het distributiecentrum van de groep in Sint-Pieters-Leeuw. Hier worden dagelijks zo’n 100.000 doosjes geneesmiddelen afgeleverd en opgeslagen, met een slim robotisch systeem dat de orderpicking snel en accuraat uitvoert. Er is een ruime loskade waar de goederen per vrachtwagen worden afgeleverd. Aan de andere kant van het gebouw vertrekken bestelwagens met verwerkte orders naar de eigen apotheken en die van een handvol klanten.
De apotheekgroep heeft ruim geïnvesteerd in het distributiesysteem, dat op termijn ook moet worden geïntegreerd met de groothandelsactiviteiten van de Goed-apotheken. “Dat wordt onze oefening voor de toekomst, kijken wat we kunnen rationaliseren en hergroeperen”, zegt Reyniers. “Er is op dit moment geen sprake van een juridische fusie. We zijn aandeelhouder van Popelin. Maar we zullen wel aan synergie werken. De eerste testen zijn al voor de zomer.”
Die verticale structuur geeft een paar grote voordelen op de markt. Zoals meer speling op winstmarges, een zorgenkind voor de groothandel in de farmasector. “Door onze geïntegreerde keten hebben we, vanaf de vrachtwagen die hier binnenrijdt tot aan het doosje dat verkocht wordt in de apotheek, een volledig overzicht over waar alles zich in die keten bevindt”, zegt Reyniers. “Het klopt dat de marge die we op groothandels- en distributieactiviteiten hebben flinterdun is. Maar die bepaalt onze rentabiliteit niet. We moeten het hebben van de efficiëntie van de hele keten. En van de dienstverlening bij de apotheken.”
De voordelen van die verticaliteit spelen ook bij het geneesmiddelentekort. Multipharma heeft het over een “bijzonder gespannen context”. Er zijn nationale quota’s voor de beschikbaarheid van bepaalde geneesmiddelen, maar tegelijkertijd wordt het moeilijk gemaakt om daaraan te voldoen door een constante onbeschikbaarheid in farmaceutische laboratoria, vaak zonder zicht op een precieze herbevoorradingstermijn. “Dat probleem wordt de jongste jaren groter”, geeft Reyniers toe. “De vaak minimale belevering wordt verergerd door export, wanneer groothandels in een land als België exporteren naar andere landen. We hebben dat, door onze verticale structuur, iets meer in handen. Alle producten die hier binnenkomen gaan eerst naar onze eigen apothekers.”
Beetje online
Op de bovenste verdieping van het Multipharma-distributiecentrum is een kleinere dispatchruimte voor multipharma.be. In de onlineshop van het bedrijf kunnen zelfs voorschriftplichtige geneesmiddelen worden gereserveerd die in de apotheek kunnen worden afgehaald. Maar het merendeel van de producten die online worden verkocht zijn over the counter-producten (OTC), waarvoor geen doktersvoorschrift nodig is. “Daarin is er een helse concurrentie met andere onlinespelers. Het is te duur om daarvoor een competitieve marktplaats te hebben. Onze online-omzet is maar een procentje van de totale omzet. In de apotheeksector komt ongeveer twee derde van de omzet van voorschriftplichtige geneesmiddelen. De onlinespelers zetten heel erg in op dat andere derde: vrij verkrijgbare geneesmiddelen, cosmetica, vitamines, nutriënten en wellnessproducten. We hebben beslist daar geen marketingmiljoenen in te steken. Dat geld investeren we liever in onze apotheekactiviteiten en dienstverlening. Kijk naar vaccinaties, vorig jaar hebben we er zo 75.000 gezet. Daarvoor kun je niet bij een online-apotheek terecht. We doen diabetes-testing en -identificatie. We zorgen voor voedingsprogramma’s voor jonge moeders en rookstopprogramma’s. Dat soort eerstelijnszorg.”
Kleine stappen
Met zijn 320 eigen apotheken heeft Multipharma een flink stuk van de meer dan 4.600 Belgische apotheken in handen. Per jaar komen er nog zo’n tien tot vijftien bij. “Onze strategie is kleinere apotheken in elkaars buurt te fuseren tot één grotere Multipharma. Dan heb je het personeel voor een betere dienstverlening. Het overgrote deel van onze overnames zijn niet de groepen, maar die individuele apotheken. We zullen ook sneller dan de interne reorganisate de 88 Goed-apotheken onder het Multipharma-merk brengen. Niet onmiddellijk, want we willen geen verwarring creëren bij patiënten. Ons productaanbod moet eerst nog worden geharmoniseerd. Maar de merknaam ‘Goed’ zal verdwijnen. Bij een aantal apotheken zullen we eerst overgaan tot een neutrale branding voordat ze uiteindelijk allemaal Multipharma’s worden.” Het betekent ook continu investeren in opleiding. Multipharma verdubbelde de afgelopen vijf jaar het aantal opleidingen, naar meer dan 50.000 uren per jaar.
‘Onze strategie is kleinere apotheken in elkaars buurt te fuseren tot één grotere Multipharma’
Multipharma heeft een coöperatieve structuur. De 778.000 coöperanten van het bedrijf zijn klanten, die voor hun aandeel klantenvoordelen krijgen. Reyniers: “Onze 22 institutionele coöperanten krijgen jaarlijks maximaal 6 procent rendement op hun investering. Niet spectaculair, wel netjes. Maar het mooie van het verhaal is dat we iets moeten doen met al de winst die wij daarbovenop creëren. Die wordt geherinvesteerd in de groep. In de logistiek, in de IT, in een nog betere dienstverlening enzovoort. Wij doen hier aan zorgmaximalisatie, niet aan winstmaximalisatie.”
Residentiële zorg
Van de honderdduizend doosjes geneesmiddelen die dagelijks binnenkomen bij het Multipharma-distributiecentrum in Sint-Pieters-Leeuw wordt een aantal weer uitgepakt. Hun inhoud wordt herverpakt voor de residentiële zorg. In mooi gedoseerde pakketjes, samengesteld op doktersvoorschrift, levert de apotheekgroep geneesmiddelen aan patiënten die niet zelf naar de apotheek komen: bewoners van woon-zorgcentra, psychiatrische instellingen, gevangenissen.
Die middelen kunnen niet in bulk worden gekocht. “Het is totaal onzinnig dat er zo weinig geneesmiddelen in bulk verkrijgbaar zijn in ons land. Een nagel aan mijn doodskist”, zegt Multipharma-CEO Geert Reyniers. “In Duitsland en Nederland is dat anders. Het is wellicht een lokale beslissing van de farmabedrijven, omdat België een te kleine markt is. Maar we blijven een belangrijke markt zien in ons land. Zo’n 10 tot 15 procent van onze activiteit komt van die residentiële zorg. Op basis van een doktersvoorschrift wordt een medicatieschema en een productieschema opgemaakt, en op basis daarvan worden er hier individuele doseringszakjes geproduceerd. En dat voor 30.000 mensen per dag.”
