Morrelen in de marge

Crisisomstandigheden vormen een uitgelezen gelegenheid om het beleid over een andere boeg te gooien.

Waar veel thema’s in de begroting te ingewikkeld zijn voor mensen als u en ik, ligt dat helemaal anders als het over bedrijfswagens gaat. We weten precies hoe duur het bezit en het gebruik van een wagen is, en hoe aantrekkelijk het is als het grootste deel van die rekening betaald wordt door een ander. De baas, het bedrijf, de fiscus, de andere belastingbetalers… wat kan het ons schelen? Wij varen er wel bij.

Niet lang meer, dat begrijpen we allemaal. Wie in de begroting op zoek gaat naar 10 miljard euro, zal niet veel geduld hebben met kleinzerigheid. Zeker niet als die kleinzerigheid voornamelijk uitgaat van de middenklasse en het enige alternatief is dat je nog harder moet zijn voor wie géén bedrijfswagen heeft. Bovendien hebben de groenen natuurlijk meer dan een punt, als ze in de fiscale aftrek voor bedrijfswagens een fout mobiliteitsbeleid zien (subsidie voor vervuiling, stimuleren van het autogebruik).

De vraag is of begrotingen echt alleen op die manier gemaakt kunnen worden: lijstjes maken van wat je allemaal uitgeeft en dan afwegen of je links niet wat minder en rechts niet nog wat minder kunt doen. Het is de meest voor de hand liggende manier van werken, dat zeker, maar de deur openzetten voor een verfrissende nieuwe aanpak doet het niet. En echt grote bedragen zul je op die manier niet vinden. Terwijl dat stilaan wel nodig is.

In Knack heeft de denktank Itinera de voorbije maanden tal van ideeën voorgesteld over hoe je veel dingen grondig anders zou kunnen doen, waardoor ze méér beantwoorden aan het doel dat je nastreeft en tegelijkertijd minder kosten. Die voorstellen zijn behoorlijk gedocumenteerd en je hoeft ze niet als een kant-en-klaarrecept te lezen om er toch inspiratie in te vinden voor een wat grondiger aanpak van de fundamentele problemen waarmee onze overheden worstelen: van pensioenen en arbeidsmarkt over fiscaliteit en begroting tot huisvesting en zorgsector. Ze maken vooral duidelijk hoe crisisomstandigheden een uitgelezen gelegenheid vormen om het een keer over een andere boeg te gooien.

Dat bedrijven zo hechten aan bedrijfswagens, gsm’s, maaltijdcheques en andere zaken die ertoe bijdragen dat de overheidssteun voor bedrijven totaal ontransparant is geworden, heeft wel een goede reden. Die reden is dat ze hun medewerkers niet alleen willen motiveren en aanmoedigen maar ook gewoon behoorlijk willen vergoeden voor hun werk. Dat is via de normale bezoldiging namelijk niet meer mogelijk, omdat de fiscus met het grootste deel van iemands opslag aan de haal gaat.

Het fiscale voordeel voor bedrijfswagens sterk inperken zou een verantwoord onderdeel kunnen vormen van een meer globaal plan dat mikt op meer transparantie én logica in de manier waarop de overheid goede dingen stimuleert en ongewenste afremt. Zonder zo’n plan is het morrelen in de marge. Op school heette dat: knoeien.

.